Polski cmentarz wojenny, fot. MKiDN, 2017
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polski cmentarz wojenny
Polski cmentarz wojenny, fot. BUDMEX, 2022
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Polski cmentarz wojenny
Tablica pamiątkowa z nazwiskami poległych na polskim cmentarzu wojennym w Narpaju, fot. Aleksandra Połeć, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Polski cmentarz wojenny
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000164-W/73664 (UZ-0016)

Polski cmentarz wojenny

Identyfikator: WOJ-000164-W/73664 (UZ-0016)

Polski cmentarz wojenny

W styczniu/lutym 1942 r. miało miejsce przesunięcie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (Armii gen. Andersa) z sowieckiej republiki rosyjskiej do republik środkowoazjatyckich. W obwodzie nawojskim formowana była 7 Dywizja Piechoty. W Narpaj mieściła się garnizonowa izba chorych. Zmarłych tu z wycieńczenia i chorób wojskowych oraz cywili, którzy przybyli do miejsc formowania jednostek polskich w następstwie ogłoszonego 12.08.1941 r. dekretu Prezydium Rady Najwyższej ZSRR o tzw. „amnestii dla obywateli polskich”, chowano na specjalnie utworzonym cmentarzu wojskowym. Byli to głównie żołnierze Batalionu Drogowego i 7 Batalionu Saperów.Cmentarz, na którym znajdowała się polska kwatera, został zniwelowany z powodu prac związanych z przeprowadzeniem linii wysokiego napięcia. Teren pochówków polskich żołnierzy pozostawał własnością Nuritdina Urunowa, który działki nie zagospodarował z uwagi na znajdujące się na niej groby.W 2010 r. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa ogrodziła teren o powierzchni ok. 200 m2 niskim kamiennym murkiem i umieściła na nim symbolicznych 8 nagrobków z reliefem krzyża. Na środku ustawiono charakterystyczny dla wszystkich odbudowanych cmentarzy żołnierzy gen. Andersa centralny pomnik - słup milowy zwieńczony płaskorzeźbą orła. Po obu stronach obelisku u jego stóp osadzono tablice z ustalonymi 49 nazwiskami - 48 żołnierzy i jednej osoby cywilnej.Na pomniku znajduje się napis w języku polskim i uzbeckim: "TU SPOCZYWAJĄ POLACY / 48 ŻOŁNIERZY / ARMII POLSKIEJ / GEN. WŁ. ANDERSA / I OSOBY CYWILNE / BYLI JEŃCY / WIĘŹNIOWIE / SOWIECKICH ŁAGRÓW / ZMARLI W 1942 R. / W DRODZE DO OJCZYZNY / CZEŚĆ ICH PAMIĘCI".Przy wejściu na cmentarz umieszczone są tabliczki informacyjne z napisem w językach polskim i uzbeckim: "POLSKI / CMENTARZ WOJENNY / NARPAJ / UFUNDOWANY PRZEZ / RZECZYPOSPOLITĄ POLSKĄ / STARANIEM RADY / OCHRONY PAMIĘCI / WALK I MĘCZEŃSTWA / KTÓRA TAKŻE SPRAWUJE / NAD NIM OPIEKĘ”.Po likwidacji Rady OPWiM opiekę nad cmentarzem finansuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Resort kultury prowadzi również prace badawcze w celu ustalenia spisu osób cywilnych pochowanych na cmentarzach w Azji Środkowej.

Publikacja:
30.05.2024
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Polski cmentarz wojenny
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz