Szetejnie od 2. połowy XVIII i w XIX w. stanowiły własność rodziny Syruciów, których gniazdo rodowe znajdowało się w nieodległych Syrutyszkach. Kazimierz Konstanty de Broel-Plater w 1792 r. wspominał o kasztelanie witebskim Szymonie (zm. w 1774 r.), który rządząc na ziemi kiejdańskiej, był nienajlepszym gospodarzem. Ów Szymon był synem Józefa, sędziego ziemskiego kowieńskiego i wojskiego, który ożeniony z panną z rodziny Zabiełłów, doczekał się syna, a ten w 1706 r. został pisarzem grodzkim i podskarbim kowieńskim. Był też sekretarzem Stanisława Leszczyńskiego i za swoje zasługi otrzymał kasztelanię witebską oraz Order Orła Białego. Jego portret, o czym później w swojej twórczości pisał poeta, wisiał w szetejneńskim dworze. Inny Szymon Syruć spokrewniony ze wspomnianym wyżej kasztelanem witebskim, urodził się w 1809 r. jako syn Michała i Józefy z Druckich-Sokolińskich, i tenże pomyślnie gospodarował w majątku w Szetejniach. Wiadomo, że jako młody człowiek służył w wojsku carskim i pracował na rzecz uwłaszczenia chłopów.

Szymon Syruć, pradziad poety, z pierwszą żoną Eufrozyną z Kossakowskich miał dwie córki - Annę i Elwirę. Drugi raz ożenił się z Weroniką z Bogdanowiczów, primo voto Kossakowską, która urodziła Józefę, przyszłą żonę Zygmunta Kunata pochodzącego z Krasnogrudy. Babka poety Józefa Syruciówna wniosła Szetejnie w posagu Zygmuntowi Kunatowi, absolwentowi agronomii w warszawskiej Szkole Głównej, i urodziła córkę Weronikę - matkę Czesława. Kuzyn przyszłego poety - Oskar Miłosz - nazywał Zygmunta un gentilhomme du XVIII siècle, za jego przywiązanie do polskich tradycji, obyczajów i rodzimej historii. Kunatowie, według przyszłego noblisty, pochodzili z rodziny o jaćwieskich korzeniach. Pisarz w wywiadach kilkakrotnie przywoływał starą legendę, według której książę Leszek Czarny pokonał Jadźwingów, a jednego z jeńców - syna wodza, przyjął na wychowanie i nadał mu herb Topór. Pisał też o tym w „Rodzinnej Europie”.

Wspomniana córka Kunatów Weronika wyszła za mąż za studenta Politechniki Ryskiej (pochodzącego z Serbin koło Łabunowa) Aleksandra Miłosza. Przyszły noblista przyszedł na świat właśnie we dworze dziadków 30 czerwca 1911 r. Przed I wojną światową ojciec poety - inżynier dróg i mostów wraz z żoną i synem, w związku ze swoją pracą, wyjechał do Rosji. W 1918 r. rodzina powróciła nad Niewiażę i mieszkała tam do 1921 r., następnie przeniosła się do Wilna. Później, podczas studiów, Czesław co roku wracał do rodzinnego domu na letnie wakacje.

Pierwszy dwór w Szetejniach został zbudowany w XVIII w., a rozkwitł za czasów Szymona Syrucia, to on wyposażył go, założył bibliotekę, posadził pierwsze dęby i lipy. Wiadomo, że dwór był niewielki i miał dwa skrzydła. Został przebudowany w 1839 r., a park dworski zasadzono około 1830 r. W 1940 r. dwór wywłaszczono. Po II wojnie światowej w domu mieszkali Rosjanie, później siedzibę najpierw zrujnowano, a następnie rozebrano w latach 60. XX w., do dzisiaj nad Niewiażą pozostały jedynie fragmenty parku z alejami lipowymi oraz ze zrekonstruowanym dawnym spichlerzem.

