W październiku 1914 r. wojska austro-węgierskie zostały pobite przez Rosjan i zmuszone do odwrotu w stronę Krakowa. Linia frontu ustaliła się wtedy mniej więcej na grzbiecie Karpat. 12.10.1914 r. Legiony Polskie, walczące po stronie austro-węgierskiej, przedostały się do Rafajłowej przez przełęcz Rogodze (zwaną później Przełęczą Legionów). Niebawem wojska legionowe podzielono na dwie części; w Rafajłowej pozostało ok. 1800 legionistów pod dowództwem ppłk. Józefa Hallera. W nocy 23-24 stycznia 1915 r. Rosjanie w ataku pod Rafajłową starli się z grupą ppłk. Hallera. Oddziały polskie odniosły zwycięstwo, okupując je stratą 5 zabitych, 16 rannych i 200 zaginionych.

Legionistów poległych w walkach w Rafajłowej pochowano na cmentarzyku przy kościele. Obecnie cmentarzyk ten jest łąką z niewielkimi wzgórkami znaczącymi groby. Zachował się natomiast pomnik główny. Został on ogrodzony żelaznym płotem z inicjatywy Piotra Lewickiego, nauczyciela z Nadwórnej. Pomnik był restaurowany w 1995 r. z funduszy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, kolejny remont został przeprowadzony przez Radę OPWiM w 2015 r.

Pomnik składa się ze zwężającego się obelisku, osadzonego na wysokiej podstawie. Od strony frontowej umieszczono wolnostojącą płytę inskrypcyjną z wyrytym krzyżem Virtuti Militari i nazwiskami poległych legionistów. Całość otoczono ogrodzeniem metalowym. Pomnik jest wykonany z jasnego piaskowca drobnoziarnistego, płyta inskrypcyjna - z czerwonego piaskowca w obramieniu lastrikowym. Inskrypcja główna głosi: „Pamięci 40 poległych legionistów 1914-1915 / Cześć bohaterom!”. Nazwiska poległych wyryte na poziomej płycie: Dufrad Jan, Klakurka Andrzej, Machowski Karol, Kramowicz Kazimierz, Pieszko Władysław, Karpiński Justyn, Wdziołek Henryk, 29 NN. Z nieznanej przyczyny liczba nazwisk wyrytych na poziomej płycie pomnika nie zgadza się z liczbą poległych podaną w inskrypcji głównej.