Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002396-P/166031

Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu

Identyfikator: POL-002396-P/166031

Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu

Brązowy pomnik konny marszałka trzech państw - Francji, Wielkiej Brytanii i Polski - Ferdinanda Focha znajdujący się na placu Trocadéro w Paryżu. Idea budowy pomnika upamiętniającego tego dowódcę pojawiła się w 1937 roku. Marszałek mimo, że był już wówczas powszechnie uznawany za bohatera narodowego Francji i symbol zwycięstwa w I wojnie światowej, dotychczas nie uzyskał w stolicy Francji żadnej osobistej formy upamiętnienia. Inicjatywa utworzenia pomnika Ferdinanda Focha wyszła od generała Weyganda i została wsparta przez komitet, w skład którego weszli wojskowi, politycy oraz intelektualiści, tacy jak admirał Lacaze czy generał Lhopital. Projekt został sfinansowany dzięki narodowej zbiórce co świadczyło o szerokim poparciu społecznym.


Po przeprowadzeniu konkursu zlecenie wykonania pomnika dyrekcja Akademii Sztuk Pięknych powierzyła dwóm artystom: Robertowi Wlerickowi oraz jego uczniowi Raymondowi Martinowi. Realizacja projektu przeciągnęła się z powodu wybuchu II wojny światowej. W 1939 roku powstał pierwszy model pomnika, wykonany z drewna i ustawiony, na wniosek Jeana Zaya, ministra edukacji, na tarasie Pałacu Chaillot. Aby precyzyjnie oddać postawę konia, warsztat Wlericka został zamieniony w maneż̇, gdzie strażnicy codziennie prowadzili konia, aby rzeźbiarz mógł dokładnie obserwować jego ruchy. Podczas okupacji niemieckiej, mimo trudnych warunkach, kontynuowano prace, jednak gipsowe modele pękały pod wpływem mrozu, uniemożliwiając finalizację projektu. W 1944 roku Robert Wlerick zmarł, a dalsze prace nad pomnikiem przejął jego uczeń Raymond Martin. Brązowy pomnik, o wysokości pięciu metrów i wadze ponad czterech ton, ukończono dopiero po zakończeniu wojny. Odlew został wykonany w warsztatach odlewniczych Alexisa Rudiera.


Początkowo, w 1948 roku, pomnik został tymczasowo umieszczony na wzgórzu Chaillot. Ostatecznie jednak podjęto decyzję o o przeniesieniu go na plac Trocadéro, gdzie miał stać się centralnym punktem jednej z najbardziej prestiżowych lokalizacji w Paryżu. Umieszczono go na ośmiometrowym cokole, co dodatkowo uwydatniło jego monumentalny charakter.


Nie obyło się jednak bez kontrowersji. Wojskowi krytykowali brak kepi na głowie marszałka, co uznawano za niestosowne dla wojskowej postaci. Rzeźbiarz bronił swojej decyzji, argumentując, że odkryta głowa symbolizuje intelekt i wizję stratega. Być może nie bez znaczenia była też inspiracja rzymskim pomnikiem Marka Aureliusza. Krytykowano również błędy w detalach, takich jak ostrogi zamocowane na odwrót, brak podgardla w uprzęży konia czy przedstawienie marszałka na ogierze, co jest niezgodne z wojskowymi standardami. Wreszcie zaś szabla znajduje się przy boku, a nie zgodnie z wojskowym zwyczajem przypiętej do siodła.


Na pomniku marszałek Foch przedstawiony jest jako siedzący na koniu w klasycznej pozie. W dłoni trzyma buławę. Koń, na którym siedzi marszałek, jest ukazany w ruchu – z uniesioną przednią nogą. Kompozycja rzeźby charakteryzuje się klasycznym wyczuciem proporcji i harmonią, typowymi dla stylu Wlericka. Portret konny Focha umieszczono na prostokątnym, wysokim cokole wykonanym z jasnego kamienia. Na jego froncie widnieje inskrypcja:


„FOCH / MARÉCHAL / DE FRANCE / MARÉCHAL / DE GRAND / BRITAIN / ET DE POLOGNE" (co w tłumaczeniu oznacza: FOCH / MARSZAŁEK / FRANCJI / MARSZAŁEK / WIELKIEJ / BRYTANII / I POLSKI)

Pod inskrypcją znajdują się trzy gwiazdy, które symbolizują jego najwyższe dowództwo w armiach tych trzech państw.


Marszałek Ferdinand Foch (1851–1929) przeszedł do historii nie tylko jako wybitny dowódca I wojny światowej, ale także jako honorowy marszałek Polski i orędownik sprawy polskiej. Podczas Powstania Wielkopolskiego w 1919 roku wymusił na Niemcach przerwanie działań wojennych przeciw polskim powstańcom. 5 lutego 1921 roku, w słynnej francuskiej szkole wojskowej w Saint-Cyr, Józef Piłsudski uhonorował Focha najwyższym polskim odznaczeniem wojskowym – orderem Virtuti Militari. Co więcej, Piłsudski dokonał tego w wyjątkowo symboliczny sposób, odpinając ze swego munduru własny krzyż Virtuti Militari i przypinając go na piersi francuskiego marszałka. Marszałek otrzymał również tytuły doktora honoris causa trzech polskich uniwersytetów oraz honorowe obywatelstwo Lwowa i Grudziądza. Wsparcie, jakiego Foch udzielał Polsce, nie było całkiem bezinteresowne. Świadomy zagrożenia jakim dla Francji były Niemcy, koalicja francusko-polska wydawała mu się gwarancją bezpieczeństwa. Planował zresztą nawet wspólne zaatakowanie Niemiec. 


Paryski pomnik Focha nie jest jedyną pamiątką po marszałku, a jego replika od 1992 roku znajduje się w Mont de Marsan. Jednak pomnik na placu Trocadéro ma w polskim kontekście szczególne znaczenie, bowiem tytuł polskiego marszałka, który posiadał Foch, został zapisany na froncie pomnika. 

Również w Trabez znajduje się konny pomnik Focha, na którym wspomniany jest on jako polski marszałek:

„FERDINAND FOCH / 1851-1929 / MARÉCHAL DE FRANCE / DE GRANDE-BRETAGNE / DE POLOGNE / COMMANDANT EN CHEF /  LES ARMÉES ALLIÉES / EN 1918" (co w tłumaczeniu oznacza: FERDINAND FOCH / 1851–1929  / MARSZAŁEK FRANCJI   / WIELKIEJ BRYTANII  / I POLSKI  / NACZELNY WÓDZ  / ARMII SPRZYMIERZONYCH  / W 1918 ROKU).
 

Czas powstania:

1951 (odsłonięcie)

Twórcy:

Robert Wlérick (rzeźbiarz; Francja), Raymond Martin (rzeźbiarz; Francja)

Słowa kluczowe:

Publikacja:

27.11.2024

Ostatnia aktualizacja:

04.12.2024

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Galeria obiektu +6
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Galeria obiektu +6
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Galeria obiektu +6
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Galeria obiektu +6
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Galeria obiektu +6
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Galeria obiektu +6
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024
Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Fotografia przedstawiająca Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha w Paryżu Galeria obiektu +6
Pomnik Marszałka Ferdynanda Focha, Robert Wlérick i Raymond Martin, 1951, Paryż (Francja), fot. Bartłomiej Gutowski, 2024

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz