Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002081-P/162395

Kościół parafialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Wołoszczy

Identyfikator: POL-002081-P/162395

Kościół parafialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego w Wołoszczy

Zarys historyczny
Pierwsze wzmianki o miejscowości Wołoszcza sięgają roku 1425. Wtedy to król Jagiełło nadał wieś Janowi Mężykowi. Z kolei w późniejszych wiekach należała ona do Stanisława Wołosieckiego, a następnie do rodu Korytków.

Początkowo Wołoszcza podlegała pod farę w Tuligłowach w ramach archidiecezji lwowskiej. W roku 1703 Franiczek Korytko ufundował w miejscowości parafię. W Wołoszczy szybko stanął drewniany kościół. Obok placówki duszpasterskiej wkrótce zaczął działać szpital.

Zawirowania związane ze sporami z przeszłości oraz niewyjaśnioną sytuację z zadłużeniem doprowadziły do przeciągającego się procesu sądowego, który trwał aż do roku 1760. Rok później w posiadanie wsi wszedł starosta rabsztyński Józef Bielski. Około roku 1800 dobra Majnicz, Mosty, Monasterzec, Terszaków i Wołoszczę kupiła hrabina Anna Ilińska.

W roku 1824 ówcześni właściciele miejscowości Franciszek i Anna Brückmannowie przeprowadzili gruntowny remont obiektu i wybudowali dzwonnicę. Z biegiem lat jednak kościół w Wołoszczy zaczął podupadać. Pod koniec XIX i na początku XX wieku przeprowadzono więc kolejne remonty. Protokół z wizytacji, która odbyła się w roku 1904 określa obiekt jako „malutki i ubogi, ale schludny”. Na początku XX wieku miejscowość należała do hrabiego Stanisława Siemieńskiego-Lewickiego, a następnie do doktora Natana Löwensteina.

I wojna światowa oszczędziła kościół, ale w roku 1917 zarekwirowano aż trzy z czterech dzwonów, które odkupiono dopiero w cztery lata później dzięki fundacji emigrantów amerykańskich. W roku 1928 powstała nowa plebania.

II wojna światowa to nie tylko rabunki obiektu, ale również napady na polską ludność ze strony UPA. W ich wyniku zginęło kilkadziesiąt osób. Kiedy tereny znalazły się pod władaniem ZSRR zamknięto kościół, a plebanię zamieniono na skład. Opuszczający parafię Polacy nie zabrali ze sobą niczego z wyposażenia kościoła. W latach 50. Kościół zamieniono na skład skór i nawozów. Budynek spłonął w roku 1987.

W roku 1991 zarejestrowano nową parafię rzymskokatolicką i rozpoczęto budowę nowego kościoła, który był gotowy w roku 1995. Tym razem postawiono budynek murowany. Jest to pierwszy taki obiekt w Wołoszczy.

Architektura
Kościół usytuowany był na wzgórzu na północno-wschodnim skraju wsi. Stanowił obiekt drewniany, składający się z nawy z przedsionkiem oraz sobót. Prezbiterium posiadało zakrystię z lewej strony. Niewiele wiadomo na temat kształtu i charakteru obiektu. Z oryginalnego wyposażenia zachowało się zaledwie kilka artefaktów. Większość z nich można datować na XVIII wiek, a kunszt wykonania poszczególnych elementów sugeruje stosunkowo wysoki poziom całości.

Do najważniejszych (zachowanych) elementów związanych z wystrojem, wyposażeniem i otoczeniem kościoła należą:
• Rzeźba Chrystus Ukrzyżowany pochodząca z ołtarza głównego,
• Rzeźba Chrystus Ukrzyżowany,
• Feretrony z wizerunkami świętych,
• Rzeźba Chrystus Zmartwychwstały,
• Dzwonnica parawanowa.

Czas powstania:

1703

Bibliografia i archiwalia:

  • Światosław Lenartowicz „Kościół p.w. Podwyższenia Św. Krzyża w Wołoszczy” W: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. 1: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego” T. 6. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 1998, s. 213-219.

Publikacja:

21.07.2024

Ostatnia aktualizacja:

23.07.2024

Opracowanie:

Michał Dziadosz
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz