Przejdź do treści
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-000902-P

Obraz Wojciecha Fangora „M39" w Smart Museum of Art w Chicago

Identyfikator: POL-000902-P

Obraz Wojciecha Fangora „M39" w Smart Museum of Art w Chicago

Wojciech Fangor jest jednym z najlepiej rozpoznawalnych polskich artystów tworzących w XX wieku. Jego artystyczna droga obfituje w fascynujące zwroty. Prace Fangora weszły do kanonu socrealizmu, a jego współpraca z Stanisławem Zamecznikiem w 1958 roku, polegająca na stworzeniu studium przestrzeni, była prekursorska dla podobnych działań w sztuce światowej. Fangor zasłynął również jako jeden z głównych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu. Jego indywidualna wystawa w Muzeum Guggenheima w 1970 roku potwierdziła jego pozycję w nowojorskim świecie sztuki jako jednego z pionierów op-artu, choć zainteresowanie tą formą zaczął wykazywać już na początku lat 60. W 1965 roku wziął udział w ważnej wystawie op-artu „The Responsive Eye” w nowojorskim Muzeum Sztuki Współczesnej (MoMA), której kuratorem był William C. Seitz, co przyczyniło się do rozpoznawalności tego kierunku.

Artystyczny debiut Fangora miał miejsce w 1949 roku, gdzie prezentował prace o kubistycznych wpływach. Socrealizm jednak skierował jego twórczość na inne tory, wyróżniając się dziełami takimi jak „Matka Koreanka” i „Postaci”. Jego autoironiczne podejście do socrealizmu było widoczne w pracach z 1953 roku, przedstawiających Pałac Kultury i Nauki.

W 1958 roku, Fangor wraz z Zamecznikiem stworzyli instalację „Studium przestrzeni”, która zrewolucjonizowała postrzeganie przestrzeni w sztuce. Ta praca, prezentowana później w Stedelijk Museum, przyczyniła się do rozwoju koncepcji dzieła otwartego.

W 1961 roku Fangor opuścił Polskę, podróżując przez Wiedeń, Stany Zjednoczone, Berlin Zachodni, aż do Anglii, zanim ostatecznie osiadł w USA w 1966 roku. Tam kontynuował swoją pracę akademicką i artystyczną, skupiając się na op-arcie, który przyniósł mu międzynarodową sławę. W latach 70. artysta eksplorował nowe tematy w swojej twórczości, w tym obrazy telewizyjne, które malował do około 1984 roku, odnosząc się krytycznie do współczesnej kultury medialnej.

Wojciech Fangor pozostał w Stanach Zjednoczonych do 1999 roku, kiedy to postanowił wrócić do Polski. Jego prace znajdują się w wielu prestiżowych kolekcjach muzealnych na całym świecie, w tym w El Museo del Barrio, Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku, San Francisco Museum of Modern Art (SFMOMA), Carnegie Museum of Art w Pittsburghu, Berkeley Art Museum and Pacific Film Archive, oraz Smart Museum of Art w Chicago.

Wojciech Fangor jest jednym z najlepiej rozpoznawalnych polskich artystów tworzących w XX wieku. Jego droga artystyczna obfituje w kilka fascynujących zwrotów. Prace Fangora znalazły swoje miejsce w kanonie sztuki socrealistycznej, a jego studium przestrzeni z 1958 roku, przygotowane wspólnie z Stanisławem Zamecznikiem, było prekursorskie dla podobnych działań w sztuce światowej. Na stałe wpisał się w historię polskiego plakatu, będąc jedną z głównych postaci tzw. polskiej szkoły plakatu. Jednak to indywidualna wystawa w Muzeum Guggenheima w 1970 roku, co samo w sobie świadczyło o pozycji, jaką zyskał w sztuce nowojorskiej, ugruntowała jego rolę jako jednego z prekursorów op artu. Jego rozedrganymi i dynamicznymi kompozycjami prowadzącymi do op artu zainteresował się jednak wcześniej, już na początku lat 60. W 1965 roku został zaproszony do udziału w jednej z najważniejszych wystaw tego kierunku, „The Responsive Eye”, która odbyła się w nowojorskim Muzeum Sztuki Współczesnej (MoMA) i której kuratorem był William C. Seitz. W wystawie tej brali również udział dwaj inni artyści powiązani z Polską – Julian Stanczak i Richard Anuszkiewicz. Wystawa, odwiedzona przez ponad 180 000 osób, okazała się wielkim sukcesem i jest uznawana za początek amerykańskiego op artu.

