Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002219-P

Kościół parafialny pw. św. Mikołaja w Łanowicach

Identyfikator: POL-002219-P

Kościół parafialny pw. św. Mikołaja w Łanowicach

Zarys historyczny
Łanowice zwane były w przeszłości również „Łunowicami” i „Łonowicami”. Miejscowość leży około 9 km na północny wschód od Sambora. Malowniczo położona na wzniesieniu nad doliną Strwiąża, niewielka dziś wioska, odnotowywana była już w XV w. Początkowo była własnością Jakuba z Łunowic, a potem Pawła Odrowąża ze Sprowy. To właśnie ten drugi właściciel ufundował parafię. W kolejnych stuleciach miejscowość należała do Świrskich, do rodu Łyczków herbu Sulima, do Gabriela Bireckiego (XVII w.), do Kossakowskich, Konarskich, Terleckich i Koszowskich (XIX w.). W XX w. do Serwatowskich i Ewych.

Jak pisze Jan K. Ostrowski: „Łanowicki okręg parafialny nie uległ zmianom od roku 1785 do końca okresu międzywojennego i obejmował: Kowenice, Łanowice, Maksymowice, Mistkowice, Pianowice i Zarajsko. Na terenie parafii znajdowały się kaplice publiczne w Kowenicach (zbudowana przed I wojną światową jako kaplica grobowa rodziny Kusmewiczów, później powiększona, poświęcona w roku 1937 pw. Św. „Andrzeja Boboli) oraz w Maksymowicach (zbudowana 1923-1924, pw. Św. Antoniego)”.

Historycznie zakłada się, że w Łanowicach istniały kolejno przynajmniej cztery kościoły drewniane. Pierwszy z nich prawdopodobnie powstał wraz z fundacją Pawła Odrowąża, czyli w roku 1462 lub niewiele później. Druga świątynia powstała w czasach Marcina Łyczki i konsekrowana była w roku 1591. Trzecia „wersja” to już XVIII w. i inicjatywa Dominika Kossakowskiego (kasztelana podlaskiego). Kościół, o którym mowa powstał w roku 1817 i był czwartą wersją. Przetrwał niemal do naszych czasów i powstał z inicjatywy hrabiego Konarskiego. W okresie międzywojennym postanowiono wznieść nowy, murowany obiekt, lecz niestety II wojna światowa przerwała i tak długo ciągnącą się budowę. Pierwsze projekty powstały bowiem już w latach 1926-1927.

Po wojnie obiekt przez dłuższy czas jeszcze funkcjonował jako świątynia. Opiekował się nią ks. Aleksander Kałużewski, który wyjechał do Polski dopiero w roku 1958. W kolejnych latach parafianie sami próbowali utrzymać kościół. Msze odbywały się jedynie w największe święta i odprawiane były przez księży z Sambora. Obiekt zamknięto w roku 1963, a w roku 1980 został on zburzony. Część wyposażenia przejęła Lwowska Galeria Sztuki. Niektóre elementy przetrwały u parafian. W latach 1991-1994 postawiono w Łanowicach nowy, murowany kościół. Znajduje się on jednak w innej lokalizacji.

Architektura
Obiekt położony był przy bocznej drodze prowadzącej do dworu. Prezbiterium miał skierowane na zachód. Zbudowany był z drewna jodłowego, na podmurówce. Składał się z nawy poprzedzonej kruchtą oraz niższego i węższego prezbiterium nakrytego stropem, zamkniętego prostą ścianą z zakrystią i skarbcem po bokach. Dodatkowo z lewej strony od kruchty położona była komórka, a po prawej przy skarbcu jeszcze jeden przedsionek. Ściany nie posiadały artykulacji i były malowane na biało. Łuk tęczowy zawierał napis „Wszystko na chwałę Boga Najśw. Maryi Panny i Świętych Pańskich”. Okna w obiekcie były prostokątne. Chór muzyczny umieszczono nad kruchtą. Dach był dwuspadowy, pokryty cynkowaną blachą, z dodatkową połacią nad częścią prezbiterialną. Co ciekawe, wieżyczka na sygnaturkę miała charakter neogotycki. Była obita blachą, zbudowana na rzucie ośmioboku, z ostrołukowymi arkadkami i zwieńczona ostrosłupowym hełmem.

Do najważniejszych elementów wyposażenia i otoczenia kościoła należały między innymi:

  • Pochodzący z XVIII w. bogato zdobiony ołtarz drewniany ołtarz główny;
  • Ołtarz św. Apolonii pochodzący najprawdopodobniej z okolic roku 1630;
  • Ołtarz św. Rodziny (po prawej stronie łuku tęczowego) drewniany pochodzący najprawdopodobniej z roku 1608;
  • Ołtarz drewniany, malowany na biało, z obrazem „Święty Antoni Padewski”;
  • Dzwonnica murowana, w formie prostej, dwuprześwitowej bramki;
  • Cmentarz z nagrobkami m.in. Mikołaja Terleckiego i Stanisława Koszowskiego.
Czas powstania:
1817
Bibliografia i archiwalia:
  • Jan K. Ostrowski, „Kościół Parafialny pw. Św. Mikołaja w Łanowicach”, w: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej”, cz. 1: „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 1999, ISBN 83-85739-66-1, t. 7, s. 129-141.
Bibliografia uzupełniająca:
Publikacja:
09.10.2024
Ostatnia aktualizacja:
11.10.2024
Opracowanie:
Michał Dziadosz
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz