Cyprian Godebski, „Madonna Rozbitków”, marmury, granit, 1901-1903, odsłonięcie 1904, Pointe de Raz, fot. Andrzej Pieńkos, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Madonna Rozbitków z Dzieciątkiem na przylądku Pointe du Raz
Cyprian Godebski, „Madonna Rozbitków”, marmury, granit, 1901-1903, odsłonięcie 1904, Pointe de Raz, fot. Andrzej Pieńkos, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Madonna Rozbitków z Dzieciątkiem na przylądku Pointe du Raz
Cyprian Godebski, „Madonna Rozbitków”, marmury, granit, 1901-1903, odsłonięcie 1904, Pointe de Raz, fot. Andrzej Pieńkos, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Madonna Rozbitków z Dzieciątkiem na przylądku Pointe du Raz
Cyprian Godebski, „Madonna Rozbitków”, marmury, granit, 1901-1903, odsłonięcie 1904, Pointe de Raz, fot. Andrzej Pieńkos, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Madonna Rozbitków z Dzieciątkiem na przylądku Pointe du Raz
Cyprian Godebski, „Madonna Rozbitków”, marmury, granit, 1901-1903, odsłonięcie 1904, Pointe de Raz, fot. Andrzej Pieńkos, 2010
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Instytut Polonika, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Madonna Rozbitków z Dzieciątkiem na przylądku Pointe du Raz
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001951-P

Madonna Rozbitków z Dzieciątkiem na przylądku Pointe du Raz

Identyfikator: POL-001951-P

Madonna Rozbitków z Dzieciątkiem na przylądku Pointe du Raz

Warianty nazwy:
„Notre-Dame des Naufragés”, „Madone des Naufragés”

Potężna grupa rzeźbiarska z Marią trzymającą Dzieciątko i młodym marynarzem u jej stóp, ustawiona na wysokim cokole, dominuje nad skalnym płaskowyżem klifu atlantyckiego, kilkadziesiąt metrów od urwiska. Na cokole metalowa tablica fundacyjna określa rzeźbę jako osobisty dar Cypriana Godebskiego.

Z pomysłem takiej rzeźby Godebski miał nosić się już w 1875 r. - wystawił wówczas w Warszawie model podobnej grupy. Przebywając w końcu XIX w. często w Bretanii, ok. 1900 r. otrzymał prywatne zamówienie od tamtejszego ziemianina i zobowiązał się „wykonać grupę marmurową wysokości sześciu metrów, poświęconą pamięci ratowników bretońskich” - jak pisał w liście z 1901 r. Wskutek silnych napięć między kościołem katolickim w Bretanii, a tamtejszą administracją do realizacji posągu nie doszło. Jednak inicjatywa biskupa Quimper i osobisty dar Godebskiego, który postanowił wykonać rzeźbę bez honorarium (jako wotum dedykowane pamięci syna, który zginął w Indochinach), sprawiły, że władze ostatecznie zgodziły się na postawienie rzeźby w ustronnym miejscu.

Grupę odkuto w Carrarze, Godebski zorganizował nawet jej transport do Bretanii. Inauguracja rzeźby w 1904 r. zgromadziła tłumy i stała się wielkim wydarzeniem w życiu religijnym i politycznym regionu. W mowie powitalnej Godebski wyraził poczucie więzi z „ludem bretońskim”. Przez wiele lat Madonna Rozbitków przyciągała procesje, była kopiowana, reprodukowana, stała się nowym miejscem kultu. Jest to największe rozmiarami dzieło Godebskiego w Europie, jedna z ostatnich tak okazałych rzeźb religijnych odsłoniętych we Francji. Nawiązująca do starej tradycji figur wotywnych stawianych w górach i na wybrzeżach religijna grupa Godebskiego reprezentuje znakomity poziom rzeźby akademickiej, z silnym jednak pierwiastkiem realistycznym, szczególnie widocznym w ekspresyjnej figurze marynarza. Pozbawiona jest odniesień do konkretnych wzorów historycznych. Niemal reportażowy charakter wykutej w marmurze i ustawionej nad brzegiem oceanu sceny tak uchwycił biskup Quimper, Dubillard w swojej inauguracyjnej mowie:

„Aby uchwycić w sposób jasny i precyzyjny myśl artysty, należy wyobrazić sobie morze w gniewie, łodzie i załogi walczące z morską pianą albo zakrywane falami. Młody marynarz, ofiara sztormu, bił się energicznie z gwałtowanymi prądami; i oto zauważa nagle na niedalekim już brzegu Marię w białym płaszczu, z gwiazdą na czole, niosącą Dzieciątko Jezus, które wyciąga swe małe dłonie ku nieszczęsnemu rozbitkowi. Ten zaś, prowadzony i podtrzymywany tym widzeniem, kieruje się całą siłą swoich ramion do zbawczej skały; wkrótce dociera do niej i podczas gdy lewą ręką kurczowo się jej chwyta, jego ręka prawa wyciąga się z nadzieją ku ramionom kierowanym mu na spotkanie. Tę ostatnią scenę artysta zapragnął odtworzyć i musimy dodać, że jego praca jest kompletna, dzieło godne wszelkich pochwał. Maria, Dzieciątko Jezus i chmura ich oboje podtrzymująca są z białego marmuru; marynarz i skała zaś z marmuru szarego”.

Przed obchodami stulecia odsłonięcia Madonny Rozbitków w 2004 r. poważnie zwietrzałą rzeźbę poddano gruntownej konserwacji. Uroczystości religijne, które celebrował biskup Quimper, zgromadziły wówczas ponownie tłumy Bretończyków.

Osoby powiązane:
Czas powstania:
wykonana 1901-1903, odsłonięcie 3.07.1904
Twórcy:
Cyprian Godebski (rzeźbiarz; Polska, Francja)(podgląd)
Bibliografia i archiwalia:
  • S. Pisarska-Leclère, Un Polonais en Finistère, „Art de l’Ouest”, 1993, s. 214-221.
  • F. Tanter, Notre-Dame-des-Naufragés à la Pointe du Raz, w: Chretientés de Basse-Bretagne et d’ailleurs. Les archives au risque de l’Histoire. Mélanges offerts au chanoine J.-F. Le Floch, red. Y. Celton et al., Quimper 1998, s. 343-364.
  • A. Pieńkos, Cypriana Godebskiego zapomniane spotkania z Bretanią, „Spotkania z zabytkami”, 2012, nr 1-2, nr 1-2, s. 62-64.
  • A. Pieńkos, „Cyprien Godebski et sa position inter-nationale à Paris à l’époque de Gautier et de Bourdelle”, „Rocznik Historii Sztuki” 44, 2019, s. 122-123.
  • Andrzej Pieńkos, „Wotum Cypriana Godebskiego nad oceanem, czyli łabędzi śpiew akademickiej rzeźby religijnej”, „Sacrum et decorum”, 3, 2010, s. 9-20 [też wersja ang.].
Bibliografia uzupełniająca:

W Archiwach diecezjalnych w Quimper broszury związane z inauguracją rzeźby, pocztówki z epoki przedstawiające zgromadzenia religijne wokół niej.

Słowa kluczowe:
Opracowanie:
prof. Andrzej Pieńkos
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz