Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000645-P

Cmentarz w Dudach

Dudy | Białoruś | obwód grodzieński | rejon iwiejski
biał. Dudy (Дуды)
Identyfikator: dok-000645-P

Cmentarz w Dudach

Dudy | Białoruś | obwód grodzieński | rejon iwiejski
biał. Dudy (Дуды)
Cmentarz przy kościele p.w. Narodzenia MB z polskimi pomnikami nagrobnymi. Dla cmentarza wykonana została dokumentacja (24 karty przechowywane w MKDNiS). Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia).Jak piszą Lewkowscy i Walczak: „Cmentarz przykościelny w Dudach usytuowany jest na północno-wschodnim skraju wsi, przy drodze lokalnej. (…) Plac kościelny ma kształt prostokąta, ogrodzony jest murem kamiennym z wejściem od strony południowej i zajmuje obszar 0,35 ha. Centralną część placu zajmuje kościół pw. Narodzenia NMP, wzniesiony w 1772 r. (…) Na cmentarzu wokół kościoła zachowało się kilkadziesiąt nagrobków, ze zdecydowaną przewagą XIX-wiecznych. (…) Stan zachowania cmentarza jest bardzo dobry. Jest to jeden z ciekawszych i lepiej zachowanych cmentarzy przykościelnych na Nowogródczyźnie.” Najstarszy nagrobek, z lat 1831-1856, należy do rodziny Szwańskich. „Jest to prostopadłościenny, murowany, tynkowany słup z prostokątną wykonaną z blachy miedzianej tablicą inskrypcyjną umieszczoną we wnęce. Na słupie żeliwny nagrobek na wielouskokowych podstawach łączonych wklęskami. Całość wieńczy krucyfiks. Pierwotnie nagrobek miał formę murowanej, tynkowanej kapliczki, później został częściowo rozebrany, a na pozostałym fragmencie ustawiono nagrobek żeliwny. Najstarsza, umieszczona na murowanej części inskrypcja pochodzi z 1831 r. i poświęcona jest sędzinie i prezydentowej powiatu oszmiańskiego - Jadwidze z Pruskich Szwańskiej.” Brzmi ona: „TU ZŁOŻONO ZWŁOKI Ś. P. JADWIGI / Z PRUSKICH SZWAŃSKIEY SĘDZINEY / ZESZŁEY W BOGU ROKU 1831 7BRA 21 DNIA / MIAŁA WIEKU LAT 78 ŻYŁA Z MĘŻEM 52 LAT / BĘDĄC WZOREM CNÓT DOMOWYCH I TOWRZYSKICH / A ZALANE ŁZAMI WDZIĘCZNOŚCI MĄŻ I CÓRKI / TĘ PAMIĄTKĘ NA JEY GROBIE WYRYŁY". W XIX-wiecznych nagrobkach pochowano też m.in. Józefatę Kuczyńska (zm. 1893), Kazimierza Olszewskiego (zm. 1894) i Jerzego Makowskiego (zm. 1874). Na cmentarzu znajduje się również nagrobek Jerzego Bessarowicza (zm. 1862)- radcy dworu i kawalera. Płyta z inskrypcją pochodzi ze słynnej pracowni wileńskiej J. Korkucia. Inskrypcja brzmi: „D. O. M. Ś. P. JERZEGO BESSAROWICZA/ RADCY DWORU / KAWALERA / UMARŁ 20 STYCZNIA 1862 R. ŻYŁ LAT 51 / ŻONA JEGO KONSTANCIJA Z WOITKIEWICZÓW BESSAROWICZOWA / UMARŁA 19 WRZEŚNIA 1873 ROKU, ŻYŁA LAT 80 / PRZECHODNICH PROSZĄ O POZDROWIENIE ANIELSKIE (sygn.: J. Korkuć w Wilnie”. Na cmentarzu znajdują się również groby tragicznie zmarłych w 1944 r. mieszkańców Dud i pobliskich terenów, w tym Edward Szarlan, Anna Borowska, Zuzanna Kuczyńska, Maria Kuczyńska, Władysław i Romuald Kuczyńscy. 
Bibliografia i archiwalia:
  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Wschodnie powiaty dawnego województwa białostockiego (obecnie na terenie Białorusi), Warszawa 2007.
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.  Dowiedz się więcej