Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej, photo platforma X konto @PLinBelarus, 2022
Licence: all rights reserved
Photo montrant Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej
photo Przystanek Historia, 2017
Licence: all rights reserved
Photo montrant Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej
photo Rada OPWiM, 1994
Licence: all rights reserved
Photo montrant Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej
 Soumettre des informations supplémentaires
ID: WOJ-000778-W/190969 (BY-1158)

Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej

ID: WOJ-000778-W/190969 (BY-1158)

Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej

31.12.1943 r. 3 Brygada Wileńska Armii Krajowej w brawurowym ataku na Turgiele rozbiła posterunek policji litewskiej (podporządkowanej Niemcom) oraz zniszczyła dokumenty gminne. Po akcji żołnierze 3 Brygady AK rozlokowali się na odpoczynek w Mikuliszkach, w pobliżu obozowali też partyzanci 6 Brygady AK. W odwecie za akcję w Turgielach Niemcy wraz z grupą policjantów litewskich i białoruskich zaatakowali 8.01.1944 r. partyzantów 3 i 6 Brygady. Walka trwała kilka godzin i skończyła się zwycięstwem żołnierzy AK.
Atakujący stracili ok. 70 zabitych, po stronie polskiej poległo 5 żołnierzy: z 3 Brygady – Władysław Stundis „Wernes”, Trubaczewski „Wodnik” i Francuz Jean Charles Maffre „Michel”, z 6 Brygady – z-ca dowódcy por. Piotr Motylewicz „Szczepcio” i Zbigniew Młodkowski „Malicki”.
Poległych pochowano tego samego dnia w Mikuliszkach. W 1944 r. obok grobów ww. żołnierzy dokonywano kolejnych pochówków żołnierzy AK. Miejsce wiecznego spoczynku znaleźli tu żołnierze 3 Brygady AK polegli pod Murowaną Oszmianką i Jaszunami.
Początkowo na mogiłach ustawiono drewniane krzyże. W okresie komunistycznym po II wojnie światowej cmentarz ten był zaniedbany, krzyże uległy naturalnemu zniszczeniu; w 1990 r. konsul RP odnalazł tylko 3 mogiły. W 1991 r. Klub Żołnierzy AK Ziemi Wileńskiej wspólnie ze środowiskiem wileńskich akowców, skupionych w Gdańsku oraz przy wydatnej pomocy miejscowej ludności odbudował cmentarz. Prace sfinansowała Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, projekt renowacji opracował inż. Ludwik Świda.
Nekropolia była położona na wysokim brzegu rzeki Mereczanki, na południowym skraju miejscowości. Ogrodzono ją murem z kamieni polnych, z wejściem od strony południowej; powierzchnię cmentarzyka wybetonowano. Na wprost wejścia umieszczono duży głaz z osadzonym w nim krzyżem betonowym. Na głazie umocowano pamiątkową tablicę z brązu z napisem: „Żołnierzom 3 i 6 Brygady Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego poległym w 1944 r.”. Po obu stronach głazu ustawiono 22 betonowe krzyże z nazwiskami poległych.
W 2022 r., po agresji Rosji na Ukrainę, nekropolia została zniszczona – najpierw zostały zamazane wyryte na krzyżach nazwiska pochowanych żołnierzy, a na pomniku głównym umieszczono tablicę z napisem w języku rosyjskim i czerwoną gwiazdą; 4.07.2022 r. zniszczono cały cmentarz ciężkim sprzętem budowlanym. Obecna sytuacja polityczna uniemożliwia jakiekolwiek działania strony polskiej zmierzające do odtworzenia zniszczonego obiektu.

Opracowała T. Zachara / MKiDN, VI 2025
Un homme en costume se tient sur un chemin de terre entouré d'arbres, regardant une zone perturbée avec des fleurs et des bougies, indiquant un cimetière détruit. Photo montrant Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej Galerie de l\'objet +2
Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej, photo platforma X konto @PLinBelarus, 2022
Cimetière des soldats de l'Armée de l'Intérieur polonaise avec des croix blanches et une pierre commémorative avec une plaque. Des fleurs et des bougies sont disposées autour du mémorial. Photo montrant Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej Galerie de l\'objet +2
photo Przystanek Historia, 2017
Croix en pierre sur les tombes des soldats de l'Armée de l'Intérieur polonaise au cimetière de Mikuliszki. Les croix portent des inscriptions avec les noms et pseudonymes des soldats tombés. Un mur de pierre entoure la zone. Photo montrant Cmentarz żołnierzy Armii Krajowej poległych w walce z Niemcami w czasie II wojny światowej Galerie de l\'objet +2
photo Rada OPWiM, 1994

Projets connexes

1
  • Katalog cmentarzy wojennych MKiDN Afficher