Zarys historyczny

Dzieje klasztoru Karmelitów Trzewiczkowych Obserwantów w Drohobyczu sięgają XVII wieku. Pod koniec stulecia starosta mozyrski, Jan Stanisław Bekierski ofiarował zakonowi sporą, ale niekorzystnie położoną posiadłość, na którą składał się dwór z ogrodem oraz pole na Przedmieściu Węgierskim. Dodatkowo podarował braciom określoną kwotę, która miała pomóc w budowie kościoła i klasztoru. Problem polegał na tym, że do miasta było za daleko, więc Marcin Chomętowski, będący starostą drohobyckim, wyszedł z pomocą i zaproponował zakonnikom lepsze miejsce, a mianowicie plac położony niemal w rogu rynku miejskiego.

W roku 1710 fundacja została zatwierdzona przez biskupa przemyskiego Jana Kazimierza Bokuma, ale na akceptację ze strony Rzeczpospolitej czekano prawie… pół wieku. Klasztor cieszył się uznaniem, co miało odbicie w licznych donacjach. Bracia prowadzili bursę dla ubogich chłopców, a w roku 1716 założono przy kościele Bractwo Św. Józefa. Kościół był konsekrowany w roku 1753 przez arcybiskupa lwowskiego Wacława Hieronima Sierakowskiego. Niestety, w roku 1789 władze austriackie dokonały kasaty klasztoru. Część wyposażenia została ocalona. Przeniesiono ją do miejscowego kościoła parafialnego.

W budynku świątyni rzymskokatolickiej urządzono cerkiew obrządku greckiego, która funkcjonuje tam do dziś. Budynek klasztorny nabyło miasto i umiejscowiło tam część urzędów oraz zakład wychowawczy. W roku 1813 odstąpiono jednak obiekt posiadającym w Drohobyczu swój konwent bazylianom, ale z założeniem, że będą prowadzić w obiekcie szkołę powszechną. W roku 1825 spłonęła dotychczasowa siedziba zakonników, więc przenieśli się oni do klasztoru, w którym do tej pory edukowali młodych.

Architektura

Kościół murowany o trójnawowym, bazylikowym korpusie z prezbiterium skierowanym na zachód. Usytuowany w południowo-zachodnim narożu rynku. Największą uwagę na pierwszy rzut oka zwraca bardzo charakterystyczna pięcioosiowa, dwukondygnacyjna fasada, której centralny punkt stanowi rozeta umiejscowiona nad drzwiami wejściowymi. Mieści się ona w środkowej osi. Nad nią góruje trójkątne zwieńczenie z krzyżem. Symetrycznie po dwóch stronach fasada rozchodzi się na boczne części: węższe z wkomponowanymi figurkami świętych (w obu kondygnacjach) i szersze z prostokątnymi otworami okiennymi o zwieńczeniach półkolistych. Wejście główne również ma kształt prostokąta ze zwieńczeniem półkolistym. Po lewej stronie na parterze znajduje się dodatkowy, prostokątny otwór okienny. Poszczególne partie zostały poprzedzielane pilastrami toskańskimi oraz gzymsami. Nad pozostałymi częściami również górują trójkątne zwieńczenia dachu z krzyżami.

Nawy boczne są węższe względem nawy głównej. W północnym narożu między nawą boczną, a prezbiterium znajduje się niewielka dobudówka, a od południa zakrystia wtopiona w zabudowania klasztorne.

Dachy są dwuspadowe, nad wieżami trójspadowe, pokryte blachą. Wieżyczka na sygnaturkę została obita blachą i nakryta dzwonowatym hełmem.

We wnętrzu nawy głównej oraz prezbiterium sklepienia kolebkowe z lunetami. Na ścianach pilastry toskańskie, na których wspiera się belkowanie obiegające cały kościół. Komunikacja pomiędzy nawami bocznymi, a główną odbywa się poprzez półkoliste arkady. W ścianie nad murowanym chórem muzycznym znajduje się charakterystyczne okrągłe okno, będące (po drugiej stronie) centralnym punktem fasady.

Obiekt jest w dobrym stanie technicznym, choć z jego pierwotnej architektury zostały już dziś raczej główne elementy. Dlatego też bez dokładnych badań ciężko byłoby stwierdzić, jak kościół mógł wyglądać przed kasatą.