W tekście opisana jest rzeka Teterów oraz jej bieg, a także kwestia naturalnej jaskini nazywanej jaskinią Woroniczów, która leży w granicach osady Tryhury (trzy mile od Żytomierza). W Tryhurach stoi monastyr prawdopodobnie ufundowany przez rodzinę Woroniczów – w jaskini o tej nazwie członkowie rodziny mieli się chronić podczas napadów tatarskich (Źródło: „Tygodnik Illustrowany”, Warszawa 1867, T:15, s. 205-206, za: Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Łódzkiego).

Uwspółcześniony odczyt tekstu.

Jaskinia Woroniczów. Tryhury nad Teterowem pod Żytomierzem.

Teterów bierze swój początek około wsi Borkowice, w gub. wołyńskiej, w powiecie żytomierskim, a przepływając pod Cudnowem i Żytomierzem, wchodzi dalej w powiat radomyślski, do guberni kijowskiej, gdzie przy miasteczku Kutyczach wpada do Dniepru. Przebywając wiele mil, poczyna być spławnym dopiero od wsi Wepryna, za Iliadomirem, nie więcej jak na milę od ujścia. Zostawiając poza nim wysokie łożyska rzek wołyńskich, Teterów kieruje się nie z południa na północ, według pochyłości wołyńskiego grzbietu ku nizinom poleskim, ale z zachodu na wschód. Równiny, jakie oblewa, wznoszą się nad poziom czarnego morza zaledwie na 300 stóp paryżkich. Na mapie geologicznej profesora Eichwalda, wykonanej podczas podróży jego w r. 1825 po tych okolicach, znajdujemy zaznaczone w pobliżu Teterowa dwa punkty wulkaniczne: dwa bliźnie źródła po obu stronach rzeki. I zapadają mniej więcej w lasach trojanowskich, jeden wyżej, po prawej stronie, przy samym wejściu do Iliadyczowa, i czwarty bliżej ujścia, koło Radomyśla. Teterów przepływa po większej części okolice piaszczyste; łożysko ma wąskie, najeżone gęsto skałami granitu, a brzegi jego co krok niemal układają się w malownicze widoki. Do liczby ich należy dość obszerna naturalna jaskinia, nazywana „Jaskinią Woroniczów”, wznosząca się w granicach małej osady Tryhury, o mil trzy od Żytomierza odległej. Osada Tryhury, ściśniona na małej polance śród lasów i będąca dziś własnością skarbu, otoczona jest dokoła lasami włości trojanowskiej, do której niegdyś należeć musiała. Przed laty trzydziestu składała się zaledwie z kilku chat włościańskich, po przeniesieniu których do innych majątków skarbowych pozostał tu tylko dawny drewniany monaster z drewnianą cerkiewką i wzniesiony obok nowy, murowany monaster z takąż cerkwią, jakoteż dom siacy i etapowy. Podanie odnosi początek monasteru do czasów bardzo odległych. Nie mając pod ręką erekcji, nie możemy rozstrzygnąć tej kwestii. Przypuszczać jednak należy, że musi być fundacja Woroniczów, jak wskazuje tradycyjna nazwa jaskini, w której członkowie tej rodziny podczas najazdów tatarskich i innych katastrof chronić się mieli. Pierwszy ślad o protoplaście rodziny Woroniczów znajduje się w przywileju Aleksandra Jagiellończyka (daty nie wiemy), którym armiunumumciy Zygmunt I, przywilejem w Brześciu 1 czerwca 1511 r. wydanym, nadanie to potwierdza. Iwaszko miał dwóch synów: Tomasza i Iwaszka. Linia pierwszego musiała wygasnąć, od drugiego zaś wyprowadza się ród, z którego wyszedł Jan Paweł Woronicz, arcybiskup, brat jego rodzony Wojciech, którego potomkowie do dziś dnia żyją. Synowie Wasyla Woronicza, pisarza kijowskiego, praprawnuka pierwszego Iwaszka, w r. 1617 dzielą pomiędzy siebie dobra Trojanów, które oczywiście pierwej już do tej rodziny należeć musiały. Dziś majętność ta jest w posiadaniu rodziny Działyńskich.