Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002270-P

Kościół parafialny pw. św. Wojciecha w Szwejkowie

Szwejków | Ukraina | obwód tarnopolski | rejon czortkowski
ukr. Shveykiv (Швейків)
Identyfikator: POL-002270-P

Kościół parafialny pw. św. Wojciecha w Szwejkowie

Szwejków | Ukraina | obwód tarnopolski | rejon czortkowski
ukr. Shveykiv (Швейків)

Zarys historyczny
Miejscowość, która w przeszłości zwana była także „Szwajkowem” lub „Szwykowem” leży w dolinie rzeki Koropiec. Pierwsze wzmianki o Szwejkowie pochodzą z XV w. Na przestrzeni stuleci majątek należał m.in. do: Buczackich herbu Abdank, Teodoryk z Buczacza, Michała Buczackiego, Potockich, Łucji Torosiewicz, Emila Torosiewicza, Aleksandra Wartasiewicza, Józefy Bogdanowicz, na początku XX w. do Fortunata i Olgi Skarzyńskich, a w okresie międzywojennym do Adlera Eisiga i Władysława Kreitera.

Początkowo Szwejków podlegał pod parafię w Monasterzyskach, później pod ekspozyturę w Kowalówce. Jednak w końcu XIX w. pojawiła się potrzeba utworzenia tu niezależnego kościoła i niezależnej parafii. W roku 1893 rozpoczęto więc budowę niewielkiej świątyni, którą początkowo rangą zbliżona była raczej do kaplicy. Poświęcona ona została w roku 1894. Na początku XX w. rozpoczęto realne działania zmierzające w kierunku utworzenia w miejscowości niezależnej fary. Początkowo była to ekspozytura (1908 r.), którą w roku 1925 podniesiono do rangi pełnoprawnej parafii. W międzyczasie (1911 r.) rozbudowano kaplicę poprzez dodanie transeptu i prezbiterium wraz z pomieszczeniem pełniącym funkcję zaplecza.

Obiekt został uszkodzony w roku 1944 podczas niemieckiego bombardowania. Po wysiedleniu Polaków komuniści rozebrali kościół, a materiały wykorzystali do budowy pomieszczeń gospodarczych lokalnego kołchozu. 

Architektura
Obiekt położony był na zboczu doliny rzeki Koropiec, po wschodniej stronie drogi prowadzącej z Monasterzysk. Kościół był orientowany, czyli skierowany w stronę symbolicznego wschodu (w domyśle Jerozolimy). Wymurowano go z cegły i wzniesiono na rzucie krzyża łacińskiego. Składał się z nawy wybudowanej pod koniec XIX w., która początkowo stanowiła pierwotną konstrukcję oraz dołączonego w roku 1911 transeptu i prezbiterium. Do części ołtarzowej, od wschodu, dołączono zakrystię.

Obiekt, od wewnątrz, nakryty został drewnianym pseudosklepieniem. W części nawowej znajdowała się posadzka z kamiennych płyt, a w ołtarzowej z betonu.

Do najważniejszych elementów związanych z wyposażeniem i otoczeniem kościoła należały m.in.:

  • Ołtarz główny o charakterze prowizorycznym z obrazem przedstawiającym wizerunek Św. Wojciecha;
  • Ołtarz boczny z obrazem „Matka Boska Niepokalana”;
  • Rzeźby: „Chrystus w grobie”, „Chrystus Zmartwychwstały”, „Matka Boska”;
  • Dzwonnica: murowana z cegły, pokryta blachą, z trzema prześwitami;
  • Kolumna z rzeźbą „Matka Boska” znajdująca się przed fasadą kościoła: kamienna, na wysokim postumencie.


Obiekt nie istnieje. Zachowała się jedynie krypta, która dziś zasypana jest gruzem i ziemią. Jak pisze Michał Kurzej w swoim opracowaniu na temat obiektu, styl kościoła był określany jako „gotyk przywiślański”. Można więc przypuszczać, że prezentował on formy neogotyckie, charakterystyczne dla przełomu XIX i XX w.

Czas powstania:
konsekracja 1864
Bibliografia i archiwalia:
  • Michał Kurzej, „Kościół parafialny pw. św. Wojciecha w Szwejkowie”, w: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej”, cz. 1: „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 2010, ISBN 978-83-89273-69-74, t. 18, s. 245-249.
Bibliografia uzupełniająca:
Publikacja:
13.10.2024
Ostatnia aktualizacja:
13.10.2024
Opracowanie:
Michał Dziadosz
rozwiń

Projekty powiązane

1