Kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów w Druji, fot. Katarzyna Węglicka, 2018
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Druja - kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów
Kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów w Druji, fot. Katarzyna Węglicka, 2018
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Druja - kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów
Kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów w Druji, fot. Katarzyna Węglicka, 2018
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Druja - kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów
Kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów w Druji (wnętrze), fot. Katarzyna Węglicka, 2018
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Druja - kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów
Kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów w Druji (wnętrze), fot. Katarzyna Węglicka, 2018
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Druja - kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002235-P

Druja - kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów

Druja | Białoruś | obwód witebski | rejon brasławski
biał. Druja (Друя)
Identyfikator: POL-002235-P

Druja - kościół Trójcy Świętej i klasztor Bernardynów

Druja | Białoruś | obwód witebski | rejon brasławski
biał. Druja (Друя)

W miasteczku Druja, na wysokim brzegu Dźwiny, na wschodnim krańcu jej części nazywanej niegdyś Sapieżyńską Słobodą, stoi kościół i klasztor Bernardynów.

Historia parafii rozpoczyna się w XVII w. W 1633 r. Kazimierz Lew Sapieha, ówczesny właściciel miasta, podkanclerzy litewski, którego wysiłkiem wzniesiono zabudowania klasztoru i świątynię dla zakonników, zaprosił bernardynów do Drui. Barokowy kościół pw. Trójcy Świętej zbudowano w latach 1643-1646, a przebudowano w 2. połowie XVIII w. Po kasacie klasztoru w 1852 r. stał się świątynią parafialną. W czasie II wojny światowej cały kompleks został poważnie uszkodzony. Niektóre źródła zawierają nawet informacje, że budowla została bezpośrednio trafiona pociskiem, który poważnie uszkodził mury, co miało miejsce w 1944 r., wówczas świątynia częściowo spłonęła. Zniszczeniu podczas pożaru uległo ruchome wyposażenie z XVII i XVIII w.

Na wyposażeniu znajdowały się cenne dzwony: renesansowy „Zygmunt” z 1520 r. i ogromny „Kazimierz”, podarowany przez fundatora kościoła, wykonany w odlewni Hansa Bechema w Krakowie i według lokalnej tradycji sprowadzony do Drui na sankach. Dzwonu „Kazimierz” używano tylko wtedy, gdy miało miejsce jakieś szczególne wydarzenie w skali kraju, kiedy wybuchła wojna, zmarł papież lub król. Oba dzwony zachowali miejscowi parafianie w czasie obu wojen światowych, jednak, jak to często zdarzało się na tamtych terenach, uległy zniszczeniu w okresie panowania władzy radzieckiej.

W drujskim kościele zrekonstruowano barokowy ołtarz główny (1995-1996), a także cztery rokokowe ołtarze boczne oraz ambonę. We wnętrzu przetrwała także część pierwotnego stiukowego wystroju sklepienia z XVII w.

Jest to trójnawowa bazylika z półkoliście zamkniętym prezbiterium i jedną zakrystią, z dwiema wieżami, piękną fasadą i trzema ołtarzami. Do budynku od frontu przylega monumentalna czterokondygnacyjna wieża ukończona w 1772 r., przypuszczalnie zaprojektował ją Antonio Paracca, nakryta hełmem baniastym (na którym dawniej był umieszczony dekoracyjny krzyż) i flankowana na drugim poziomie wolutami zakrywającymi szczyt naw bocznych. Poszczególne kondygnacje wieży zdobią różnorodne otwory okienne, faliste gzymsy i narożne pilastry. Pilastry zdobią także boczne elewacje świątyni. Prezbiterium i ściany boczne, niższe od głównej, wzmocniono przyporami.

Klasztor, łączący się z kościołem, jest dwukondygnacyjną budowlą wzniesioną na planie czworoboku. Świątynia wraz z budynkiem klasztornym tworzy całość. Architektura zewnętrzna jest dość surowa i pozbawiona ozdobników.

Zgromadzenie bernardynów zlikwidowano na polecenie władz carskich w 1852 r. Od 1923 r. zakonne budynki zajmowali marianie, którzy pracując w miejscowej parafii, prowadzili nie tylko działalność duszpasterską, ale także oświatową. Dzięki ich staraniom w 1924 r. otwarto szkołę, w 1930 r. było to już gimnazjum im. Stefana Batorego, w którym jako nauczyciel pracował pisarz Antoni Gołubiew. Lekcje prowadzono po polsku, a języka białoruskiego uczono jako dodatkowego. Tu kształciła się białoruska inteligencja. W 1938 r. polskie władze usunęły z klasztoru zakonników pochodzenia białoruskiego, a na ich miejsce przysłano Polaków. W 1939 r. władze sowieckie szkołę zamknęły, a dyrektor gimnazjum ksiądz Antoni Ciekot został zesłany na Syberię, gdzie zmarł.

Po zakończeniu II wojny światowej klasztor został zamknięty przez władze sowieckie. Od 1948 r. na terenie dawnego klasztoru działają różne placówki oświatowe. Najpierw mieściła się tam Drujska Szkoła Rolnicza, potem filia Połockiej Szkoły Technicznej, a w następnej kolejności Kolegium Melioracji. Po 1956 r. obiekty nie były użytkowane, opuszczone niszczały. W 1989 r. kompleks klasztorny został zwrócony marianom, którzy rozpoczęli jego remont, podczas którego odnowiono i częściowo zrekonstruowano wystrój wnętrz.

Całość otacza ogrodzenie z barokową bramą z 1778 r. Klasztor z zewnątrz jest skromny, ściany różnią się jedynie ryzalitami i dobudówkami. Na przykościelnym cmentarzu zachowały się nagrobki miejscowych proboszczów.

Obecnie zarówno świątynia, jak i dawny klasztor są już po remoncie i służą mieszkańcom Drui.

Osoby powiązane:
Czas powstania:
1643-1646
Twórcy:
Antonio Paracco (architekt; Inflanty)
Bibliografia i archiwalia:
  • Hauser Z., Nowy ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi, Warszawa 2005, s. 49-50.
  • Rąkowski G., KRESOWE REZYDENCJE. Zamki, pałace i dwory na dawnych ziemiach wschodnich II RP, t. 1., województwo wileńskie, Warszawa 2017, s. 133-136.
Publikacja:
11.10.2024
Ostatnia aktualizacja:
22.10.2024
Opracowanie:
Katarzyna Węglicka
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz