Malowniczo położony nad brzegiem Jeziora Zuryskiego w pobliżu rapperswilskiego wzgórza zamkowego, rozłożysty, zabytkowy hotel Schwanen (Pod Łabędziem) jest nową siedzibą szwajcarskiej filii Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego oraz Muzeum Polskiego w Rapperswilu.

Spektakularna transakcja

Kompleks został zakupiony w 2022 r. ze środków publicznych przez Instytut Pileckiego, powołany przez rząd Prawa i Sprawiedliwości w celu prowadzenia badań naukowych nad XX-wiecznymi totalitaryzmami. Budząca wiele emocji transakcja opiewała na sumę 27 milionów franków szwajcarskich i stanowiła rozwiązanie kwestii znalezienia nowej siedziby dla istniejącego - z przerwami - od 1870 r. Muzeum Polskiego. Zakup został wymuszony koniecznością opuszczenia przez instytucję dotychczasowej siedziby, zgodnie z decyzją władz gminy Rapperswil-Jona z 2020 r., wynikającą z wyników referendum wśród mieszkańców. Od momentu ogłoszenia decyzji do 2022 r. polski rząd intensywnie poszukiwał nowej przestrzeni ekspozycyjnej w Szwajcarii, zgodnie z życzeniem Polonii.

Znaczenie hotelu Schwanen w historii polskiej emigracji

Ostatecznie zdecydowano, że to właśnie zabytkowy hotel, w którym dokonano uroczystego podpisania aktu fundacyjnego Muzeum Polskiego w 1870 r., będzie nową siedzibą muzeum. Od XIX w. hotel był centrum życia towarzyskiego miasta, miejscem spotkań polskich działaczy niepodległościowych i intelektualistów, a także władz Muzeum Polskiego. Hotel służył również jako przestrzeń do organizacji uroczystości patriotycznych, co czyni go istotnym punktem na mapie miejsc pamięci polskiej diaspory w Szwajcarii.

W hotelu Schwanen znajdą się przestrzenie ekspozycyjne dla wystaw stałych i czasowych, sale konferencyjne, hotel oraz restauracja. Obecnie trwają prace adaptacyjne budynku do nowych celów. Przed ponownym otwarciem Instytut Pileckiego w Szwajcarii, we współpracy z Muzeum Polskim w Rapperswilu, tymczasowo ożywił puste przestrzenie hotelu, organizując wystawy czasowe: „Magna Res Libertas - Wolność to wielka rzecz” (2022-2023) oraz „Kopernik - człowiek, który poruszył ziemię” (2023).