Ranga miejscowości lub wsi i znajdujących się w nich obiektów wielokrotnie wynika z pamięci o wybitnych właścicielach lub zasłużonych mieszkańcach. Taką sytuację można dostrzec w przypadku pałacu w Bołtupie - majątku należącego w XIX wieku do wybitnego naukowca, którego dzieło „Teoria jestestw organicznych” było doceniane i tłumaczone na języki europejskie.

Śniadeccy jako właściciele dóbr
Bołtup położony na terenie dawnego powiatu oszmiańskiego, stanowiący dawny folwark Szaszkiewiczów, w 1806 roku został zakupiony przez Jędrzeja Śniadeckiego (1768-1838). Nowy właściciel przyczynił się do rozwoju ośrodka i po zniszczeniach wojennych z 1812 roku dokonał restrukturyzacji dóbr. Sprawne zarządzanie majątkiem było tylko jedną z licznych umiejętności gospodarza. Postać Śniadeckiego zasługuje na przywołanie przede wszystkim ze względu na osiągnięcia w dziedzinie nauki. Początkowo kształcił się Wiedniu, Padwie oraz Edynburgu. Zasłynął jako człowiek wielu talentów: wybitny profesor farmacji oraz chemii na późniejszym Uniwersytecie Wileńskim, bardzo dobry lekarz, twórca rozpraw naukowych (zarówno dotyczących swoich wiodących dyscyplin, jak i filozofii), a także autor felietonów o charakterze satyrycznym. Z podręczników pióra Śniadeckiego korzystano nie tylko w kraju, ale też między innymi na uniwersytetach niemieckich. Do zasług badacza należała chęć rozwoju specjalistycznej, ojczystej terminologii. Z tego względu po polsku prowadził wykłady z chemii i w tym języku wydał dwutomowy podręcznik - rola publikacji była tym istotniejsza, że autor musiał od podstaw tworzyć terminologię stanowiącą odpowiednik pojęć funkcjonujących w języku łacińskim. Zarówno dokonania naukowe, jak i przywiązanie do kraju były doceniane przez współczesnych. Świadectwem uznania dla Śniadeckiego pozostaje na przykład biogram opublikowany w „Roczniku Chemii” (rok po śmierci naukowca) przez Kazimierza Sławińskiego - w nocie podkreślono, że chemik od najmłodszych lat zgłębiał ideały nauki i wartości patriotyczne, którymi kierował się w życiu i w pracy zawodowej. Poza życiorysami i tekstami drukowanymi powstawały też portrety badacza, wśród nich przedstawienie opublikowane w albumie poświęconym wybitnym polskim medykom.

Kluczowym momentem w dziejach siedziby w Bołtupie stała się przebudowa w stylu neogotyckim, dokonana przez jednego z potomków naukowca - syna Józefa (zm. 1856) bądź wnuka Andrzeja Śniadeckiego (zm. 1893). Prace przy pałacu przeprowadzono przed 1876 rokiem. Efekt inwestycji w znacznym stopniu unicestwiła II wojna światowa, lecz nie zatarto śladów obecności słynnych właścicieli. Ze świadectw materialnych przetrwały pozostałości oficyn, park pałacowy, a także - wystawione około 2 km. od Bołtupia, na terenie wsi Horodniki - kaplica i nagrobek Jędrzeja Śniadeckiego.

Architektura pałacu
Rezydencja Śniadeckich została ukształtowana jako obiekt o stosunkowo niewielkiej skali. Murowana siedziba otrzymała plan zbliżony do prostokąta, z wprowadzonymi od strony parku dwoma ryzalitami, z trójkątnymi szczytami i ujętymi po bokach sterczynowymi wieżyczkami. Pomiędzy ryzalitami wprowadzono taras ze schodami wiodącymi do ogrodu. Funkcjonalnie budowla bywa przyrównywana do dwóch skrzydeł bądź korpusów, dostawionych do siebie pod kątem prostym: parterowego w centrum (z półkolistą absydą należącą do pałacowej kaplicy) i dwukondygnacyjnego w krótszej, bocznej części. Oba skrzydła nakryto dachami dwuspadowymi. Dzięki nieregularnościom i różnicowaniu wysokości poszczególnych partii rezydencji uzyskano efekt malowniczości - cechy pożądanej w budownictwie epoki historyzmu, zwłaszcza inspirowanym wiekami średnimi. Wrażenie potęgowało zatopienie pałacyku w otaczającej przyrodzie. Do motywów dekoracyjnych czerpanych z gotyku należały między innymi nadokienniki (załamane prostopadle ku dołowi) oraz łuki ostre i ośle.

Na zdjęciach z początku XX stulecia udokumentowano wygląd niektórych pomieszczeń. Wystrój tworzyły między innymi meble z początku XIX wieku, utrzymane w stylistyce klasycyzującej (być może pamiętające czasy Jędrzeja Śniadeckiego). Na jasnych ścianach wisiały malowidła przedstawiające portrety bądź pejzaże, nie brakowało też luster czy ozdobnych zasłon.