Kościół parafialny pw. św. Trójcy w Niżankowicach, fot. Arturkoszalka, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Wikimedia Commons, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. św. Trójcy w Niżankowicach
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001594-P/142070

Kościół parafialny pw. św. Trójcy w Niżankowicach

Niżankowice | Ukraina | obwód lwowski | rejon samborski
ukr. Nyżankowyczi (Нижанковичі)
Identyfikator: POL-001594-P/142070

Kościół parafialny pw. św. Trójcy w Niżankowicach

Niżankowice | Ukraina | obwód lwowski | rejon samborski
ukr. Nyżankowyczi (Нижанковичі)

Zarys historyczny

Dzisiejsze Niżankowice stanowią osiedle typu miejskiego. Nie zmienia to faktu, że status ten obowiązuje od lat 30. XX wieku. Wcześniej, przez wiele wieków, Niżankowice były pełnoprawnym miastem i to bardzo istotnym historycznie. Niestety również znajdowały się na szlaku wielu najazdów, zbrodniczych napadów i innych historycznych zawirowań. Nazwa miejscowości brzmiała wówczas jednak zupełnie inaczej niż dziś. Pierwsze wzmianki o „Krasnopolu”, bo takie nazwę nosiły niegdyś, pochodzą już z XIV wieku. W roku 1448 powstała tam pierwsza parafia rzymskokatolicka, a kościół pw. Świętej Trójcy funkcjonuje od roku 1461. Często możemy usłyszeć określenie „Niżankowice koło Przemyśla”. Rzeczywiście miejscowość leży tuż przy obecnej granicy z Polską- od Przemyśla (w linii prostej) dzieli ją niecałe 12 km, a od granicy z Polską… kilkaset metrów.

Kościół powstał w latach 1448-1451 i wraz zakończeniem budowy została powołana w nim parafia. Początek XVI wieku nie był dla Niżankowic zbyt łaskawy. Najazdy tatarskie, jakich miejscowość zaznała w latach 1498, 1502 i 1524, ponoć nie oszczędziły miasta. Podczas tego ostatniego kościół ucierpiał nad wyraz dotkliwie. Został jednak odbudowany. Kolejna (już ta zasadnicza i najbardziej istotna) przebudowa miała miejsce w XVIII wieku. Dnia 17 września 1730 roku obiekt został konsekrowany przez biskupa Andrzeja Pruskiego.

Miasto niejednokrotnie wpadało w historyczne turbulencje, a kościół św. Trójcy nie był w różnych destrukcyjnych aktach pomijany. Od roku 1772 Niżankowice znalazł się w składzie Królestwa Galicji i Lodomerii.

Murowaną dzwonnicę dobudowano w roku 1910. Pierwsze lata I wojny światowej to najazdy i rabunki kozaków. Podczas drugiej wojnie światowej Niżankowice przechodziły z rąk Sowietów w ręce Niemców, by finalnie znaleźć się po radzieckiej stronie. Po globalnym konflikcie parafia funkcjonowała jeszcze przez trzy lata. W roku 1948 obiekt został zajęty przez władze i zamieniony na kołchozowy magazyn zboża, nawozów oraz stajnie dla koni. Po przeniesieniu magazynów został porzucony.

W roku 1989 obiekt zwrócony wiernym, a dwa lata później ponownie konsekrowany. Według niektórych źródeł w latach 2005-2006 w kościele miał miejsce cud. Figura Matki Bożej Fatimskiej roniła łzy. Dlatego też obiekt obrósł kultem. W połowie roku 2007 został ogłoszony Sanktuarium Najświętszej Maryi Panny Matki Bożej Opatrzności. Warto zaznaczyć, że kościół przyciąga nie tylko rzymskokatolickie, ale również grekokatolickie i prawosławne pielgrzymki.

Architektura

Kościół usytuowany został pomiędzy drogą do Dobromila, a przepływającą przez miejscowość rzeką Wiar, kilkaset metrów od granicy z Polską. Styl świątyni określa się jako gotycki. Nie jest to jednak typowy gotyk, jaki mamy przed oczami, gdy słyszymy to słowo, a jaki reprezentuje np. francuska katedra w Reims. Bryły kościoła w Niżankowicach nie charakteryzuje strzelistość, a bardziej masywność. Nie zmienia to jednak faktu, że do wnętrza, poprzez smukłe, wysokie okna wpada sporo światła, a wszystkie pozostałe cechy klasyfikują go jako kościół gotycki, choć niepozbawiony elementów modernizujących.

Podstawę obiektu stanowi korpus oparty o trójprzęsłową nawę na planie krótkiego prostokątna. Towarzyszą jej dwa prostokątne przedsionki od zachodu i od południa. Prezbiterium również ma trzy przęsła. Zostało oddzielone od nawy ostrołukową arkadową tęczą. Elewacja zewnętrzna została wzmocniona przyporami wyznaczającymi granicę przęseł i wzmacniającymi narożniki. W prezbiterium elewacje zostały podzielone pilastrami w stylu toskańskim, które podtrzymują fragmenty belkowania.

W nawie oraz prezbiterium zastosowano sklepienia kolebkowe z szerokimi lunetami, a w kruchcie zachodniej, przedsionku obok zakrystii i pomieszczeniu na piętrze krzyżowe. Otwory drzwiowe w świątyni są głównie prostokątne, ale niektóre z nich zamknięte półkoliście. Na zachodniej ścianie pomieszczenia obronnego znajduje się napis: A[NNO] D[OMINI] 1618 | BARTOLOMEUS | RESKO | [..] PIUS | OBIVIT. W środku warto również zwrócić uwagę na polichromię z lat 30. XX wieku autorstwa Juliusza Komperdy i Michała Wójcika oraz na złote gwiazdy na błękitnym tle znajdujące się na sklepieniach.

Do najważniejszych elementów powiązanych z wystrojem, wyposażeniem i otoczeniem kościoła należą także:

· Ołtarz główny (pseudobarokowy, 1910 r.),

· Zewnętrzna dzwonnica, neorenesansowa (około 1905-1910 r.),

· Zabytkowy kosz ambony (1910 r.),

· Drewniany chór muzyczny (1910 r.),

· Feretrony z rzeźbami drewnianymi: „Matka Boska Niepokalana”, „Serce Matki Boskiej”,

· Obraz „Święta Trójca”,

· Rysunek „Chrystus i Matka Boska” (druga połowa XIX w.),

· Pamiątkowa tablica konsekracji kościoła,

· Medaliony wmurowane w elewację wschodnią (prawdopodobnie wsporniki sklepienne).

Czas powstania:

XVI w., 1729 (przebudowa)

Bibliografia uzupełniająca:

1. Rafał Quirini - Popławski [W:] Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. Cz. I : Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego. T. 4. Kraków : Międzynarodowe Centrum Kultury, Drukarnia narodowa, 1996, s. 119-139. ISBN 83-85739-34-3.

2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Kościół_Świętej_Trójcy_w_Niżankowicach

3. https://www.rkc.lviv.ua/category_2.phpcat_1=10&cat_2=51&lang=3

Opracowanie:

Michał Dziadosz
rozwiń
Kościół parafialny pw. św. Trójcy w Niżankowicach
Kościół parafialny pw. św. Trójcy w Niżankowicach, fot. Arturkoszalka, 2010

Projekty powiązane

1
  • Kościół parafialny pw. św. Trójcy w Niżankowicach
    Katalog poloników Zobacz