Przyszły poeta i prozaik wielokrotnie w swojej twórczości wspominał dalszych i bliższych przodków oraz rodzinny dom, opisując go jako murowany, z gankiem wspartym na kolumienkach.  salonie stał fortepian, w jadalni umieszczono ceratową kanapę, którą wspominał w „Dolinie Issy”. W domu była też zimna jadalnia, zamykana na zimę.

W czasach kiedy mały Czesław spędzał swoje dziecinne lata w Szetejniach, była to spora i zamożna wioska.

W odległym o kilometr dawnym folwarku Legmiadź, do którego prowadzi droga biegnąca wzdłuż rzeki, obsadzona starymi drzewami, stoi modrzewiowy, wzniesiony na wysokich fundamentach budynek folwarczny, w którym matka Miłosza prowadziła szkołę dla wiejskich dzieci. Weronika Kunat zmarła w 1945 r., a szkoła działała do 1967 r. Miłosz w utworze „Rok 1911” pisał:

„Nie miała z tym nic do czynienia szkoła, jaką we dworze
Założyła dla chłopskich dzieci Wercia czyli Wecia,
Późniejsza moja matka. Uczyła czytać i pisać.
W jakim języku? Polskim oczywiście.”

Czesław z młodszym bratem powracali do Szetejń jako młodzi ludzie, odwiedzając między innymi szkołę prowadzoną przez matkę, przywozili dzieciom z Wilna słodycze i książki. Matka uczyła czytać i pisać także swojego syna.

Andrzej Franaszek w książce „Milosz. Biografia” pisze, że przyszły poeta urodził się nie w Szetejniach w nieodległym folwarku Podkomorzynek, należącym do Weroniki Miłoszowej. W tym domu na pierwszym piętrze mieszkała rodzina Miłoszów, zaś parter zajmowali pracownicy folwarczni.

Na pamiątkę ostatniego pobytu w Szetejniach w 1999 r. poeta posadził dąb w miejscu, gdzie stał dwór. Czesław Miłosz w „Innym abecadle” pisał o rodzinnych stronach:
„Podróżny, jadący dzisiaj przez tę równinę, nie domyśla się, co na niej kiedyś było. Znikły dymy wiosek, skrzypienie studziennych żurawi, pianie kogutów, szczekanie psów, ludzkie głosy. Nie ma zieleni sadów, w których nurzały się dachy chat - jabłonie, grusze, śliwy hodowano w każdym obejściu, między domem, stodołą i świronkiem, tak że wioskowa ulica obramowana była drzewami.”

Tego świata już dzisiaj nie ma.

W 2001 r. zorganizowano plener rzeźbiarski „Dolina Issy 2001”. To właśnie wówczas powstały drewniane rzeźby przedstawiające między innymi postacie z „Doliny Issy”. Szetejnie staowią scenerię właśnie tej powieści Miłosza. Rzeźby umieszczono w dawnym dworskim parku, z którego pozostały jedynie fragmenty. Wspomniane rzeźby to: „Celtycki krzyż życia” (Hannes Hermann Bischof z Austrii), praca czeskiego artysty Jaroslava Buncka „Strażnik przyrody”, Andrzeaj Wasilewskiego z Polski „Matka Boska - Opiekunka Sejn”, Algimantasa Sakalauskasa z Litwy „Św. Jan Nepomucen - patron wód”, „Czarna świnia” z „Doliny Issy”, Birutė Jakštienė z Litwy „Magdalena” z „Doliny Issy”, Adolfasa Pranasa Kartanasa z Litwy „Diabełek” z „Doliny Issy”.

