W kolekcji Nowego Pałacu Schleißheim znajduje się zbiór ośmiu obrazów przedstawiających zwycięskie bitwy Jana III Sobieskiego, który prawdopodobnie został podarowany polskiej królewnie i bawarskiej księżniczce Teresie Kunegundzie przez jej matkę, królową Marię Kazimierę, po śmierci jej ukochanego męża, Jana III Sobieskiego. Historia powstania i losów tej kolekcji obrazów batalistycznych rzuca światło na materialną i społeczną kulturę XVII w.

Działania Marii Kazimiery służące upamiętnieniu czynów Jana III Sobieskiego

Seria batalistyczna była jedną z wielu form upamiętnienia bohaterskich czynów Jana III Sobieskiego, zainicjowanych przez Marię Kazimierę. Po śmierci męża Maria Kazimiera walczyła o utrzymanie swojego wysokiego statusu społecznego, wykorzystując moc oddziaływania dóbr materialnych, eksponując je i wręczając jako luksusowe prezenty. Królowa, realizując przemyślaną strategię tworzenia trwałego dziedzictwa króla i swojej rodziny, zlecała również fundacje sakralne oraz powstawanie licznych wizerunków Jana III Sobieskiego.

Podarowane córce obrazy miały przypominać członkom rodziny elektora Maksymiliana II Emmanuela Wittelsbacha oraz bawarskiego dworu o heroizmie Jana III Sobieskiego na polu bitwy. Prezent ten był przykładem praktykowanej przez królową kobiecej dyplomacji, która służyła budowaniu koalicji przeciwko Habsburgom. Kompozycje te zostały najprawdopodobniej stworzone specjalnie dla jedynaczki na zlecenie królowej, zgodnie z wytycznymi Philippe’a le Massona (około 1650–1725), znanego również jako Dupont, inżyniera artylerii i wiernego towarzysza kampanii wojennych Jana III Sobieskiego.

Osiem scen bitewnych

Eksponowany w pokoju 43 Nowego Pałacu Schleißheim zbiór składa się z ośmiu kompozycji, ukazujących kulminacyjne momenty zwycięskich bitew Jana III Sobieskiego. Tematy poszczególnych obrazów identyfikują napisy na banderolach. Wierność przedstawionym realiom bitew miała być zagwarantowana poprzez umieszczenie w kartuszach informacji o udziale w walkach naocznego świadka, Duponta. W opinii Mieczysława Gębarowicza, większość z tych kompozycji to kopie większych płócien, które były przechowywane na zamku w Żółkwi. Historia powstania, liczba zamówionych kompozycji i losy obu serii pozostają do dziś przedmiotem spekulacji badaczy.

- Bitwa pod Chocimiem, koniec XVII w., olej, płótno, 79 x 102,5 cm

- Jean-Baptiste Martin, Bitwa pod Jazłowcem, 1705, olej, płótno

- Bitwa pod Lwowem, koniec XVII w., olej, płótno, 80 x 102,5 cm

- Wyprawa mołdawska, koniec XVII w., olej, płótno, 79,5 x 102,5 cm

- Bitwa pod Ostrzyhomiem, koniec XVII w., olej, płótno, 80 x 102,5 cm

- Bitwa pod Parkanami, koniec XVII w., olej, płótno, 79,5 x 103 cm

- Bitwa pod Wiedniem, koniec XVII w., olej, płótno

- Bitwa pod Żórawnem, koniec XVII w., olej, płótno