Artystycznym debiutem Fangora była wystawa z 1949 roku, na której, u progu socrealizmu, pokazał malarstwo o wyraźnie kubizujących wpływach. Jednak socrealizm skierował jego sztukę na inne tory. Wśród prac z tego okresu szczególne miejsce zajmują „Matka Koreanka” i „Postaci”, które nie tylko są jednymi z lepszych prac tego okresu, ale również budzą wątpliwości przez niejednoznaczne konteksty, które zdają się narastać w autoironicznym obrazie z 1953 roku, pokazującym wnoszony Pałac Kultury i Nauki, który na pierwszy rzut oka wydaje się odwrócony. Odchodząc od socrealizmu, bezpiecznej przestrzeni szukał – jak wielu innych – w plakacie. Jego plakat do filmu René Clémenta „Mury Malapagi” z 1952 roku przyniósł mu nagrodę na Ogólnopolskiej Wystawie Plakatu.

W 1958 roku, wraz ze Stanisławem Zamecznikiem, przygotował w nieistniejącym już salonie „Nowej Kultury” instalację przestrzenną „Studium przestrzeni”, odkrywając, jak bardzo rozproszone tło pozwala na budowanie dynamicznej przestrzeni obrazu. Artyści ostatecznie nie potraktowali ich jako samodzielnych kompozycji, ale zaproponowali swoiste environment. Dwadzieścia płócien rozmieszczonych w sali tworzyło skomplikowane przestrzenne relacje, tworząc rodzaj dzieła otwartego. Kolejną wystawę poświęconą studium przestrzeni artyści pokazali w Stedelijk Museum w 1959 roku.

W 1961 roku Wojciech Fangor zdecydował się na wyjazd z Polski. Początkowo do Wiednia, a stamtąd w 1962 roku do USA jako stypendysta The Institute of Contemporary Arts. Potem na krótko powrócił do Europy, w związku z otrzymaniem w Berlinie Zachodnim stypendium Forda, a następnie na rok do Bath Academy of Art w Corsham w Anglii. Ostatecznie jednak w 1966 roku przeniósł się do USA. Wykładał m.in. na Farleigh Dickinson University w Madison, N.J. (1966–1983) oraz Graduate School of Design na Harvard University w Cambridge, Massachusetts (1967–1968). Chociaż to obrazy op artu przyniosły mu największą sławę, to w połowie lat 70. dokonał się kolejny zwrot w jego twórczości. Artysta zwrócił się ku tzw. obrazom telewizyjnym, które malował do około 1984 roku. Abstrakcję zastąpiła figuracja, a właściwie różnorodne obrazy, w tym telewizyjne, współczesnej kultury. Fascynowała go przede wszystkim medialna struktura obrazu, ale również jego szerszy kulturowy kontekst. Zdaje się podchodzić do niego krytycznie, chociaż nie bez fascynacji, ale takiej, która krytycznie podchodzi do medium, wyczuwając jego banalność.

Artysta w USA przebywał do 1999 roku, kiedy zdecydował się na powrót do Polski. Osiadł wówczas pod Warszawą. W 2014 roku, na rok przed śmiercią, zaprojektował serię murali dla warszawskiego metra. Jego obrazy znajdują się w wielu muzealnych kolekcjach i zbiorach prywatnych na świecie, m.in. „Mf" z 1969 roku w El Museo del Barrio, „Number 17" w Museum of Modern Art (MoMA) w Nowym Jorku (obraz był pokazywany na wystawie „The Responsive Eye" w 1965 roku), "Bez tytułu" również w MoMA, „M63" w Muzeum Sztuki Nowoczesnej (SFMOMA) w San Francisco, „M5-1969" w Muzeum Sztuki Carnegie w Pittsburghu, „M 48" w Berkeley Art Museum and Pacific Film Archive.

 

Osoby powiązane:
Czas powstania:
1970
Twórcy:
Wojciech Fangor
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski
rozwiń

Obiekty powiązane

1
Pokaż na stronie:

Projekty powiązane

1
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie plików cookies.  Dowiedz się więcej