Camillo Rusconi, tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Modified: yes
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, portrait of Prince Alexander Sobieski in his tombstone in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, portrait of Prince Alexander Sobieski in his tombstone in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, putti with insignia in the tomb of King Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, putto with extinguished torch on the tombstone of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, putto with torch spar on the tombstone of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, pedestal of the tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Camillo Rusconi, Eagle with Uroboros under the sarcophagus in the tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
Church of Santa Maria della Concezione in via Vittorio Veneto, Rome
License: public domain, License terms and conditions
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie
 Submit additional information
ID: POL-002496-P/189309

Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie

ID: POL-002496-P/189309

Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie

Spośród synów króla Jana III Sobieskiego tylko Aleksander zrezygnował z korony polskiej na rzecz starszego brata Jakuba. Sam zamieszkał w Rzymie, gdzie pod koniec swojego życia wstąpił do zakonu kapucynów. Mimo prośby o skromny pogrzeb papież Klemens XI zorganizował mu uroczystość godną zarządcy majątku Stolicy Apostolskiej (kardynała kamerlinga). Ufundował też nagrobek w kościele kapucynów w Rzymie.

Aleksander Sobieski i jego bracia
Aleksander Benedykt Stanisław urodził się w Gdańsku 9 września 1677 r. jako drugi syn króla Jana III i Marii Kazimiery d’Arquien, pierwszy urodzony po objęciu przez Sobieskiego korony.

Aleksander powszechnie uważany był za ulubieńca rodziców i najprzystojniejszego z królewiczów. Cieszył się dużą popularnością, którą zaskarbił sobie szczególnie w wojsku po tym, jak ojciec zabrał go ze sobą na wyprawę wołoską. Młody królewicz nie interesował się jednak polityką, wolał dworskie życie i romanse.

Po śmierci Jana III Sobieskiego (1696) królowa Marysieńka wysłała Aleksandra i jego młodszego brata Konstantego do Paryża, do Ludwika XIV, z pokaźną sumą pieniędzy. Nie otrzymała jednak wsparcia Francji dla elekcji pierworodnego Jakuba na króla. Aleksander natomiast wdał się w przepychanki polityczne i został kapitanem gwardii Augusta II. Poróżniwszy się z królem, porzucił służbę, a następnie publicznie oskarżył go o próbę zamachu na swoje życie.

Gdy w 1704 r. August II aresztował Jakuba i Konstantego Sobieskich, Aleksander udał się do Szwecji, do Karola XII, z planem napadu zbrojnego na Saksonię. Odrzucił proponowaną mu przez Szwedów koronę polską, uznając pierwszeństwo starszego brata. Po zawarciu pokoju w Altranstädt (1706) Aleksander podpisał ugodę z braćmi i zrzekł się swych dóbr dziedzicznych w zamian za wypłacany mu procent.

Rzymski azyl Aleksandra Sobieskiego
Od 1708 r. królewicz Aleksander Sobieski mieszkał w Rzymie, na dworze swojej matki. Podobnie jak w Rzeczpospolitej był w Wiecznym Mieście bardzo pupularny, szybko zdobył przychylność elit, korzystał z uroków życia i oddawał się licznym romansom.

Aleksander, pod pseudonimem Armonte Calidio, był od 1709 r. członkiem rzymskiej Arkadii, czyli akademii założonej przez toskańskich literatów i uczonych. Czynnie i chętnie brał udział w życiu kulturalnym Rzymu. Jedną z jego pasji był teatr i na tym polu położył największe zasługi. Przyczynił się m.in. do zorganizowania słynnego teatru na rzymskim dworze Marii Kazimiery.

Jeszcze przed przyjazdem do Rzymu Aleksander miał problemy ze zdrowiem, które nasiliły się w Wiecznym Mieście. Z licznych opisów z epoki badacze wywnioskowali, że królewicz cierpiał na gościec, czyli reumatoidalne zapalenie stawów. Po wyjeździe dworu Marii Kazimierzy z Rzymu królewicz pozostał w stolicy, a stan jego zdrowia gwałtownie się pogorszył. Czując zbliżającą się śmierć, wstąpił do zakonu kapucynów, co było traktowane przez współczesnych jako próba odkupienia hulaszczego życia. Przed śmiercią, zgodnie z życzeniem papieża, czuwało przy nim dwóch kardynałów i kapucyni. Aleksander Sobieski zmarł 19 listopada 1714 r.

