Zarys historyczny
Historia pierwotnego, drewnianego budynku, który stał w miejscu późniejszego kościoła jest starsza niż historia samej Żółkwi jako miasta założonego przez hetmana Żółkiewskiego. Pierwszy obiekt sakralny powstał bowiem już w roku 1543 przez dziedzica Andrzeja Wysockiego. Był to kościół parafialny przeznaczony dla wsi Winniki.

Żółkiew została założona w roku 1597. Od samego początku stanowiła miejsce niezwykłe. Ambicją hetmana Żółkiewskiego, fundatora i pierwszego właściciela, było stworzenie miasta przypominającego renesansowy Zamość. Dlatego też do kompleksowego zaprojektowania miejscowości Żółkiewski zatrudnił m.in. znakomitego architekta Pawła Szczęśliwego. Prawa miejskie Żółkiew otrzymała w roku 1603. Kościół, o którym mowa, miał więc pełnić funkcję świątyni filialnej, która podlegała pod proboszcza żółkiewskiego. Na początku w. XVII obiekt nosił wezwanie św. Andrzeja.

Początkowo rezydowały w nim benedyktynki, ale już w roku 1682 Jan III Sobieski sprowadził doń dominikanki z Kamieńca Podolskiego. Działo się to po słynnych wydarzeniach, do których nawiązał w swojej powieści Henryk Sienkiewicz. Kamieniec Podolski dziesięć lat wcześniej zajęty został przez Turków, a koniec żywota Jerzego Wołodyjowskiego (będącego pierwowzorem dla Sienkiewiczowskiego Michała Wołodyjowskiego), który zginął podczas wybuchu w kamienieckim zamku, miał miejsce właśnie wtedy. W roku 1687 lwowski arcybiskup Konstanty Samuel Lipski zatwierdził objęcie kościoła przez zakonnice, a król ofiarował zgromadzeniu grunt i wzniósł dlań drewniany klasztor.

Przypuszcza się, że murowane zabudowania powstały na początku XVIII wieku. Żółkiewskie zgromadzenie dominikanek rozwijało się, a stan obiektu według relacji wizytatorów nie budził żadnych zastrzeżeń. O zamożności dobrze gospodarowanego klasztoru świadczył fakt, iż siostry udzielały… pożyczek okolicznej szlachcie.

Kiedy Polska znalazła się pod zaborami, w ramach reform józefińskich zgromadzenie uległo kasacie. Majątek (trzy wsie oraz folwark) włączono do funduszu religijnego, a kościół i zabudowania klasztorne przeznaczono początkowo na koszary, a później na szpital wojskowy. Obecnie służą one celom produkcyjnym i administracyjnym.

Tajemniczy skrót „MOP” zawarty w tytule oznacza Misjonarzy Ubogich (ang. Missionaries of the Poor).

Architektura
Kompleks usytuowano na Przedmieściu Glińskim. Zabudowania wzniesiono z cegły i otynkowano. Pod względem stylu architektonicznego można mówić o wyraźnym zatarciu konkretnego kierunku, przez wzgląd na liczne modernizacje.

Plan dawnego kościoła został oparty o prostokąt. Przypuszczalnie obiekt był na początku jednonawowy, z prezbiterium zwróconym w kierunku północnym i podpiwniczony. Wnętrze zostało podzielone na dwie kondygnacje. Od zachodu budynek został obudowany parterowymi pomieszczeniami. Na elewacji południowej można dostrzec wmurowaną kamienną tablicę z napisem: EX VESTALIUM DOMICIL[O | LAESO | EK! NON VICTO MARTI | HOSPITALE ERREXIT | IOSEPHUS SECUNDUS | ANNO 1787.

Budynek, w którym znajdował się klasztor ma dwa piętra i jest podpiwniczony. Fasada została oparta o dwanaście osi. Górne piętro jest wydzielone płaskim gzymsem. Okna posiadają tynkowe opaski. We wnętrzu znajduje się czytelny parter z jednym traktem i korytarzem od północy. Dominują sklepienia krzyżowe, a w części korytarz a kolebkowe.