W Karwinie Meksyku znajduje się pomnik upamiętniający utworzenie w 1921 r. pierwszej siedziby polskiego oddziału Komunistycznej Partii Czechosłowacji (KPC). Lokalizacja ta, położona niegdyś na styku dwóch kolonii górniczych - Nowego Jorku i Meksyku - miała szczególne znaczenie historyczne. Rejon Karwiny, będącej częścią Śląska Cieszyńskiego, odgrywał po zakończeniu I wojny światowej istotną rolę przemysłową.

Opis pomnika

Pomnik ma formę kamienia narzutowego z wprawioną marmurową płytą. Prostokątna płyta zawiera złote inskrypcje w języku czeskim: „ZDE SE NACHAZELO PRVNÍ SÍDLO KSČ VEDENÉ DĚLNICKÝM POSLANCEM KARLEM ŚLIWKOU" (Mieściła się tu pierwsza siedziba [oddziału polskiej] Komunistycznej Partii Czechosłowackiej, kierowanej przez posła robotniczego Karola Śliwkę) oraz „PAMĚTNÍ DESKA BYLA ODHALENA U PŘÍLEŽITOSTI 50. VÝROČÍ ZALOŽENÍ KSČ r. 1971” (Z okazji 50. rocznicy założenia partii odsłonięto tablicę pamiątkową). W języku polskim można przeczytać: „MIEJSCE PIERWSZEJ SIEDZIBY KPC W KARWINIE UTWORZONEJ PRZEZ KAROLA ŚLIWKĘ / r. 1921”. Powyżej napisów widnieje sierp i młot - symbol komunistyczny, który zyskał popularność po rewolucji październikowej.

Kim był Karol Śliwka (1894-1943)?

Wspomniany na tablicy Karol Śliwka był polskim działaczem komunistycznym i posłem, jednym z liderów polskiej społeczności na Śląsku Cieszyńskim. Przed wstąpieniem do Komunistycznej Partii Czechosłowacji Śliwka działał w Polskiej Partii Socjaldemokratycznej Śląska Cieszyńskiego. W czerwcu 1921 r. założył polski oddział KPC w Karwinie. W ramach swojej działalności w KPC sprzeciwiał się mechanizmom czechosłowackiej polityki etnicznej na Śląsku Cieszyńskim.

Chociaż, jak zauważa Grzegorz Gąsior, polityka Czechosłowacji wobec mniejszości narodowych w latach 1920-1938  była często postrzegana jako demokratyczna i tolerancyjna, integracja regionu, w którym przenikały się kultury niemiecka, polska i czeska, stanowiła poważne wyzwanie dla władz. Ich działania często sprzyjały napięciom, dyskryminacji i naciskom asymilacyjnym.

Znaczenie pomnika

Pomnik w Karwinie Meksyku został odsłonięty w 1971 r., w 50. rocznicę powstania pierwszej polskiej siedziby Komunistycznej Partii Czechosłowacji na Śląsku Cieszyńskim. Monument z tablicą pamiątkową jest symbolem wkładu polskich działaczy w historię ruchu komunistycznego w Czechosłowacji oraz walki o prawa mniejszości polskiej w regionie.