Lucjan Pereświet-Sołtan urodził się 5.05.1906 r. w rodzinnym majątku w powiecie rzeczyckim nad Dnieprem. W 1926 r. ukończył wileńskie Gimnazjum im. króla Zygmunta Augusta, potem wstąpił do Seminarium Duchownego w Wilnie. Pierwszą mszę świętą odprawił 5.06.1933 r. Przez kilka lat był wikarym w uniwersyteckim kościele pw. śś. Janów w Wilnie, a w październiku 1937 r. został przeniesiony do kościoła parafialnego pw. Chrystusa Króla w Kolonii Wileńskiej. Pracował tam jako proboszcz. W kampanii wrześniowej 1939 r. był kapelanem 5 pp.leg., następnie włączył się do tajnego nauczania, uczestniczył w konspiracji, pomagał w akcji przechowywania Żydów. W stopniu kapitana został kapelanem 1 batalionu pułku im. Bolesława Chrobrego. W nocy 16/17 września 1943 r. został aresztowany jako jeden ze 100 zakładników i był trzymany przez dwa miesiące w Prowieniszkach. Podczas operacji Ostra Brama 7.07.1944 r. organizował od podstaw szpital polowy AK, stołówkę i cmentarz poległych. W noc sylwestrową 1944/1945 r. został aresztowany przez sowietów i po długim śledztwie 4.08.1945 r. wywieziony do Workuty. Po roku wrócił do swojej parafii, ale 20.01.1949 r. został ponownie aresztowany za działalność kontrrewolucyjną i skazany na 25 lat łagrów. W łagrze w Incie, gdzie go osadzono, pracował w kopalni i pełnił potajemnie obowiązki kapłańskie. Zmarł 21.01.1951 r. w szpitalu obozowym w Incie; śmierć nastąpiła na skutek wstrząsu psychicznego wywołanego brutalnym przerwaniem przez NKWD-zistę odprawianej potajemnie mszy świętej.
Kilka lat po śmierci księdza jego współtowarzysze niedoli odnaleźli najbardziej prawdopodobne miejsce pochówku kapłana i urządzili grób, stawiając na nim krzyż z tabliczką i napisem w języku polskim: „Ś.P. / Ksiądz / Lucjan Pereświet-Sołtan / zmarł 21 I 1951 r. // Ale Ty, Boże, który z wysokości / Strzały swe zrzucasz na kraju obrońce, Błagamy Ciebie przez tę garstkę kości / Zapal przynajmniej na śmierć naszą - słońce! / […]”.

Opracowała T. Zachara / MKiDN, VIII 2025