Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019
Licencja: wszystkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000355-W/96878 (TZ-0011)

Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR

Identyfikator: WOJ-000355-W/96878 (TZ-0011)

Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR

W 1942 r. Armia gen. Andersa została ewakuowana z ZSRR, a wraz z nią udało się dotrzeć do Iranu ok. 40 tys. osobom cywilnym. W wyniku umów pomiędzy Rządem Polskim w Londynie i władzami angielskimi utworzono dla cywilów osiedla uchodźcze w Indiach, Afryce Wschodniej i Południowej, w Meksyku i Nowej Zelandii. Jednym z krajów afrykańskich, które przyjęły polskich uchodźców była ówczesna Tanganika (obecnie Tanzania).

Największe osiedle uchodźców polskich w Afryce znajdowało się w Tengeru. Mieszkało w nim blisko 5 tys. osób. Osiedle funkcjonowało w latach 1942-1955, działały tu 3 szkoły podstawowe, szkoła mechaniczna, gimnazjum kupieckie, gimnazjum krawieckie, średnia szkoła rolnicza oraz gimnazjum i liceum ogólnokształcące. Powstały także 2 sierocińce i dom starców.

Dla zmarłych z wycieńczenia zesłaniem i długą tułaczką oraz z chorób utworzono polski cmentarz, na którym spoczęły co najmniej 153 osoby, do dziś zachowało się 148 nagrobków. Większość zmarłych była wyznania katolickiego, kilka osób prawosławnego i mojżeszowego. Pierwsze pochówki datowane są na 1942 r., a więc na początkowy okres pobytu społeczności polskiej w Afryce. Ostatnich pochówków dokonano jeszcze w latach 60. XX wieku. Cmentarz zajmuje powierzchnię 1656 m2, otoczony jest murowanym ogrodzeniem z metalową bramą wejściową. Ogrodzenie obejmuje obszar dwóch cmentarzy: katolicko-prawosławnego oraz mojżeszowego. Po prawej stronie przy wejściu stoi kaplica, na której znajdują się herby największych polskich miast. Po lewej stronie bramy na murze cmentarza zawieszono biało-czerwoną tablicę z napisem: „CMENTARZ WYGNAŃCÓW POLSKICH / CEMETERY OF POLISH WAR REFUGEES / TENGERU 1942-1952”.

Naprzeciw wejścia na cmentarz znajduje się obelisk z lastrico, na którym tablica mosiężna informuje w trzech językach (polskim, swahili i angielskim): ,,Cmentarz Wygnańców Polskich 1942-1952”, stoi tu także ołtarz. Niedaleko cmentarza Polacy wznieśli kościół, na jego ścianie można odczytać polski napis ,,Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy i w Ostrej świecisz Bramie”.

Cmentarz wielokrotnie był odnawiany. Opiekowali się nim miejscowi Polacy oraz misjonarze polscy oo. Franciszkanie. W 2001 r. z dotacji Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wzniesiony został mur z bramą zamykaną na kłódkę oraz budynek Izby Pamięci. Do cmentarza doprowadzona została utwardzona droga. W 2009 r. remont i prace porządkowe przeprowadzili na cmentarzu członkowie Studenckiego Koła Naukowego Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Ostatni remont wykonany został w 2018 r. ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Ambasadą RP w Dar-es-Salaam, która sprawuje stałą opiekę nad cmentarzem.

Informacje nt. osiedla w Tengeru i cmentarza można znaleźć w publikacji „Zmarli Polacy w drodze do Ojczyzny. Polskie cmentarze w Afryce Wschodniej i Południowej 1942-1952” autorstwa Huberta Chudzio i Marcina Solarza, Kraków 2020 oraz na stronie internetowej: https://polskiecmentarzewafryce.up.krakow.pl/.

Publikacja:

31.05.2024
rozwiń
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Galeria obiektu +3
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Galeria obiektu +3
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Galeria obiektu +3
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Fotografia przedstawiająca Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR Galeria obiektu +3
Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR, fot. Ambasada RP w Dar-es-Salaam, 2019

Projekty powiązane

1
  • Cmentarz z grobami 149 polskich uchodźców z ZSRR
    Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz