Architektura zwana secesyjną w Stanisławowie zarówno jak w całej Galicji występuje w postaci historyzującej w połączeniu jedynie z większą lub mniejszą ilością secesyjnych motywów dekoracyjnych. Tym nie mniej architektura powstająca w latach 1902-1914 stanowi wyraźnie odrębną grupę obiektów, które cechuje szczególny rodzaj dekoracji. Właśnie ta znacząca w krajobrazie Stanisławowa grupa budowli, określana ogólnie secesją, stanowi jądro zabudowy, która w znacznej mierze decyduje o charakterze i wizerunku śródmieścia.

Chronologiczny podział okresu występowania stylu secesyjnego w stanisławowskiej architekturze wyglądałby następująco: początkowe stadium - lata 1902-1905, rozpowszechnienie się - 1906-1908, zaś lata 1909-1913 (względnie 1914) to okres bardziej racjonalistycznych rozwiązań i secesji geometrycznej.

Inny, typologiczny podział uwzględnia istnienie różnych nurtów w ramach jednego stylu. Secesja w Stanisławowie miała jakby dwie główne, rozwijające się w ciągu całego okresu odmiany. Pierwsza z nich wiąże się z architekturą o kształtach importowanych z większych ośrodków: głównie ze Lwowa, ale też po części z Wiednia. Druga, nawet bardziej interesująca ze względu na swą oryginalność, a czasami wręcz kuriozalność, to lokalna odmiana secesji, wytworzona na miejscowym gruncie o wpływach belgijsko-francuskich, zawdzięcza swoje powstanie jednemu architektowi - Januszowi Tomaszowi Kudelskiemu. Jan Tomasz Kudelski zawód architekta zdobył we Lwowskiej Politechnice, pracując pierwsze lata pod kierunkiem Juliana Zachariewicza we Lwowie, jednak największy rozkwit jego twórczości przypadł na okres stanisławowski, dokąd przybył w 1893 roku i pozostał do pierwszej wojny światowej.

Główny dorobek architektury secesyjnej Stanisławowa prezentuje zabudowa mieszkaniowa.

Pierwszy datowany obiekt, który można uznać za przejaw wczesnej secesji, powstał w roku 1902. Data wmurowania w posadzkę sieni wejściowej budynku na ulicy Hruszewskoho 9. Była to kamienica czynszowa Jana Koeningsfelda przy ulicy Szydłowskiego (Hruszewskoho 9); projektu Jana T. Kudelskiego. Tu po raz pierwszy można było zauważyć pewne rysy, które w przyszłości staną się kwintesencją i specyfiką stanisławowskiej secesji, chociaż wielopiętrowe kamienice mieszkalne stanowiły najbardziej konserwatywny typ budowli miejskich. Najmniej poddawały się one zmianom strukturalnym, pozostając niezmiennie wyrachowaną siatką przestrzenną z monotonnie umieszczonymi w pionie i poziomie mieszkaniami, jednak widać już zupełnie inne podejście do płaszczyzny ściany frontowej.

W domu Dobruckiego przy ulicy Gołuchowskiego (Czornowoła 26); projektu Jana T. Kudelskiego z lat 1902-1904 na plan pierwszy wysuwa się linearyzm wstęgi dekorującej fasadę, z okrągłym medalionem w centrum , i podkowiasty kształt okien, przy zachowaniu statyczności, frontalności płaskiej jeszcze elewacji. Umieszczony z boku portal prowadził do sieni przejazdowej, rozjaśnionej u góry świetlikiem, na podwórze o sklepieniach krzyżowych, a na środku założenia zaprojektowano reprezentacyjną sień i klatkę schodową o kwadratowym zarysie.
Kamienica przy ulicy Romanowskiego (Harkuszy 3; około 1903 roku) to kolejny przykład wczesnej „stanisławowskiej secesji”, w którym jednak obecne są już podstawowe cechy owego lokalnego stylu, choć w uproszczonym wydaniu: lico ściany frontowej pokryto w całości boniowaniem. Rysunek boniowania, jego linearność i płynność stanowią same w sobie dekorację fasady. Detal architektoniczny, jak w każdym zresztą stylu, stanowił główny wyraz dekoracji: są to płytkie, półkoliste w planie balkoniki i wykusz, a także dążące do formy kwadratu okna o ściętych górnych narożnikach lub zakończone spłaszczonym łukiem.

