Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000434-P

Cmentarz w Mohylowie Podolskim

Mohylów Podolski | Ukraina | obwód winnicki | rejon mohylewsko-podolski
ukr. Mohiłiw-Podilʹsʹkyj (Могілів-Подільський)
Identyfikator: dok-000434-P

Cmentarz w Mohylowie Podolskim

Mohylów Podolski | Ukraina | obwód winnicki | rejon mohylewsko-podolski
ukr. Mohiłiw-Podilʹsʹkyj (Могілів-Подільський)

Na cmentarzu komunalnym w Mohylowie Podolskim, wciąż czynnym, znajduje się część z polskimi nagrobkami. Sam cmentarz jest dosyć duży położony w części północno-wschodniej po lewej stronie drogi do Niemirowa. Polska część jest niewielka i stosunkowo mocno zaniedbana, ale znajdują się tu nagrobki dobrze zachowane i zróżnicowane pod względem formalnym. Według tradycji miejscowej cmentarz ten był kiedyś wyłącznie polski. nagrobki z polskimi inskrypcjami znajdują się po obu stronach dwóch alejek, na końcu których stoi kaplica przykryta kopułą. Najstarsze polskie nagrobki datowane są na 40. lata XIX wieku.

Według Zbigniewa Hausera najokazalsze nagrobki znajdują się w części cmentarza przylegającej do muru od strony szosy niemirowskiej. Należy do nich monumentalny krzyż z czarnego marmuru na skałkach na grobie Zofii Gawrońskiej zmarłej w 1908 roku oraz wysoki pomnik zwieńczony krzyżem, dekorowany kielichem i kotwicą na grobie Olimpii Sieleckiej zmarłej w 1910 roku. W tej części znajdują się również pomniki w formie sękatego drzewa sękatym krzyżem, a także jeden z najstarszych – pomnik z polską inskrypcją: nagrobek Stanisława Drużbowicza zmarłego w 1845 roku, w kształcie obelisku. Wzdłuż pierwszej alejki znajdują się interesujące pod względem formy pomniki nawiązujące do stylu neogotyckiego: Rudolfa Rożniatowskiego i Marii Rożniatowskiej, a także bardzo ciekawy bogato dekorowany arkadkami oraz harfą i gałązką pomnik upamiętniający Franciszka Żulińskiego, nauczyciela muzyki w Kamieńcu Podolskim, ufundowany przez mieszkańców tegoż miasta. Jest on opatrzony sygnaturą „bertolino”. Po drugiej stronie alejki znajduje się wyodrębniona ogrodzeniem żeliwnym kwatera z ośmioma nagrobkami, cztery są w formie płyt nagrobnych. W 2001 podczas swojej drugiej wizyty Hauser odnotował tylko 58 nagrobków, a 19 już nie odnalazł. Część z nich odkryto ponownie podczas prac porządkowych. Cmentarz był oczyszczany z zarośli, a nagrobki poddane podstawowej renowacji w ramach akcji organizowanej przez Studio Wschód „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”. Odnaleziono też w zaroślach kilka kolejnych nagrobków miedzy innymi najstarszy nagrobek – Wincenty Moszyńskiej (zm. 1840) oraz nagrobek z inskrypcją z 1845 roku o unikatowej formie kamiennej trumny na dwóch podporach postawiony na grobie Karoliny i Stefana Pleszkiewiczów http://www.studiowschod.org.pl/rmohylow2013.htm; http://www.studiowschod.org.pl/jampol2016.htm.

Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Dla cmentarza wykonana została dokumentacja (49 kart). Informacje o cmentarzu opublikowane (patrz bibliografia).

Bibliografia i archiwalia:
  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Hauser Zbigniew, „Podróże po cmentarzach Ukrainy”, t. IV, „Województwa: wołyńskie, podolskie, bracławskie i kijowskie”, Kraków 2009, s. 289-295.
  • Dokumentacja wykonywana przez Chrześcijańsko-Demokratyczny Związek Polaków w Winnicy Polskie cmentarze na Podolu. Dokumentacja dostępna na stronie nekropolis.in.ua.
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski, Alicja Czuber-Filonik
rozwiń

Projekty powiązane

1
Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.  Dowiedz się więcej