Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000829-P

Cmentarz w Nalibakach

Naliboki | Białoruś | obwód miński | rejon stołpecki
biał. Nałibaki (Налібакі)
Identyfikator: dok-000829-P

Cmentarz w Nalibakach

Naliboki | Białoruś | obwód miński | rejon stołpecki
biał. Nałibaki (Налібакі)

Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia). Jak pisze Anna Lewkowska, Jacek Lewkowski i Wojciech Walczak, cmentarz znajduje się we wschodniej stronie Nalibek. Ma plan zbliżony do kwadratu, 0,9 ha powierzchni i ogrodzony jest kamiennym murem. Na kościelnym placu wybudowano dwa kościoły. Starszy drewniany, powstał na początku XVIII w. i był kilka razy przebudowywany. Nowszy, murowany, został wybudowany w okresie międzywojennym. Jak informują wspomniani autorzy, na cmentarzu znajduje się obecnie sześć nagrobków z XIX w. Najstarszy, z 1850 r., wieńczy grób ks. Józefa Ruszczyca. Inskrypcja brzmi: „XSIĘDZU JÓZEFOWI RUSZCZYCOWI / DZIEKANOWI KOBRYŃSKIEMU, PLEBANOWI / NALIBOCKIEMU NA WIECZNĄ PAMIĄTKĘ / 1850 ROKU MAJA 18 DNIA / PROSI PRZECHODNIA O ZDROWAŚ / MARYA". Cmentarz jest utrzymany w dobrym stanie. 

Jak piszą Lewkowscy i Walczak, czynny cmentarz katolicki graniczy od północy z cmentarzem przykościelnym. Ma plan prostokąta, powierzchnię 3,6 ha i otoczony jest drewnianym płotem. Utrzymany jest w dobrym stanie. Powstał w 1. połowie XIX w. Podzielony jest ścieżką na starszą i nowszą część. Do najstarszych nagrobków należy wieńcząca miejsce pochówku Heleny Ruszczycowej płyta nagrobna z żeliwnym krucyfiksem i inskrypcją: „NA PAMIĄTKĘ MATCE / HELENIE Z WERESZCZAKÓW / RUSZCZYCOWEJ / SYN POŚWIĘCA 1842 / ROKU MARCA 20 D." Na cmentarzu znajduje się krzyż Straży Mogił Polskich upamiętniający żołnierzy AK zgrupowania stołpecko-nalibockiego. W nowszej części cmentarza postawiono współczesny pomnik ofiar II wojny światowej. Jak informują wspomniani badacze, „w ostatnich latach z cmentarza skradziono i wywieziono na złom wiele starych nagrobków żeliwnych. Według relacji mieszkańców miejscowości, przy wywózce nagrobków odbywającej się nie tylko nocami, ale również w ciągu dnia, podawany jest pretekst wywozu do muzeum w Mińsku."
Na stronie internetowej kresy24.pl została zamieszczona informacja o Andrieju Burdenkowie, przewodniku i tłumaczu, który podjął próbę digitalizacji nagrobków. „«Specjalnie opracowany program na system Android dokładnie lokalizuje miejsce przez GPS, wskazuje lokalizację, z dokładnością do metra. Żeby dodać do mapy nagrobek, trzeba najpierw stworzyć wirtualny cmentarz. Każdy grób trzeba sfotografować i odpowiednio zlokalizować. W darmowej aplikacji, z którą zacząłem pracować, współrzędne każdego nagrobka trzeba było wprowadzać ręcznie» – powiedział Andriej." Pracę rozpoczął od cmentarza w Nalibakach. (por. https://kresy24.pl/groby-swoich-przodkow-na-bialorusi-znajdziesz-w-internecie/)

Bibliografia i archiwalia:
  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Wschodnie powiaty dawnego województwa białostockiego (obecnie na terenie Białorusi), Warszawa 2007.
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.  Dowiedz się więcej