Na terenie dawnego dworskiego założenia ustawiono też na ziemi duże tablice w kształcie książek, na których umieszczono cytaty z twórczości Miłosza w trzech językach: litewskim, polskim i angielskim, zdjęcia i ryciny. Jedna z nich wskazuje, w którym miejscu stał dom poety, zniszczony w czasach radzieckich. Inną zamontowano przy starej sadzawce, nazywanej przez poetę Czarnym Okiem, gdyż nigdy nie docierało do niej światło słoneczne, a nocą ponoć tupała tam racicami czarna świnia, której figura stoi nad wodą. Rzeźba „Magdalena” przypomina o dziewczynie, której historię opisał w powieści „Dolina Issy”.

Okolice Szetejń i rzeka Niewiaża znalazły odbicie w twórczości noblisty, m.in. w powieści „Dolina Issy”. Dom z dzieciństwa w jego pamięci zachował się niczym żywy obraz dawnych czasów. W powieści dwór ożywa ze wszystkimi jego przedmiotami, mieszkającymi tam ludźmi, różnymi historiami i aktualiami, a w wierszu „Rok 1911”, pisał, że jest to samo serce Litwy, pełne białych szlacheckich dworków. Przedstawił historie miejscowej ludności i mity tej ziemi, folklor litewski oraz miejscowe zwyczaje i tradycje. To miejsce było jednym z największych źródeł jego natchnienia.

Brat poety - Andrzej (dziennikarz i tłumacz) wspominał, że najważniejszą postacią dla małego Czesława był dziadek - Zygmunt Kunat. To po nim Miłosz odziedziczył zainteresowanie przyrodą, roślinami i ptakami.

Od dawnego spichlerza do brzegu rzeki można zejść polną drogą, wśród chaszczy zdziczałego parku lub bokiem po trawiastym pagórku. Niewiaża, owa powieściowa Issa, płynie, malowniczo zakręcając, między gęstą roślinnością. W jednym miejscu pozostało obmurowanie brzegu, być może znajdował się tu mostek. Można stąd oglądać zakole rzeki, nad którym nie ma ludzi, zwierząt czy zabudowań.

Poeta Szetejnie zobaczył dopiero pod koniec życia, w 1992 r., po pięćdziesięciodwuletniej przerwie. Odwiedził wtedy rodzinne strony z okazji nadania mu doktoratu honoris causa Uniwersytetu im. Witolda Wielkiego w Kownie i honorowego obywatelstwa Litwy. W 1997 r. Litwini podarowali Miłoszowi akt własności Szetejń. Ten jednak zrzekł się tego prawa i przekazał je Fundacji Miejsc Rodzinnych jego imienia.


W 1999 r. w zrekonstruowanym dawnym spichlerzu (architekt Algimantas Kančas) urządzono centrum konferencyjne. Podczas prac mury ocalałej budowli podwyższono o około 60 cm, co pozwoliło zaprojektować na strychu mansardę. W budynku znalazła swoje miejsce na piętrze sala konferencyjna, spiralne schody na strych, kuchnia. Zaprojektowano także pokój gościnny, w którym Miłosz odpoczywał w lipcu 1999 r., kiedy po raz ostatni odwiedził Szetejnie. Zachowało się okno, przez które przyszły noblista, będąc dzieckiem, obserwował wieże kiejdańskiej fary. Warto wspomnieć, że około 1/3 ścian spichlerzu pozostała autentyczna, a w kilku miejscach na ścianie pozostawiono stary tynk, zachowano też oryginalny kamienny fundament, a we wnętrzu zachowały się autentyczne drewniane belki na suficie. Honorowy patronat nad budową objął ówczesny prezydent Litwy Valdas Adamkus. Centrum obecnie należy do Uniwersytetu Witolda Wielkiego, odbywają się w nim imprezy kulturalne. W centrum znajduje się ekspozycja prezentująca biografię Czesława Miłosza, pokazująca jego związek z ojczyzną, opowiadająca o rodzinnych stronach, twórczości, kontaktach z litewskimi intelektualistami. Wiele uwagi poświęcono wizytom noblisty na Litwie, odbudowie spichlerza i odtworzenia krainy dzieciństwa poety.