Wśród kilkudziesięciu budynków stanisławowskich, w których możemy rozpoznać przejawy stylu secesyjnego, ważne miejsce zajmują kamienice mieszkalne przy ulicy Sapieżyńskiej (Nezałeżnosti 16 i 18). Budynek pod numerem 16, wzniesiony na zlecenie Stanisława Horoszkiewicza, dyrektora Banku Mieszczańskiego i przemysłowca, wyróżnia się osobliwą kameralnością, reprezentuje solidność i pewność. Autor projektu, Jan T. Kudelski.

Wyraźnie lwowski charakter posiadały elewacje szeregu budynków przy ulicy Bielowskiego, potraktowane jako gładkie tło dla plecionki dekoracji secesyjnej, przenikającej bez przeszkód z jednej kondygnacji do drugiej. Te trzy kamienice przy ulicy Bielowskiego (Łesia Kurbasa 5, 7 i 9) połączone były jednym zamysłem kompozycyjnym. Widzimy tu jeden ze sztandarowych motywów wczesnej secesji - dekoracyjne maski kobiece, zajmujące ważniejsze miejsce w kompozycji fasady. Wieńczący centralną część kompozycji palmetowy fryz czy, jak kto woli, fryz z liści kasztanu, spotkać możemy na sztandarowym dziele lwowskiej secesji - elewacji kamienicy Segala. Liście kasztanowca stały się motywem przewodnim w jedynej przy rynku secesyjnej elewacji, ukształtowanej w rezultacie przebudowy domu Ernesta Ebnera (ul. Straczenych 3) w 1908 roku (architekt Felicjan Bajan).

Na gruncie stanisławowskim mamy tak że do czynienia z nurtami wychodzącymi z secesyjnych przesłanek. Są to przykłady demonstrujące zainteresowanie rzemiosłem ludowym regionu, mieszczące się w ramach poszukiwań stylów narodowych, lecz także wspomniana już późna secesja ze swoją geometryczną odmiana i związany z nią półmodernizm około 1910 roku.

Około roku 1910 stanisławowskie budownictwo osiągało szczyt rozwoju pod względem ilościowym i jakościowym. Drożyzna gruntów, spowodowana deficytem parceli budowlanych w centralnej części miasta, decydująco wpłynęła na wzrost wysokości domów. Powstawały w ten sposób pierwsze kamienice wielkiej skali, które nadawały już pewną cechę otoczeniu i zachęcały do ich naśladowania. W Stanisławowie powstało w tym czasie ukształtowane środowisko wykonawcze i rozwinęło się wystarczające zaplecze materiałowe. Zwiększył się kapitał prywatny, co znalazło swe odzwierciedlenie w masowo budujących się wówczas kamienicach. Zwiększył się kapitał prywatny, co znalazło swe odzwierciedlenie w masowo budujących się wówczas kamienicach. Palmę pierwszeństwa dzierżyli tu inwestorzy ze społeczności żydowskiej.

Dom, wybudowany na dawnej parceli Trinczerów przez inżyniera Jakuba Katza, stanowiący jeden ze szczytowych przykładów dojrzałej secesji w Stanisławowie (Nezałeżnosti 30) zlokalizowany między dwiema zbiegającymi się ulicami kamienica Katza ma dwie fasady. Elewacja od ulicy Sapieżyńskiej, mieszcząca reprezentacyjny portal, podobnie jak druga fasada od ulicy Sobieskiego, cieszą świeżością niebanalnego zróżnicowania kompozycji fasady przez zastosowanie plastycznie rozmaitych wypukłości i zapadlin. Powierzchnie obydwu fasad, jak to się już przyjęło w Stanisławowie, nie mają praktycznie żadnych dekoracji roślinnych.

Do ciekawszych przykładów zaliczyć możemy kamienice Feibischa Izraela Katza, z rozmachem wzniesione u zbiegu ulic Kazimierzowskiej (Hetmana Mazepy 36) i Batorego (Korola Danyły 1) w 1910 roku.

Najważniejsze budowle Stanisławowa, powstałe w latach 1911-1912, stanowiąc przykłady secesji geometrycznej, stopniowo deklarowały odejście od ornamentyki w imię logiki materiału i konstrukcji. Ten okres stał się momentem transformacji stylu z żywiołowej secesji ku logice form klasycyzujących, zapowiadającym rozkwitły w dwudziestoleciu międzywojennym funkcjonalizm.