Królewska Akademia Sztuk Pięknych w Monachium, założona w 1808 r. przez elektora bawarskiego Maksymiliana I Józefa Wittelsbacha, była jednym z najważniejszych ośrodków artystycznych XIX-wiecznej Europy. W 1886 r. uczelnia przeniosła się do swojej monumentalnej siedziby, zaprojektowanej przez Gottfrieda von Neurethnera, tuż obok Bramy Zwycięstwa. Przez dekady akademia była symbolem liberalnej edukacji, przyciągając licznych artystów spoza Niemiec, w tym wielu malarzy z Polski.

Polenkolonie (polska kolonia) na Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych

Monachium stało się prawdziwym magnesem dla polskich artystów, zwłaszcza po tragicznych wydarzeniach związanych z powstaniami listopadowym i styczniowym, gdy represje ze strony zaborczych władz zmusiły wielu z nich do opuszczenia kraju. W latach 1828-1914 aż 322 polskich artystów zdecydowało się na studia na tamtejszej Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, co stanowiło fenomen w historii polskiej sztuki. 

Przyczyny wyboru uczelni

Dlaczego wybrali studia właśnie w Monachium? Poza nowoczesną infrastrukturą artystyczną, struktuą akademii i wysokim poziomem nauczania, Królewska Akademia Sztuk Pięknych oferowała możliwość wszechstronnego rozwoju. Studenci mieli okazję zapoznać się z różnorodnymi nurtami w sztuce europejskiej, od historycyzmu, psychologizmu po symbolizm i secesję, co znalazło oddźwięk w ich twórczości. Co ciekawe, monachijska edukacja skoncentrowana na wierności realiom epoki, wzbudzała u polskich twórców zainteresowanie rodzimymi kostiumami i ojczystym krajobrazem, wzmacniając ich poczucie narodowej tożsamości i zachęcając do tworzenia sztuki narodowej. 

Sukcesy polskich twórców 

Dzięki sukcesom takich absolwentów monachijskiej akademii jak Adam Chmielowski (1845-1916), Józef Brandt (1841-1915), Józef Chełmoński (1849-1914), bracia Aleksander (1850-1901) i Maksymilian Gierymscy (1846-1874), Jan Matejko (1838-1893), Alfred Wierusz-Kowalski (1849-1915) czy Stanisław Witkiewicz (1851-1915), polska sztuka zyskała mocną pozycję na arenie europejskiej. Ich komercyjne triumfy przyciągnęły do Monachium kolejne pokolenia polskich artystów, tworząc swoisty fenomen migracyjny w świecie sztuki.

Schyłek popularności

Jednakże, wraz z wybuchem I wojny światowej, znaczenie Monachium jako centrum artystycznego zaczęło słabnąć, a jego miejsce zajęły uczelnie paryskie, które stały się nową mekką dla polskich i europejskich artystów.