Ceremonia pogrzebowa Aleksandra Sobieskiego
Mimo że Aleksander życzył sobie skromnego pochówku w habicie kapucyńskim, z rozkazu papieża Klemensa XI zwłoki zabalsamowano, a 27 listopada 1714 r. w kościele kapucynów zorganizowano bogatą i uroczystą ceremonię pogrzebową, która - według opisów - wzorowana była na pogrzebach kardynałów kamerlingów (zarządców doczesnego majątku Stolicy Apostolskiej). Procesję z ciałem królewicza, które przykryto płaszczem Orderu Ducha Świętego otrzymanym przez niego jeszcze w 1698 r. od Ludwika XIV, papież obserwował z Kwirynału. Aleksander spoczął w świątyni kapucynów, w słynnej krypcie dekorowanej czaszkami i kośćmi przeszło 3500 zmarłych mnichów.

Nagrobek królewicza w kościele Kapucynów
Klemens XI ufundował także nagrobek, który stanął w kościele Santa Maria della Concezione przy via Vittorio Veneto, tuż przy wylocie ulicy na Piazza Barberini. Jego wykonanie pwierzył jednemu z najwybitniejszych rzeźbiarzy ówczesnego Rzymu – Camillo Rusconiemu (1658-1728). Uroczyste odsłonięcie monumentu odbyło się w 1728 r.

Nagrobek królewicza znajduje się w eksponowanym miejscu, po lewej stronie ściany tęczowej kościoła. Na podwójnym postumencie ustawiony jest sarkofag na lwich nogach. Wspiera go orzeł w koronie trzymający w szponach węża Uroborosa (symbol nieskończoności i wiecznego powrotu). Na wieku nagrobka, po bokach, przysiadły putta pogrążone w rozpaczy. Jedno wskazuje na portret i trzyma w ręce pochodnię. Drugie, zrezygnowane, podpiera ręką policzek i trzyma zgaszoną pochodnię, symbol zakończonego życia. Pomiędzy puttami widnieje poduszka, na której spoczywa korona.

Powyżej, w architektonicznej ramie z pseudopilastrów, dekorowanych na trzonie cekinami, zawieszony jest płaskorzeźbiony portret popiersiowy Aleksandra Sobieskiego w książęcych szatach, zwieńczony spływami i hełmem z pióropuszem.

Na froncie sarkofagu odlane w brązie i złocone litery głoszą: „ALEXANDER PRINCEPS REGIUS IOANNIS III. REGIS POLONIAE FILIUS. OB. DIE XIX. NOV. MDCCXIV” [Królewicz Aleksander, syn króla polskiego Jana III. Zmarł dnia 19 listopada 1714]. Cały nagrobek wykonany został z białego marmuru, jedynie pierwszy pas postumentu, spoczywający na posadzce kościelnej, jest wykonany z szarego kamienia.

Nagrobek królewicza Aleksandra uznawany jest za jedno z lepszych i własnoręcznie wykonanych dzieł Rusconiego. Znawcy podkreślają znakomitą technikę i swobodę w przedstawieniu puttów. Plastyczności dodaje dziełu zabawa fakturą marmuru stosowana przez rzeźbiarza, który poszczególne partie albo polerował, albo pozostawiał w chropowatym marmurze (np. pióra orła, skrzydełka puttów, draperie ich przepasek). Dzięki temu poszczególne elementy różnie odbijają promienie światła i potęgują efekty światłocieniowe. Swoją formą nagrobek nawiązuje do wcześniejszego o pięć lat monumentu papieża Grzegorza XIII, także dłuta Rusconiego.

Time of origin:

do 1728 (odsłonięcie)

Creator:

Camillo Rusconi (rzeźbiarz; Włochy)(preview)

Publikacja:

11.02.2025

Ostatnia aktualizacja:

21.02.2025

Author:

dr Agata Dworzak
see more Text translated automatically
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, portrait of Prince Alexander Sobieski in his tombstone in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, portrait of Prince Alexander Sobieski in his tombstone in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, putti with insignia in the tomb of King Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, putto with extinguished torch on the tombstone of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, putto with torch spar on the tombstone of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, pedestal of the tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Camillo Rusconi, Eagle with Uroboros under the sarcophagus in the tomb of Prince Alexander Sobieski in the Capuchin church of Santa Maria della Concezione in Rome, photo Agata Dworzak, all rights reserved
Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Photo showing Nagrobek królewicza Aleksandra Sobieskiego w Rzymie Gallery of the object +9
Church of Santa Maria della Concezione in via Vittorio Veneto, Rome

Related projects

1
  • Archiwum Polonik tygodnia Show