W wyniku decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z dnia 5 marca 1940 roku NKWD wiosną 1940 roku wymordowało około 22 000 obywateli polskich: jeńców wojennych wziętych do niewoli po agresji ZSRR na wschodnie tereny II Rzeczypospolitej we wrześniu 1939 roku; osadzeni oni byli w trzech obozach specjalnych NKWD (Kozielsk, Ostaszków i Starobielsk) oraz więzieniach tzw. Zachodniej Białorusi i tzw. Zachodniej Ukrainy. W Kozielsku przetrzymywani byli oficerowie Wojska Polskiego – rezerwy, służby stałej i w stanie spoczynku oraz wyżsi urzędnicy wojskowi i państwowi. Jeńców z Kozielska zamordowano w Lesie Katyńskim i najprawdopodobniej częściowo w piwnicach Zarządu Obwodowego NKWD w Smoleńsku, a ich ciała ukryto w tzw. dołach śmierci w Lesie Katyńskim.

O godne upamiętnienie ofiar Zbrodni Katyńskiej zabiegały rodziny zamordowanych w Polsce i na świecie, zrzeszone w stowarzyszeniach skupionych przede wszystkim w Federacji Rodzin Katyńskich. Przedstawiciele środowisk katyńskich współpracowali z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, instytucją odpowiedzialną z ramienia państwa polskiego za upamiętnienie zamordowanych, która doprowadziła do wybudowania w latach 1999-2000 Polskich Cmentarzy Wojennych w Katyniu, Miednoje i Charkowie oraz w 2012 r. – Polskiego Cmentarza Wojennego w Kijowie-Bykowni. Uroczyste otwarcie i poświęcenie cmentarza w Katyniu miało miejsce 28.07.2000 r.

Na cmentarzu, obejmującym obszar około 1,4 ha, znajduje się 6 mogił zbiorowych, na których położono krzyże i 2 groby indywidualne generałów: Mieczysława Smorawińskiego i Bronisława Bohaterewicza. Miejsca dołów śmierci zaznaczono płytami. Tabliczki epitafijne w liczbie 4412 umieszczono na murze okalającym groby. Obok ołtarza znajduje się tablica z inskrypcją: W hołdzie ponad 4400 spoczywającym w Lesie Katyńskim oficerom Wojska Polskiego - jeńcom wojennym z obozu w Kozielsku zamordowanym wiosną 1940 r. przez NKWD. Naród Polski. Na terenie nekropolii znalazły się następujące elementy wykonane z żeliwa: ołtarz z krzyżem i ścianą ołtarzową, na której wyryto nazwiska ofiar, dzwon pamięci, obeliski z godłem państwowym, krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Kampanii Wrześniowej. Na terenie cmentarza umieszczono znaki czterech religii wyznawanych przez obywateli II RP (krzyż łaciński, krzyż prawosławny, gwiazda Dawida i muzułmański półksiężyc). Polski charakter cmentarzy podkreślają umieszczone przy wejściu płaskorzeźby przedstawiające polskie orły wojskowe oraz zamontowane w 2010 r. trójjęzyczne tablice informacyjne. Każdy z pochowanych posiada indywidualną tabliczkę epitafijną, zawierającą: stopień wojskowy lub rangę służbową, imię i nazwisko, datę i miejsce urodzenia, zawód, przydział służbowy, rok śmierci.

Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu jest częścią rosyjskiego Kompleksu Memorialnego. W oddzielnej części upamiętniono tam obywateli radzieckich różnych narodowości (wśród nich są również Polacy), zamordowanych przez władze ZSRR w latach 1933-1938. Ponadto w Katyniu symbolicznie uhonorowano radzieckich jeńców wojennych rozstrzelanych przez Niemców w maju 1943 roku, a przy wejściu na teren kompleksu wybudowano cerkiew prawosławną pw. Zmartwychwstania Pańskiego, poświęconą radzieckim ofiarom represji politycznych pochowanym w Lesie Katyńskim. Rosyjski Kompleks Memorialny jest pod opieką Państwowego Centralnego Muzeum Historii Współczesnej Rosji. Rada OPWiM przeprowadziła na polskim cmentarzu prace remontowe i konserwacyjne w latach 2009, 2010 i 2016.

Więcej informacji na temat odkrycia masowych grobów i budowy cmentarza znajduje się na stronie internetowej https://katyn.miejscapamieci.gov.pl.