Polski Cmentarz Wojenny, fot. BUDMEX, 2021
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polski Cmentarz Wojenny
Polski Cmentarz Wojenny, fot. BUDMEX, 2021
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polski Cmentarz Wojenny
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000126-W/73626 (KZ-0005)

Polski Cmentarz Wojenny

Identyfikator: WOJ-000126-W/73626 (KZ-0005)

Polski Cmentarz Wojenny

W styczniu/lutym 1942 r. miało miejsce przesunięcie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (Armii gen. Andersa) z sowieckiej republiki rosyjskiej do republik środkowoazjatyckich. W miejscowości Szokpak (dawniej Czokpak) ulokowano jednostki 8 Dywizji Piechoty. Zmarłych tu z wycieńczenia i chorób wojskowych oraz cywili, którzy przybyli do miejsc formowania jednostek polskich w następstwie ogłoszonego 12.08.1941 r. dekretu Prezydium Rady Najwyższej ZSRR o tzw. „amnestii dla obywateli polskich”, chowano na cmentarzu wojskowym utworzonym na cmentarzu miejskim, tuż obok linii kolejowej, poza terenem zabudowanym. Po mogiłach pozostały wyraźne kopczyki ziemne w liczbie około 15. Na niektórych wyrosły drzewa. Pierwotnie wśród tych mogił stał duży drewniany krzyż, który w latach 80. XX w. został zniszczony. W 1998 ustawiono nowy drewniany krzyż, taki sam jak na cmentarzu Stacja Ługowaja. Został on uroczyście poświęcony 1.11.1998 r. przez ks. Piotra Ostafina, proboszcza parafii rzymskokatolickiej z Tarazu.W 2001 r. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa dokonała rekonstrukcji kwatery - ogrodzono ją niskim kamiennym murkiem, na ogrodzeniu umieszczono tablice z 212 nazwiskami pochowanych żołnierzy. Na trzech symbolicznych rzędach mogił ułożono płyty nagrobne z reliefem krzyża, w rozstawie zgodnym z układem kopczyków ziemnych, które do tego czasu się zachowały. Istniejący krzyż przeniesiono na nowe miejsce, przy wejściu na cmentarz.Postawiono pomnik w formie słupa milowego z wizerunkiem orła Wojska Polskiego, na którym widnieje inskrypcja w językach kazachskim i polskim: „TU SPOCZYWAJĄ / POLACY / 256 ŻOŁNIERZY / ARMII POLSKIEJ / NA WSCHODZIE GEN. WŁ. ANDERSA / I OSOBY CYWILNE / BYLI JEŃCY / WIĘŹNIOWIE / SOWIECKICH ŁAGRÓW / ZMARLI W 1942 R. / W DRODZE DO OJCZYZNY / CZEŚĆ ICH PAMIĘCI”.Na słupkach ogrodzenia przy wejściu znajdują się tabliczki informacyjne w dwóch językach - polskim i kazachskim. Polski tekst: „POLSKI / CMENTARZ WOJENNY / SZOKPAK / UFUNDOWANY PRZEZ / RZECZYPOSPOLITĄ POLSKĄ / STARANIEM RADY / OCHRONY PAMIĘCI / WALK I MĘCZEŃSTWA / KTÓRA TAKŻE SPRAWUJE NAD NIM OPIEKĘ”.Wokół cmentarza znajdują się zarośnięte krzewami pozostałości cmentarza miejskiego.Po likwidacji Rady OPWiM opiekę nad cmentarzem finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Resort kultury prowadzi również prace badawcze w celu ustalenia spisu osób cywilnych pochowanych na cmentarzach w Azji Środkowej.
Publikacja:
01.08.2022
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Polski Cmentarz Wojenny
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz