Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata
Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Licencja: CC BY-SA 4.0, Źródło: Fundacja Akcja Kultura, Warunki licencji
Fotografia przedstawiająca Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001747-P/150118

Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata

Identyfikator: POL-001747-P/150118

Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata

Po klęsce Turcji w wojnie z Rosją kraje te zawarły traktat pokojowy w San Stefano w 1878 r., który zasadniczo zmienił układ sił na Bałkanach. Bułgaria, Bośnia i inne regiony uzyskały większą autonomię - Bośnia stała się tureckim lennem. Nowy porządek nie wszystkim był na rękę. W tym samym roku zwołany  został Kongres Berliński. Istniała obawa, że dominacja Rosji w regionie może zagrozić równowadze sił w Europie. W efekcie przekazano Austro-Węgrom prawo do okupacji i administracji Bośni i Hercegowiny.

W ramach działań mających na celu „oświecenie" i rozwój lokalnej społeczności, do Bośni zaczęto sprowadzać wykwalifikowanych obywateli z różnych części monarchii Austro-Węgierskiej, w tym Czechów i Polaków. Grupa tych ostatnich składała się z inżynierów, bankowców, adwokatów, lekarzy oraz chłopów liczyła ponad 10 000 osób. Wśród nich znalazły się dwie wybitne polskie lekarki - Jadwiga Olszańska oraz Teodora Krajewska. Do nich dołączyła w okresie I wojny światowej Bronisława Całczyńska-Prašek, urodzona w Sanoku w 1887 r.

Bronisława Całczyńska-Prašek swoją medyczną edukację rozpoczęła na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Lwowskiego, a dyplom lekarski uzyskała na Uniwersytecie Wiedeńskim w 1912 r., tego samego dnia otrzymując tytuł doktora medycyny ogólnej. Po ślubie z Czechem, Emilem Praškiem w 1913 r., przeniosła się do Sarajewa w 1915 r., gdzie została pierwszym pediatrą w mieście. W Sarajewie pracowała kilka lat, a w 1921 r., w związku z tym, że jej mąż otrzymał angaż w Wydziale Lekarskim w Zagrzebiu, gdzie został wykładowcą bakteriologii, higieny i przez jakiś czas anatomii patologicznej, przeprowadziła się do Zagrzebia.

Podczas II wojny światowej Bronisława Całczyńska-Prašek wykazała się niezwykłą odwagą, będąc łączniczką Armii Krajowej oraz aktywnie angażując się w ratowanie Żydów. Doświadczyła w tym czasie również osobistej tragedii - jej syn zginął z rąk ustaszy. Zmarła w Zagrzebiu, gdzie została pochowana na cmentarzu Mirogoj, wspólnie z mężem i dziećmi.

Współczesny pomnik wzniesiony ok. 2010 r. wykonany z szarego granitu, polerowany w formie prostopadłościennego cokołu, poprzedzonego płytą na opasce. Od frontu opaska o ściętych krawędziach z napisem w reliefie płaskim BILA LAKA PEPELU TVOME / BLAGODARNA ZEMLJA / KOJU SI ISKRENO VOLIO. Na cokole od frontu wyryty napis EMIL PRAŠEK / SVEUČILIŠNI PROFESOR / 1884 - 1934 / DR BRONJSLAWA PRAŠEK / 1887-1969 / IN MEMORIAM / DIPL. ING. VOJTJEH PRAŠEK / 1915 - 1941 /  DR. VLADISLAV PRAŠEK / 1923 - 2003 / DR. LEA PRAŠEK / 1925 - 2008, po stronie prawej PERUM / COGNOSCERE/ CAUSAS //, po stronie lewej płaskorzeźbiony napis NATUR / IN MINIMI / MAXIMA oraz mikroskop.

Czas powstania:

ok. 2010

Publikacja:

30.07.2024

Ostatnia aktualizacja:

30.07.2024

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata Fotografia przedstawiająca Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata Galeria obiektu +1
Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023
Fotografia przedstawiająca Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata Fotografia przedstawiająca Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek odznaczonej medalem Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata Galeria obiektu +1
Nagrobek polskiej lekarki Bronisławy Całczyńskiej-Prašek w Zagrzebiu, fot. Bartłomiej Gutowski, 2023

Projekty powiązane

1
  • Dokumentacja poloników w Chorwacji Zobacz