Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński, mozaiki, 1949-1955, Genewa, kościół Saint-François de Sales, fot. 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński, mozaiki, 1949-1955, Genewa, kościół Saint-François de Sales, fot. 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński, mozaiki, 1949-1955, Genewa, kościół Saint-François de Sales, fot. 2014
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Wnętrze kościoła Saint-François de Sales w Genewie, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Kościół Saint-François de Sales w Genewie, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński (proj.), Św. Franciszek Salezy na fasadzie zachodniej kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1949, mozaika, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński (proj.), Św. Paweł na fasadzie zachodniej kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1949, mozaika, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
Jacek Stryjeński (proj.), Św. Paweł na fasadzie zachodniej kościoła Saint-François de Sales w Genewie (fragment), 1949, mozaika, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Instytut Polonika
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001349-P

Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie

Identyfikator: POL-001349-P

Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie

Warianty nazwy:
Mosaique de l’église Saint-François de Sales à Genève, Mozaiki św. Franciszka Salezego w Genewie

Duża modernistyczna świątynia, nawiązująca do bazylik wczesnochrześcijańskich, powstała na pocz. XX w. Przebudowano ją w 1930 r., dodając m.in. wysoką dzwonnicę. Mieści się tu siedziba katolickiej parafii dzielnicy Chêne-Bourg, rezydencjonalnego przedmieścia Genewy. Elewacje kościoła pozbawione są dekoracji i rozczłonkowania. Jedynym elementem rozbijającym surowość ścian są dwie niewielkie mozaiki Jacka Stryjeńskiego, flankujące kruchtę w fasadzie zachodniej. Były one jednym z pierwszych jego dzieł własnych w Genewie (1949), realizowanym równolegle do malowidła ściennego kościoła w Challes-les-Eaux w Sabaudii. Pole po prawej stronie kruchty wypełnia szczelnie stojąca postać patrona, św. Franciszka Salezego, po lewej: postać św. Pawła (pod którą wstęga z sygnaturą „Stryjenski px / Antonietti M.” - René Antonietti był znanym genewskim autorem mozaik). Zachowany szkic ujawnia projekt niezrealizowanej kontynuacji dekoracji fasady: sceną Opłakiwania w tympanonie oraz figurami aniołów w bocznych częściach.

Surową ekspresję architektury wnętrza bazyliki urozmaica kilka tylko składników wyposażenia (mensa ołtarzowa, kazalnica wymienione po 1950) oraz skupione nad apsydą wielkie mozaiki Stryjeńskiego. To największe jego dzieło w zakresie sztuki religijnej powstawało w latach 1950-1955, już bez pomocy Antoniettiego. O ile w mozaikach fasady odnaleźć można odniesienia stylistyczne lokalne, zwłaszcza do genewskich mozaik Alexandre’a Cingria (czołowego dekoratora okresu międzywojennego, u którego polski artysta uczył się w Genewie w 1943), to styl wystroju apsydy jest zdecydowanie bardziej archaizowany. Stryjeński nawiązywał tu do wzorów bizantyjskich, zgodnych z duchem architektury kościoła. Najbliższe inspiracje, np. w zakresie motywów ornamentalnych zastosowanych na sklepieniu prezbiterium, stanowią mozaiki kościoła San Vitale w Rawennie. Artysta mógł je osobiście studiować jeszcze w czasie służby w armii gen. Władysława Andersa, a także w czasie podróży po Włoszech w 1946 r., nie jest to jednak potwierdzone. Także na poziomie ikonograficznym panuje tu świadomie realizowany tradycjonalizm: symetrycznie zakomponowana, hieratyczna scena w apsydzie przedstawia na złotym tle Chrystusa tronującego w otoczeniu Marii i świętych Jana Ewangelisty oraz Piotra. Po prawej stronie hołd Zbawicielowi składa patron kościoła, św. Franciszek Salezy, ukazany tu jako biskup (funkcję tę objął w Genewie w 1602 r.). Figuralnego programu dopełniają mozaiki na łuku tęczowym, z dwoma archaniołami symetrycznie umieszczonymi po obu stronach nawy. Po prawej stronie archanioł podtrzymuje model tutejszego kościoła. Pod nim znajduje się sygnatura „JS”. Inaczej niż postaci w apsydzie opracowane formalnie, geometryzowane figury archaniołów mogą przywodzić na myśl przedwojenne dzieła matki Jacka, Zofii Stryjeńskiej. Syn wybitnych polskich artystów (ojcem jego był architekt Karol Stryjeński) osiadł w Genewie, gdzie mieszkała już jego matka (związki rodziny z tym miastem rozpoczęły się jednak w 1837 r., gdy przybył tam inżynier i kartograf Aleksander Stryjeński). Uroczysty pogrzeb przedwcześnie zmarłego Jacka Stryjeńskiego odbył się w tym właśnie kościele, a w mowach pogrzebowych nawiązano do wymowy programu mozaik. Realizacja genewska należy do najciekawszych przykładów mozaiki kościelnej w latach powojennych w Szwajcarii; w sztuce polskiej tego czasu nie ma analogii.

Osoby powiązane:
Czas powstania:
1949-1955
Twórcy:
Jacek Stryjeński (malarz; Polska, Szwajcaria)(podgląd)
Bibliografia i archiwalia:
  • Jan Zieliński, „Nasza Szwajcaria”, Warszawa 1999, s. 90.
Słowa kluczowe:
Publikacja:
18.07.2024
Ostatnia aktualizacja:
18.07.2024
Opracowanie:
prof. Andrzej Pieńkos
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, mozaiki, 1949-1955, Genewa, kościół Saint-François de Sales, fot. 2014
Zobacz licencję
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, mozaiki, 1949-1955, Genewa, kościół Saint-François de Sales, fot. 2014
Zobacz licencję
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, mozaiki, 1949-1955, Genewa, kościół Saint-François de Sales, fot. 2014
Zobacz licencję
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński, Mozaiki w apsydzie kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1950-1955, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Wnętrze kościoła Saint-François de Sales w Genewie, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Kościół Saint-François de Sales w Genewie, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński (proj.), Św. Franciszek Salezy na fasadzie zachodniej kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1949, mozaika, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński (proj.), Św. Paweł na fasadzie zachodniej kościoła Saint-François de Sales w Genewie, 1949, mozaika, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Fotografia przedstawiająca Mozaiki Saint-François de Sales w Genewie Galeria obiektu +12
Jacek Stryjeński (proj.), Św. Paweł na fasadzie zachodniej kościoła Saint-François de Sales w Genewie (fragment), 1949, mozaika, fot. Norbert Piwowarczyk, 2024, wszelkie prawa zastrzeżone

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz