W czasie wojny o niepodległość Grecji, która rozpoczęła się w 1821 r., po stronie Greków walczył batalion filhellenów, w którym służyło ok. 70 polskich oficerów i żołnierzy, głównie byłych legionistów z rozbitej armii napoleońskiej. Brali oni udział w walkach z Imperium Osmańskim pod Petą w okolicy miejscowości Arta w Epirze w 1822 r. oraz w latach 1825-1826 w obronie miasta Mesolongion (obecna nazwa: Missolungi), które stawiało opór mimo nieprzerwanych ataków i oblężenia. Wobec wyczerpania się zapasów żywności i dotkliwej blokady ze strony morza obrońcy miasta postanowili przedrzeć się przez linie tureckie. Udało się to tylko nielicznym. Większość Greków i filhellenów poległa (m.in. Polak, płk Czorczewski), część zginęła podczas heroicznego aktu wysadzenia fortecy w powietrze. Ich szczątki zostały pogrzebane w tzw. „Ogrodzie Bohaterów” (Herron) w Missolungi po uzyskaniu niepodległości przez Grecję w 1830 r.
Zbiorowy grób Polaków znajduje się w miejscu byłych stanowisk obronnych oddziałów polskich. Początkowo na mogile znajdował się drewniany krzyż; w 1938 r. zastąpiono go marmurowym pomnikiem autorstwa prof. Henryka Uziembły. Składa się on z płyty nagrobnej, na której wyryto napis w języku greckim i polskim. Na płycie wznosi się marmurowy krzyż, u jego podnóża umieszczono płaskorzeźbę przedstawiającą orła, który trzyma w szponach szablę. Przed płytą znajdują się dwa małe wieńce z brązu na marmurowych tablicach. Pomnik jest otoczony rondem betonowym i trawnikiem. Inskrypcja głosi: „1826 - ZA GRECJĘ I POLSKĘ”.
Nie ustalono pełnej listy Polaków pochowanych w Missolungi. Prasa grecka z 1937 r., przy okazji informacji o budowie pomnika, wymieniała następujące nazwiska: Derelski, Dobronowski, Kuszelewski, Leszczyński, Łaski, Mierzejewski, Miodowiecki, Mołodowski. W późniejszym okresie, podczas kwerend archiwalnych, ustalono też następujące nazwiska: Jan Nepomucen Dzierżawski (mianowany w 1826 r. generałem wojsk greckich), Grabowski, Michał Torosakowski.
Co roku przy pomniku odbywają się uroczystości rocznicowe z udziałem władz greckich i przedstawicieli Ambasady RP.

Opracowała T. Zachara / MKiDN, VIII 2025