19.05.1942 r. oddział partyzantki sowieckiej urządził zasadzkę na szosie Święciany - Łyntupy na samochód osobowy, którym jechało 3 Niemców i tłumaczka E. Rakowska, mieszkanka Święcian. Niemcy zginęli. Byli to odbywający podróż służbową Józef Beck i Walter Gruhl. Kilka godzin po zamachu miejscowe litewskie siły policyjne rozpoczęły pogrom Polaków w Starych Święcianach. W pierwszej chwili zabito w mieszkaniach i na ulicach ok. 200 osób, przeważnie z inteligencji polskiej i cieszących się uznaniem mieszczan. Kolejnych zatrzymanych umieszczono w więzieniu przy ul. Dworcowej, a następnego dnia rano (20.05.1942) zaprowadzono pod eskortą ulicami Wileńską i Hoduciską na cmentarz żydowski, gdzie dokonano zbiorowego mordu. Wykonawcami tej zbrodni byli "strzelcy ponarscy", policja litewska oraz cywilni ochotnicy litewscy, w tym uczniowie gimnazjum litewskiego ze Święcian. Akcja odwetowa na Polakach odbyła się też w okolicznych miejscowościach, a nawet na terenach stosunkowo odległych. W sumie rozstrzelanych zostało 1200 Polaków. Całą akcją odwetową kierował major policji lit. Jonas Maciulawiczius. Zwłoki zamordowanych zostały później wrzucone do głębokiego rowu wykopanego w miejscu zbrodni przez jeńców radzieckich i zakopane. Starania o ekshumację szczątków pomordowanych Polaków podjęły u władz sowieckich rodziny ofiar. Przeniesienie zwłok na cmentarz katolicki miało miejsce w 1944 r. Najpierw przeniesiono zwłoki 9 osób zamordowanych przy drodze Święciany – Łyntupy, pochowano je w rogu cmentarza katolickiego, niedaleko bocznego wejścia. Niestety, w późniejszym okresie mogiła ta uległa zatarciu i współcześnie nie udało się jej odnaleźć. Ekshumacja z cmentarza żydowskiego odbyła się 24.09.1944 r. Nabożeństwo żałobne odprawiono w kościele Wszystkich Świętych. Litwini nie uczestniczyli w tej uroczystości prawdopodobnie dlatego, aby nie prowokować agresji Polaków. Podczas pogrzebu ani w kościele ani na cmentarzu nie było przemówień. W tym samym momencie dokonano również pochówku grupy Cyganów, również zamordowanych przez policję litewską. Spoczęli oni w jednym grobie wraz z Polakami. Na grobie ustawiono pomnik. Początkowo nazwiska Polaków były wypisane na nim w brzmieniu litewskim, nie było też napisu w jęz. Polskim. Wiele lat później dzięki staraniom Święciańskiego Rejonowego Oddziału Związku Polaków na Litwie na mogile został postawiony krzyż, a pod tablicą w jęz. Litewskim umieszczono drugą tablicę - z tekstem polskim, który głosi: "TU SPOCZYWAJĄ ZWŁOKI NIEWINNIE ZAMORDOWANYCH MIESZKAŃCÓW MIASTA ŚWIĘCIANY 20 maja 1942 r.". Ok. 2012 r. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa ufundowała nowe tabliczki z nazwiskami ofiar - każde nazwisko jest zapisane w brzmieniu litewskim i polskim. Tabliczki imienne upamiętniają tylko 23 osoby - prawdopodobnie tyle ofiar udało się zidentyfikować podczas ekshumacji.