Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000998-P/98331

Cmentarz w Worończy

Worończa | Białoruś | obwód grodzieński | rejon korelicki
biał. Waroncza (Варонча)
Identyfikator: dok-000998-P/98331

Cmentarz w Worończy

Worończa | Białoruś | obwód grodzieński | rejon korelicki
biał. Waroncza (Варонча)
Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Dla cmentarza wykonana została dokumentacja (2 karty przechowywane w MKiDN). Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia).

Jak pisze Anna Lewkowska, Jacek Lewkowski i Wojciech Walczak, przy XVIII-wiecznym kościele pw. Św. Anny w Worończy znajduje się cmentarz, na którym znajdują się cztery nagrobki rodziny Bułhaków. Najstarszy posiada inskrypcję: „JULIA / EX HROMYKO / BUŁHAK / MORTUS EST 1859 / ANNO DOMINI AETATIS / VERO 45”. Najmłodszy nagrobek pochodzi z 1905 r. i upamiętnia Walerego Bułhaka. 

Lewkowscy i Walczak opisują również cmentarz katolicki, który nazywają „jednym z najpiękniejszych cmentarzy na Nowogródczyźnie”. Dzieli się na cmentarz nowy (powierzchnia 0,4 ha, plan prostokąta) i stary (plan zbliżony do prostokąta, brak podziału na kwatery i aleje). Został utworzony w początkach XIX w. Jak piszą przywołani autorzy: „Spoczywają na nim okoliczni ziemianie, m.in. związani z Rajcą Wereszczakowie, Czeczotowie, Wojnowie, czy Mierzejewscy i Lubańscy - kolejni właściciele Worończy oraz Józefa Tuhanowicz, ostatnia właścicielka dóbr Tuhanowicze. Znajduje się tu duża liczba nagrobków niezwykle interesujących pod względem historycznym i artystycznym, pochodzących nierzadko z oddalonych pracowni kamieniarskich, wykonywanych w warsztatach wileńskich, a nawet warszawskich.” Najstarszy nagrobek, z 1801 r. posiada inskrypcję: „S. P. JÓZEFA STANKIEWICZOWA / ŻYŁA L. 63 / UM. 1801 / 11 SEPTEMBRA / ODPOCZYWAY POKOJU / PO PRZESZŁYM TWO(IM) / BOJU TWOYM ŻYCIU ŻAŁOŚCI / (…) WIECZNEJ RADOŚCI”. Warto też zwrócić uwagę na inskrypcję z nagrobka Józefy Tuhanowskiej: „S. P. / JÓZEFA TUHANOWSKA / UR. 20. IV. 1860 R. / ZM. 24 XII. 1930 R. / KAWALER / ORDERU ODRODZENIA POLSKI / OFIARODAWCZYNI / RODZINNYCH TUHANOWICZ PAŃSTWU / ŻYŁA I PRACOWAŁA DLA LUDU / NAUKI I RODZINNEJ ZIEMI”. Cmentarz jest utrzymany w bardzo dobrym stanie i cytując wspomnianych badaczy, „jest pięknym przykładem dużych wartości artystycznych i historycznych kryjących się w kresowych nekropoliach.” 

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo wileńskie na obszarze Republiki Białoruś”, Warszawa 2007.

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz