Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000670-P/89220

Cmentarz w Dziesiętnikach

Dziesiętniki | Białoruś | obwód miński | rejon wołożyński
biał. Dziasiatniki (Дзясятнікі)
Identyfikator: dok-000670-P/89220

Cmentarz w Dziesiętnikach

Dziesiętniki | Białoruś | obwód miński | rejon wołożyński
biał. Dziasiatniki (Дзясятнікі)
Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia). 

Jak piszą Lewkowscy i Walczak, w Dziesiętnikach znajdują się dwa cmentarze. „Cmentarz katolicko-prawosławno-tatarski zlokalizowany jest we wschodniej części miejscowości (…). Od wschodu graniczy z cmentarzem wojennym z I wojny światowej (…), położony jest na wzniesieniu i ma plan zbliżony do prostokąta (…). Ogrodzony jest płotem metalowym, z wejściem od strony północnej, zajmuje obszar 0,8 ha. (…) Cmentarz powstał w połowie XIX w. Obecnie przeważają na nim bezstylowe nagrobki z 1. połowy XX w. Najstarszym z zachowanych nagrobkiem jest granitowy głaz na grobie Leokadii Kień (…) z 1857 r. (…) Stan zachowania cmentarza dobry”. Inskrypcja z nagrobka Leokadii Kień brzmi: 1„857 / TU SPOCZYWA LEOKADIA KIEŃ (…)". Na uwagę zasługuje też następująca inskrypcja: „GEMBICKIJ LEONID ALEKSANDROWICZ / POTOMSTWIENNYJ DWORJANIN / ROD. 1859 G. 27 V / U. 30.9.1986 G". 

Przywołani już badacze o cmentarzy wojennym z I wojny światowej piszą, że „zlokalizowany jest na południowo-wschodnim skraju miejscowości” i że “założony jest na planie zbliżonym do kwadratu, z bokiem wschodnim o kształcie płaskiego łuku. Ogrodzony jest niskim murem kamiennym z wejściem na osi od strony wschodniej, zajmuje obszar 0,9 ha. (…) Stan zachowania cmentarza dobry.” Interesującym obiektem jest “pomnik z ciosów kamiennych. Ma on kształt rotundy przykrytej kopułą. Ściany rotundy dzielone pilastrami, kopuła zwieńczona pełnoplastyczną kamienną rzeźbą orła.” Jak podają wspomniani autorzy, „na cmentarzu pochowano ok. 500 żołnierzy niemieckich poległych w latach 1915-1917. Wśród pochówków znajdują się nieliczne mogiły żołnierzy rosyjskich.” Na uwagę zasługuje inskrypcja: „LANDS. / FRIEDRICH HEHNEDAD / 11\L. J. R. 18 / 6.9.15 NIEZNANY ROSYJSKI ŻOŁNIERZ". 

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo wileńskie na obszarze Republiki Białoruś”, Warszawa 2007.

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz