Kościół parafialny pw. Błogosławionej Kingi w Schodnicy, fot. przed 1901, domena publiczna
Źródło: Architekt. - 1901. - nr 4.
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Błogosławionej Kingi w Schodnicy
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002073-P

Kościół parafialny pw. Błogosławionej Kingi w Schodnicy

Schodnica | Ukraina | obwód lwowski | rejon drohobycki
ukr. Schidnycia (Східниця)
Identyfikator: POL-002073-P

Kościół parafialny pw. Błogosławionej Kingi w Schodnicy

Schodnica | Ukraina | obwód lwowski | rejon drohobycki
ukr. Schidnycia (Східниця)

Zarys historyczny
Pierwsze wzmianki o Schodnicy pochodzą z początków XVII wieku. To właśnie wtedy miejscowość została zanotowana jako własność drobnej szlachty. Wśród nazwisk posiadaczy przewinęli się z czasem m.in. Staniscy, Sokolniccy, Żyrawscy, Golańscy, a później Nahujowscy, Kropiwniccy, Zamoysy i Lubomirscy. Koniec XIX wieku to początki masowego wydobywania ropy naftowej. Schodnickie kopalnie były wówczas najwydajniejsze na ziemiach polskich. Dzięki temu nastąpił napływ ludności na szeroką skalę i pojawiła się potrzeba posiadania obiektu sakralnego, którego dotąd na miejscu nikt nie zbudował.

W roku 1896 w miejscowości stanął drewniany kościół. Budowę udało się zrealizować dzięki składkom robotników oraz funduszom Towarzystwa Naftowego. Obiekt konsekrowano w roku 1897. Z czasem udało się również urządzić wnętrze. Parafia obsługiwana była przez księdza z Drohobycza. Kilka lat później jednostka zaczęła funkcjonować jako ekspozytura, a następnie jako parafia usuwalna.

Podczas pierwszej wojny światowej obiekt nie ucierpiał. Zarekwirowano jedynie dzwon i sygnaturkę. Prawdopodobnie na cele wojskowe. W latach 30. do parafii w Schodnicy należały takie miejscowości jak m.in.: Dołhe, Kropiwnik Nowy, Kropiwnik Stary, Łastówki, Majdan z Równiną, Rybnik i Urycz.

Niebezpieczny czas nastał wraz z końcem II wojny światowej. Liczne napady i morderstwa sprawiły, że większość parafian przeniosła się do mniej kameralnych ośrodków. Najczęściej wybierano Drohobycz i Borysław. W roku 1945 wszyscy mieszkańcy opuścili miejscowość i przenieśli się na zachód. Schodnicę opuścił także ostatni proboszcz, ksiądz Jan Dołowy. Udało mu się ocalić część wyposażenia, które finalnie znalazło się w Krośnie (Polanka-Karol). W latach 50. kościół został spalony. Okoliczności do dziś nie wyjaśniono. Jedynymi pozostałościami po istnieniu obiektu są dzwonnica i nagrobek Kazimierza Odrzywolskiego. Teren przejęła Ukraińska Autokefaliczna Cerkiew Prawosławna.

Architektura
Co najbardziej zwracało uwagę w obiekcie? Czym wyróżniał się na tle innych? Otóż był jednym z nielicznych przykładów architektury sakralnej z tamtych lat, które odwoływały się do ludowości. Paradoksalnie był również jednym z pierwszych. Działo się to nie tylko na poziomie surowcowym. Oprócz tego, że kościół był drewniany, dodatkowo cały zamysł sięgał głęboko do asocjacji wiejskich. Większość obiektów nawiązywała do historyzmu. Najczęściej stawiano kościoły neobarokowe albo neogotyckie. Rzadziej świadomie wędrujące pomiędzy stylami. Ale obiektów, które miałyby świadomie i artystycznie wpisaną ludowość w swoją koncepcję raczej wówczas jeszcze nie było.

Kościół usytuowany został w południowo-wschodniej części wsi, na wierzchołku wzgórza. Był to obiekt drewniany na cokole z kamienia łamanego. Zbudowano go na planie krzyża greckiego. Składał się z prostokątnej nawy głównej, krótkiego transeptu i zamkniętego trójbocznie prezbiterium. Do tej podstawy dochodziły aneksy pod postacią kruchty i zakrystii. Elewacje zewnętrzne nie miały podziałów. Fasada zwracała uwagę szalowanym, trójkątnym szczytem z ozdobnie wyciętymi deskami. Po bokach kruchty oraz zakrystii znajdowały się ażurowe ganki z balustradami. Otwór wejściowy do kruchty był prostokątny, podobnie jak otwory okienne. Dach nad nawą był dwuspadowy z parami lukarn i niewielkimi naczółkami. W jego środku znajdowała się wieżyczka na sygnaturkę nakryta hełmem w kształcie ośmiobocznego ostrosłupa z gałką i krzyżem. Brak informacji o szczegółach dekoracji wnętrza.

Do najważniejszych elementów powiązanych z wystrojem, wyposażeniem i otoczeniem kościoła należały także między innymi:
• Ołtarz główny drewniany „w stylu gotyckim”, z obrazem przedstawiającym wizerunek Błogosławionej Kingi,
• Ołtarz boczny z obrazem Św. Józefa,
• Ołtarz boczny z obrazem Matka Boskiej,
• Organy prawdopodobnie autorstwa Jana Śliwińskiego z Lwowa,
• Marmurowa chrzcielnica,
• Feretrony z obrazami świętych i aniołów.

Osoby powiązane:
Czas powstania:
1896
Twórcy:
Sławomir Odrzywolski (architekt; Kraków)(podgląd)
Bibliografia i archiwalia:
  • Światosław Lenartowicz „Kościół parafialny pw. Błogosławionej Kingi w Schodnicy.” W: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. 1: Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego” T. 6. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 1998, s. 167-171.
Bibliografia uzupełniająca:
Publikacja:
20.07.2024
Ostatnia aktualizacja:
20.07.2024
Opracowanie:
Michał Dziadosz
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz