Kościół Świętej Trójcy w Windsor, 1916, fot. Stanisław Stolarczyk, 2009
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kościół Świętej Trójcy w Windsor
Ołtarz główny w kościele Świętej Trójcy, Windsor, Ontario, Kanada, 1916, fot. Stanisław Stolarczyk, 2009
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kościół Świętej Trójcy w Windsor
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001711-P

Kościół Świętej Trójcy w Windsor

Identyfikator: POL-001711-P

Kościół Świętej Trójcy w Windsor

Historia Polaków w Windsorze ściśle łączy się z historią Polaków w Detroit w Stanach Zjednoczonych, którzy osiedlili się tam już w 1854 roku. Pierwszą polską rodzinę zarejestrowano w Windsorze w 1908 roku. W 1914 roku przybyło tu około 300 emigrantów polskich pochodzących głównie z zaboru austriackiego i rosyjskiego. Liczny napływ Polaków do tej miejscowości odbył się jednak dopiero po II wojnie światowej. Zgodnie z kanadyjskim spisem ludności w 2001 roku około 11 000 osób mieszkających w okolicy Windsoru było polskiego pochodzenia.

W latach 1915-1916 opiekę duszpasterską nad Polakami w Windsorze prowadził w języku angielskim ks. Raphael Hubert Dignan, pełniący obowiązki wikarego w angielskiej parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Odprawiał dla Polaków msze, a kazania głoszone w języku angielskim tłumaczone były przez jednego z polskich emigrantów. Duszpasterstwo w języku polskim zapoczątkował ks. Jan Andrzejewski z USA.

Ks. Jan Andrzejewski przybył do Windsoru w dniu 29 września 1916 roku, a już w kilka dni później odprawił w suterenach kościoła Niepokalanego Poczęcia pierwsze nabożeństwo. Gdy do bierzmowania przystąpiła znaczna liczba Polaków, ks. Biskup Michael Fallon ustanowił ks. Andrzejewskiego organizatorem i proboszczem parafii polskiej.

Niestety, kiedy w kościele Niepokalanego Poczęcia wybuchł pożar, młoda polska parafia musiała szukać nowego modlitewnego przytułku. Co prawda znalazła tymczasowe miejsce w kościele św. Anny w Walkerville, ale na krótko, bo zrodziła się wówczas myśl wybudowania własnego kościoła.

„Postanowiono rozpocząć zbieranie funduszy w drodze miesięcznej kolekty domowej i wybrano kolektorami parafian Józefa Samborskiego, Ignacego Leśkiewicza i innych” – odnotowano w Pamiętniku Czterdziestolecia Parafii Św. Trójcy w Windsor, Ontario 1916-1956, Orchard Lake. „Po pierwszym odwiedzeniu parafian przynieśli $137.50. Nietrudno obliczyć, że przy takich wpływach miesięcznych parafia długo musiałaby czekać na własny kościół. Mimo tak mało zachęcających początków na drugie zebranie parafialne przybyło 62 parafian a Franciszek Wandor, poparty przez Andrzeja Jakubiaka, przedstawił wniosek o podjęcie budowy własnego kościoła. I wniosek przyjęto z zapałem. Wybrano komitet budowlany, do którego weszli: Michał Winiarz, Ignacy Leśkiewicz, Michał Grycan, Franciszek Wandor, Antoni Kwapisz, Bazyli Jaworski, Andrzej Jakubiak, Józef Seń i Franciszek Pastuszak. Poza tym uchwalono specjalne opodatkowanie się na cele budowy w wysokości jednego dolara miesięcznie. Ale zapał i ofiarność parafian niezbyt naprzód posunęłyby sprawę, gdyby nie pomoc Boża, tak widocznie zawsze wspierająca dobre choć słabe ludzkie zamiary. Ks. Andrzejewski posiadał wiele odwagi, ale poza tym jeszcze dużą zdolność zjednywania sobie ludzi. Dzięki tej zalecie bardzo znaczna pomoc przyszła ze strony niespodziewanej. Niejaki p. Walter Boug, nie-Polak i protestant darował pod budowę kościoła plac przy skrzyżowaniu ulic Langlois i Banwell (dzisiejsza Ellis) wielkości sześciu normalnych parcel (lot) budowlanych. Do darowizny dołączył jednak warunek: Jeżeli parafia nie rozpocznie budowy kościoła do 1-go czerwca 1918 r. i nie ukończy w ciągu roku, to darowiznę cofnie. Wypada zaznaczyć, że miejsce to, dziś położone pośrodku miasta Windsor, w owym czasie było szczerym polem, jak o tym świadczą zachowane fotografie, przedstawiające parafian przy kopaniu dołów pod fundamenty i sutereny (basement). Nie było wówczas dzisiejszych potężnych maszyn do kopania i parafianie wykonywali mozolną pracę ręcznie a ziemię wywozili końmi. Podobnie własnymi siłami wykonywali zwózkę materiału i inne potrzebne prace budowlane. Ten wkład własnej pracy był konieczny, gdyż przystąpiono do rozpoczęcia budowy z dwoma tysiącami dolarów w kasie. Ale był też prawdziwie ofiarny, gdyż już 27-go października 1917 r. mógł przyjechać ks. biskup Fallon na uroczyste poświęcenie kamienia węgielnego.”

Prace budowlane trwały 5 miesięcy, a pierwsza msza odprawiona została w nowym kościele na Wielkanoc 1918 roku. Poświęcenia kościoła Świętej Trójcy dokonał bp M. Fallon w 1919 roku. Kościół na 360 miejsc siedzących w podziemiach posiada salę parafialną ze sceną. Organy do świątyni ofiarowała parafia Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w 1918 roku.

Plebanię, która zastąpiła uprzednio wykorzystywany na ten cel niewielki budynek, zbudowano w 1950 roku.

Na jubileusz 40-lecia parafii w 1956 roku proboszcz ks. Ludwik Kociszewski przeprowadził prace związane z przebudową i renowacją wnętrza kościoła i zakrystii. W głównym ołtarzu zainstalowano rzeźbę Trójcy Przenajświętszej. Układ trzech Osób Boskich przypomina dzieło odkupienia. Rzeźbę wykonał w drewnie orzechowym Jan Ryłko. Z kolei wnętrze wielkiego ołtarza i mozaikę stworzył znany polski malarz Karol Malczyk (patrz: Kościół św. Józefa w Brantford).

12 grudnia 1965 roku przy parafii nastąpiło otwarcie i poświęcenie konwentu sióstr urszulanek SJK.

22 października 2000 roku, w 22. rocznicę wyboru kardynała Karola Wojtyły na papieża, przed kościołem wzniesiono pomnik Jana Pawła II. Aktu odsłonięcia dokonał ks. biskup Sherlock w obecności wicepremiera Kanady Herba Grey’a i przedstawiciela rządu polskiego, Konsula Generalnego RP w Toronto dr. Jacka Junoszy-Kisielewskiego oraz przedstawicieli polonijnych organizacji w Windsor.

Pomnik zaprojektowany został przez prof. Władysława Dudka, a wykonany w pracowni Stefana Kowalówki w Krakowie.

Czas powstania:
1916
Twórcy:
Karol Malczyk (rzeźbiarz, malarz; Beskidy)(podgląd), Jan Ryłko (rzeźbiarz; Windsor, Kanada)(podgląd), Stefan Kowalówka (odlewnik; Kraków)(podgląd), Władysław Dudek (rzeźbiarz; Kraków)(podgląd)
Opracowanie:
Stanisław Stolarczyk
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz