Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002264-P

Kościół parafialny pw. św. Antoniego w Pużnikach

Puźniki | Ukraina | obwód tarnopolski | rejon czortkowski
ukr. Pużnyky (Пужники); inna nazwa: Pużniki
Identyfikator: POL-002264-P

Kościół parafialny pw. św. Antoniego w Pużnikach

Puźniki | Ukraina | obwód tarnopolski | rejon czortkowski
ukr. Pużnyky (Пужники); inna nazwa: Pużniki

Zarys historyczny
Miejscowość leżała około 10,5 km na południe od Monasterzysk. Wiadomości na temat historii Pużników, które zwane były również „Puźnikami”, są niezwykle ubogie. Wśród późnych właścicieli wymienia się m.in. Szawłowskich (przełom XIX i XX w.), a później Świdrygiełło-Świderskich (od końca okresu rozbiorowego do II wojny światowej).

Pużniki początkowo podlegały pod parafię w Baryszu. Pod koniec XIX w. rozpoczęto starania o utworzenie w miejscowości ekspozytury parafialnej. Udało się to i niedługo później rozpoczęto budowę obiektu sakralnego. Funkcjonująca na miejscu kaplica z roku 1880 była w bardzo złym stanie i groziło jej zawalenie. Postanowiono jednak poprawić jej stan i rozbudować, dodając kilka elementów. Dobudowano między innymi boczne kaplice, uzyskując w ten sposób kształt krzyża na rzucie. Autorem projektu rozbudowy był ksiądz Zoeller. Zatwierdzony on został przez inżyniera Kotkowskiego ze Stryja.

Od roku 1906 przy parafii działała Szkoła Apostolska utworzona przez saletynów. Była ona rodzajem niższego seminarium duchownego. Kilka lat później placówka została jednak przeniesiona do Dębowca ze względów strukturalnych. W roku 1912 w Pużnikach udało się utworzyć ekspozyturę, która w roku 1925 uzyskała status parafii.

W miejscowości działały m.in.: Stowarzyszenie Różańca Żywego, Katolickie Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej i Żeńskiej, Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary, Bractwo Najświętszego Sakramentu oraz założone przez saletynów Bractwo Matki Bożej Saletyńskiej Pojednawczyni Grzeszników.

W przededniu II wojny światowej rozpoczęto czynne działania zmierzające do budowy nowego kościoła, jednak globalny konflikt przerwał przedsięwzięcie. W nocy z 13 na 14 II 1945 UPA dokonała aktu ludobójstwa na mieszkańcach miejscowości. Ci, którzy przeżyli, wyjechali na Dolny Śląsk. W roku 1949 zabudowania zostały zrównane z ziemią. Kościół rozebrano w roku 1954.

Architektura
Obiekt ulokowany był na wzgórzu znajdującym się na północnym krańcu wsi. Stanowił budowlę drewnianą, ale z murowanym prezbiterium. Składał się z nawy o wymiarach 10 x 12 metrów oraz dodatkowego przęsła przylegającego do części ołtarzowej, która flankowana było przez dwie kaplice. Samo prezbiterium miało długość 5 metrów i szerokość 5,6 metra. Podobnie jak kaplice zamknięte było odcinkowo. Dodatkowo przy prezbiterium umieszczono dwa aneksy zakrystyjne. Od przodu znajdował się aneks. Po środku umieszczono kruchtę, a po bokach dwie wieże. Kruchta miała piętro i zwieńczona została trójkątnym szczytem.

Dachy na obiekcie pokryto gontem. Nad nawą znajdował się dach dwuspadowy. Nad kaplicami podobnie dodatkowo przechodzące we fragmenty dachu stożkowego. Wieże nakryto dachami namiotowymi. Na kalenicy dachu nawy znajdowała się wieżyczka na sygnaturkę. Obok kościoła znajdowała się murowana dzwonnica z czterema dzwonami.

Jak pisze Tomasz Zaucha w swoim opracowaniu na temat obiektu, kościół w Pużnikach stanowił budowlę skromną, nie nawiązującą do głównej osi rozwoju architektury.
 

Osoby powiązane:
Czas powstania:
XIX/XX w.
Twórcy:
Karol Zoeller (ksiądz; Ukraina)(podgląd), Józef Kotkowski (inżynier; Ukraina)(podgląd)
Bibliografia i archiwalia:
  • Tomasz Zaucha, „Kościół parafialny pw. św. Antoniego w Pużnikach”, w: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej”, cz. 1: „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 2010, ISBN 978-83-89273-69-74, t. 18 s. 225-229.
Bibliografia uzupełniająca:
Publikacja:
13.10.2024
Ostatnia aktualizacja:
13.10.2024
Opracowanie:
Michał Dziadosz
rozwiń

Projekty powiązane

1