W tekście opisany jest i wspomniany kościół katolicki w Pskowie, krótka historia tej parafii oraz ludzi nią zarządzających, w tym m.in. obecnego proboszcza, księdza Justyna Witkowskiego, a także księdza Ildefonsa Leszczyńskiego. Autor wspomina o tym, że do uposażenia kościoła przyczynili się także ks. Hołowiński, ks. Kahn i ks. Lipski. (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1864, T:9, s. 184., za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Kościół katolicki w Pskowie.

Psków, położony przy rzekach Pskówce i Wielkiej, otoczony dawnymi murami i wałami fortyfikacyjnymi, liczy dziś mieszkańców około 43 000. Odznacza się ulicami prostymi, szerokimi i budowlami w większej części murowanymi, między którymi 37 cerkwi i jeden kościółek katolicki, skromnie na ustroniu położony, mający za sąsiada odwieczny wał fortyfikacyjny okalający miasto. W tym to kościółku, pokrzepiony i pocieszony wzniesieniem myśli do Boga, postanowiłem rys jego i opis, o ile naprędce było można, ułożyć i przesłać wam, ziomkowie. W r. 1803 mieszkało w mieście Pskowie 90 osób wyznania katolickiego. Z pomiędzy nich Wawrzyniec Cari, rodem z Włoch, z księdzem Marcinem Szymanowskim, plebanem bołowskim, w ówczesnym województwie Witebskim, podali prośbę o pozwolenie wybudowania kościoła katolickiego w Pskowie. W skutku powyższej prośby wydany został rozkaz do archidiecezjalnej prawosławnej władzy, aby na kościół katolicki odstąpiła jedną cerkiew, niemniej udzielony został fundusz na koszta jej przerobienia w ilości złotych 3 333 gr. 10. Katolicy, mając sobie oddaną cerkiew z łupanego kamienia, przerobili ją na kapliczkę, w której mieściło się około 60 osób. Roku 1804 kapliczka ta poświęcona została imieniowi Trójcy Przenajświętszej. Od tej chwili zamieszkał przy niej kapłan katolicki i uformowała się pskowska parafia. W roku 1806 parafianie pskowscy zakupili dom przyległy kapliczce wraz z oficynami, na mieszkanie kapłana i posługi kościelnej. W roku 1831, gdy ludność tej parafii wzrosła do 1 000 ludzi i nie miała pomieszczenia w szczupłej kapliczce, garnąc się do ołtarza Boskiego, zaczęto przemyśliwać o zaradzeniu tej niedogodności. Parafia pskowska, rozsypana po całej guberni, a stąd uciążliwa do obsługi dla kapłana katolickiego, była w opiece księży dominikanów. Gdy uposażenie parafii było zbyt małe, w roku 1844 władza archidiecezjalna naznaczyła kapłana świeckiego kleru. Trudność jednak w objęciu tych obowiązków była tak wielka, że arcypasterz Dmochowski widział się zmuszonym wezwać w imię Ewangelii księży misjonarzy, aby zajęli się pskowską parafią. Przełożony księży misjonarzy ks. Erdman wybrał na tę posadę kapelana szkoły powiatowej w mieście Prużanie, ks. Justyna Witkowskiego, który 1 października 1850 objął parafię pskowską. Ks. Witkowski, widząc przychylne usposobienie parafian, umiał je na korzyść ogółu obrócić; niezmordowany w pracy i zabiegach, po wspólnym porozumieniu się, powziął myśl wzniesienia świątyni Pańskiej, obszernością potrzebie parafii odpowiedniej. Zaniósłszy w tym celu w 1852 roku prośbę do władz właściwych, uzyskał pozwolenie, z warunkiem, jeżeli parafia sama koszta budowy poniesie. Plan kościoła, wykonany przez inżyniera Antonema Janiewicza, wymagał sumy złp. 38 666 gr. 20. Ks. Witkowski, mając zebranych wówczas zaledwie złp. 4 000, nie upadł na duchu, lecz wziąwszy na swoją odpowiedzialność pokrycie kosztów budowy, rozpoczął ją w imię Boże, pod opieką św. Wincentego a Paulo, ojca ubogich, i w dniu 27 kwietnia 1854 r. założono kamień węgielny. W swym przedsięwzięciu dowiódł ks. Witkowski, że silne i szczere postanowienie pomyślny zawsze skutek osiąga. Nie ustając w zabiegach i pracy, z różnym powodzeniem pomnażał fundusze i ofiary ku chwale Bożej, aż wreszcie doczekał się dnia 15 sierpnia 1855 roku, w którym dzwon nowego kościoła katolickiego wezwał parafian na uroczystość poświęcenia. Ks. Antoni Fijałkowski, ówczesny prałat katedry wileńskiej, poświęcił kościół w Pskowie w obec zgromadzonych parafian i duchowieństwa katolickiego z Petersburga, a w roku 1857, dnia 23 czerwca, ks. Wacław Żyliński, arcybiskup mohylewski, konsekrował go pod wezwaniem św. Trójcy. Obecnie parafia pskowska liczy 1 500 osób. Proboszczem jest ks. Justyn Witkowski, kanonik honorowy mohylewski, pomocnikiem zaś jego ks. Ildefons Leszczyński ze zgromadzenia księży misjonarzy, który zarazem jest kapelanem szkoły wojskowej. Do składek zbieranych na postawienie kościoła w Pskowie śpieszyli wszyscy ochoczo, obrazy zaś do tej świątyni ofiarowali: ks. Hołowiński, metropolita, ks. Kahn, biskup tyraspolski, ks. Lipski, sufragan tyraspolski i Podernia. Kościół w Pskowie, lubo skromny, odznacza się czystością i wdziękiem, a w swym ustronnym spokoju ma wiele uroku dla wędrowca. Dzięki ci, czcigodny ks. Witkowski, wam, parafianie i chrześcijanie! Oddaliście hołd Najwyższemu, a potrzebującym religijnej pociechy i pokrzepienia otworzyliście bramy świątyni Pańskiej.