Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000993-P

Cmentarz w Wołożynie

Wołożyn | Białoruś | obwód miński | rejon wołożyński
biał. Wałożyn (Валожын)
Identyfikator: dok-000993-P

Cmentarz w Wołożynie

Wołożyn | Białoruś | obwód miński | rejon wołożyński
biał. Wałożyn (Валожын)
Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia).

Jak pisze Anna Lewkowska, Jacek Lewkowski i Wojciech Walczak, czynny cmentarz katolicko-prawosławny w Wołożynie ma plan zbliżony do prostokąta i 7,7 ha powierzchni. Cytując: „Na kulminacji wzniesienia, na wschodnim skraju cmentarza znajduje się XIX-wieczna, obecnie prawosławna, murowana i tynkowana kaplica wzniesiona na planie prostokąta. Współczesny cmentarz powstał na bazie cmentarza założonego w 2. połowie XIX w., poprzez powiększenie terenu w kierunkach zachodnim i północnym. Na cmentarzu występuję zdecydowana przewaga nagrobków współczesnych, prawosławnych. Jedynymi zachowanymi nagrobkami katolickimi jest pięć nagrobków usytuowanych w pobliżu kaplicy. Najstarszy z nich pochodzi z 1862 r. u ma formę niewysokiego, płaskiego krzyża żeliwnego z inskrypcją umieszczoną na ramionach. Jest to nagrobek Karola Houwalta (zm. 1862). Pozostałe cztery nagrobki pochodzą z 1. połowy XX w." Inskrypcja z nagrobka Karola Houwalta: „KAROL HOUWALT / ŻYŁ LAT 32 / UMARŁ 2 LUTEGO 1862 R." Cmentarz jest utrzymany w dobrym stanie. 

Lewkowscy i Walczak opisują też nieczynny cmentarz katolicki w Wołożynie. Ma nieczytelny plan i powierzchnię 0,6 ha. Najstarszy nagrobek posiada nieczytelną inskrypcję zapisaną cyrylicą, widoczna jest tylko data „1840”. Na cmentarzu znajduje się dużo nagrobków bez inskrypcji lub nieczytelnych. Warto przywołać napis z nagrobka Marcina Stankiewicza: „D. O. M. CIENIOM Ś. P. J. W. X. / MARCINA STANKIEWICZA / WIEKU 87 LAT / ZMARŁEMU 10 LIPCA 1852 R. / CZULI I PRZYWIĄZANI DZIECI / TEN SMUTNY POMNIK POŚWIĘCAJĄ / I PROSZĄ PRZECHODNIÓW O 3 / POZDROWIENIE ANIELSKIE”. 

W miejscowości znajduje się również cmentarz żydowski. Jak piszą wspomniani autorzy, ma on plan zbliżony do prostokąta i 0,85 ha ogrodzonej murem powierzchni. Został utworzony w XIX w. Cytując: „Na jego terenie zachowało się kilkaset kamieni i macew. Na cmentarzu uwagę zwraca współczesne założenie grobowe w formie dużej, betonowej platformy z prowadzącymi do niej schodami, na której umieszczono kilka prostopadłościennych, betonowych sarkofagów, za nimi prostokątna stela z inskrypcją w jeżyku hebrajskim. Być może jest to odnowione miejsce pochówku rabinów i cadyków wołożyńskich. Na cmentarzu znajdują się również nietypowe, jak dla kirkutów kresowych, formy nagrobków, np. Nagrobek stylizowany na pień drzewa z obciętymi konarami i tablicą inskrypcyjną w postaci zwój papirusu.” 

Bibliografia i archiwalia:
  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Wschodnie powiaty dawnego województwa białostockiego (obecnie na terenie Białorusi), Warszawa 2007.
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.  Dowiedz się więcej