Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-001351-P

Pomnik brata Zeno w Gotembie

Identyfikator: POL-001351-P

Pomnik brata Zeno w Gotembie

Na pomnik składa się 8 płyt kamiennych, leżących parami, pionowa płyta z portretem zakonnika i napisem „Ningen kore mina onaji” [Ludzie są wszyscy tacy sami]. Powstał z inicjatywy Fundacji Fuji z 1973 r. Ryszka przybył do Japonii w tymże roku, sportretował jeszcze żyjącego brata Zenona Żebrowskiego (1898-1982), cenionego tam misjonarza - powstał wówczas medalion brązowy. Realizacja pomnika nastąpiła jednak dopiero w 1979. Współautorem został japoński artysta Hajime Togashi (1930-1982).

„Pomnik utrzymany jest w duchu sztuki japońskiej, przemawia poprzez symbolikę form abstrakcyjnych: cztery pary niskich granitowych brył zbliżonych do sarkofagów, przywodzące na myśl otwarte ramiona, uszeregowane parami jedna za drugą, zakończone półkolistym głazem z medalionem wyobrażającym twarz misjonarza i napisem w języku japońskim.”
(Irena Grzesiuk-Olszewska)

Sam Ryszka w wywiadzie z 1980 r. tak interpretował wymowę pomnika: „niskie, koncentryczne granitowe łuki - symbolizujące rozwarte ramiona”. Dzieło wyróżnia się wprawdzie w dorobku Ryszki elokwencją symbolicznych odniesień, ale jednocześnie ujawnia typową dla niego skłonność (tu w zgodzie z kulturą dalekowschodnią) do wykorzystywania naturalnej niejako „mowy kamienia”. „Kamienie kończone obustronnie podciętym grzbietem, unoszą się w stronę biegnącej między nimi przerwy, aby przed nią lekko załamać się krótkim skłonem. Delikatnie podana supozycja uczucia otwartego i życzliwego” (Bogusław Mansfeld, 2007). Autorzy otrzymali polską nagrodę im. Brata Alberta.

Osoby powiązane:
Czas powstania:
1973-1979
Twórcy:
Adolf Ryszka (rzeźbiarz; Polska)(podgląd), Hajime Togashi (rzeźbiarz; Japonia)(podgląd)
Bibliografia i archiwalia:
  • Irena Grzesiuk-Olszewska, „Formy pamięci, znaki czasu, „Życie literackie””, 1988, nr. 44.
  • Irena Grzesiuk-Olszewska, „Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945-1995”, Warszawa 1995, s. 179-180.
  • Adolf Ryszka „Rzeźba, kat. wyst. w Galerii Zachęta i Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku”, Warszawa 1994, s. 10, 38.
  • Adolf Ryszka. Rzeźba, kat. wyst. red. B. Mansfeld, Orońsko 2007, s. 20-23, 237.
  • Adolf Ryszka. Rzeźby, kat. wyst. w Galerii Studio w Warszawie i Muz. rzeźby A. Karnego w Białymstoku, Warszawa 2006, s. 4-5 (fot.) i 24.
  • T. Burchacki, Pomnik ludzkiego braterstwa, „Za i przeciw”, 1980, nr 28, s. 18-19.
  • D. Grubba-Thiede, „Nurt figuracji w powojennej rzeźbie polskiej”, Warszawa-Toruń 2016, s. 429-431.
  • D. Grubba-Thiede, „Pokojowe współistnienie języków. Konteksty wystawy…”, s. 110, 122, 147.
  • S. Radwański, „Adolf Ryszka - natura inspiracji w samym pojęciu czasu…”, w: „Adolf Ryszka. Przestrzeń niesie cień”, kat. wyst. w Narodowej Galerii Zachęta, red. D. Grubba-Thiede, Warszawa 2023a, red. D. Grubba-Thiede, Warszawa 2023, s. 24.
  • Dokumenty w archiwum rodziny Adolfa Ryszki.
Słowa kluczowe:
Publikacja:
15.07.2024
Ostatnia aktualizacja:
15.07.2024
Opracowanie:
prof. Andrzej Pieńkos
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz