Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: WOJ-000095-W (LV-0077a)

Kwatera na cmentarzu katolickim żołnierzy Wojska Polskiego poległych w wojnie polsko-bolszewickiej

Identyfikator: WOJ-000095-W (LV-0077a)

Kwatera na cmentarzu katolickim żołnierzy Wojska Polskiego poległych w wojnie polsko-bolszewickiej

W 1919 r. w trakcie walk polsko-bolszewickich w okolicach Dyneburga na południe od rzeki Dźwiny urządzona została kwatera wojenna na cmentarzu katolickim w Ławkiesach. Spoczęło tu 55 żołnierzy 1 Dywizji Piechoty Legionów, poległych w okresie 8.08-29.09.1919 r., spośród których 30 straciło życie 27.09.1919 r. w ciężkich walkach pod fortem dyneburskim. Kwaterę w latach 90. XX w. odtworzyli miejscowi Polacy, uwidoczniając mogiły ziemne - 2 duże (zbiorowe) i 16 mniejszych. Postawiono wówczas upamiętnienie w formie metalowego krzyża i głazu, na którym wyryto napis: "Legionistom polskim poległym w latach 1919-1920. Rodacy znad Dźwiny". Uroczystość otwarcia odtworzonej kwatery odbyła się 10.11.1995 r. Rok później obok głazu umieszczono tablice ufundowane przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa z nazwiskami żołnierzy ustalonymi na podstawie badań Jarosława Sozańskiego. W 1997 nad drugą niewielką grupą mogił znajdujących się na przeciwległym krańcu cmentarza Rada OPWiM wystawiła żelbetowy dwumetrowy krzyż legionowy. W 2017 r. w kwaterze wojskowej pochowane zostały szczątki 9 żołnierzy Wojska Polskiego odnalezione na cmentarzyku polowym w pobliskiej Katymiołce, obok linii kolejowej. Ślady tego cmentarzyka zostały całkowicie zatarte, jednak udało się go odszukać oraz ustalić nazwiska pochowanych. W Katymiołce spoczywało 7 żołnierzy piechoty 1 Dywizji Piechoty Legionów a także kpr. Emil Brzychczy z 1 pułku czołgów i saper Roch Bonusiak. Prace archeologiczno – antropologiczne w Katymiołce prowadził zespół Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego na zlecenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Ekshumowani żołnierze spoczęli w indywidualnych grobach w Ławkiesach, uroczysty ich pogrzeb miał miejsce 21.10.2017 r. W 2018 r. Fundacja Pomoc Polakom na Wschodzie nadała kwaterze na cmentarzu w Ławkiesach ostateczny kształt w ramach zadania dofinansowanego z programu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego "Miejsca pamięci narodowej za granicą". Kwaterę wybudowano według projektu architekta Marka Partyki, uwzględniającego położenie poszczególnych mogił ziemnych. Zachowano dotychczasowe upamiętnienie oraz tablicę poświęconą żołnierzom "Wachlarza", która została umieszczona przez miejscowych Polaków w latach 90. XX w. Żołnierze przeniesieni z Katymiołki mają obecnie imienne indywidualne nagrobki, nazwiska pozostałych 53 legionistów (ustalone przez MKiDN) są umieszczone na tablicach zbiorczych na grobie zbiorowym. Wyjątkiem jest szer. Mieczysław Monsior, któremu tuż po walkach rodzice wystawili nagrobek z fotografią i napisem: "kapral 5 komp 6 pp Leg zginął na polu walki 3 X 1919 r.". Nagrobek ten zachował się do dziś. Powierzchnia między nagrobkami wypełniona jest grysem, podobnie jak pola grobowe. Fragment cmentarza zawierający groby żołnierzy przeniesionych z Katymiołki wyłożony jest kostką. Wokół kwatery także położona jest kostka. Na tablicach z nazwiskami znajduje się informacja na temat 11 żołnierzy, których nazwisk nie udało się ustalić. 10 spośród nich spoczywa najprawdopodobniej na przeciwległym krańcu cmentarza, w miejscu upamiętnionym krzyżem legionowym przez Radę OPWiM w 1997 r. W obrys kwatery wkomponowano tablicę z napisem: „POLIJAS ARMIJAS KARAVIRU KAPI / 1919 / KWATERA WOJSKA POLSKIEGO”. Umieszczono przy niej także tablicę informacyjną z tekstem w trzech językach: łotewskim, polskim i angielskim. Łącznie na cmentarzu w Ławkiesach upamiętnionych zostało 63 żołnierzy znanych z nazwiska oraz 11 żołnierzy nieznanych.

Publikacja:
22.06.2022
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Zobacz