Przejdź do treści
Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archidiecezja Lwowska Kościoła Łacińskiego na Ukrainie
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach
Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archidiecezja Lwowska Kościoła Łacińskiego na Ukrainie
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach
Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archidiecezja Lwowska Kościoła Łacińskiego na Ukrainie
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach
Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archidiecezja Lwowska Kościoła Łacińskiego na Ukrainie
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach
Wnętrze kościoła parafialnego pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archidiecezja Lwowska Kościoła Łacińskiego na Ukrainie
Fotografia przedstawiająca Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002239-P

Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach

Identyfikator: POL-002239-P

Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach

Zarys historyczny
Pierwsze wzmianki o miejscowości pochodzą już z XIV w. W źródłach pojawia się kilka informacji na temat Radochońców na wysokości tego stulecia. Wśród właścicieli na przestrzeni wieków wymienia się m.in. Henryka Czecha (1371),  Michała Wapowskiego (1392), Mikołaja Wapowskiego (1495), Herburtów (1589), Korniaktów, Mikołaja Ossolińskiego, Marcina Krasickiego, a w XX stuleciu Stadnickich z Krysowic.

Nie są jasne początki parafii w Radochońcach. Źródła wymieniają jednak proboszczów równolegle do XV w. Na podstawie aktów wizytacji z początków XVII w. można ustalić, że w miejscowości istniał drewniany obiekt sakralny, jednak wówczas znajdował się w „katastrofalnym stanie”. Najprawdopodobniej po tej wizycie dokonano remontu kościoła, który jednak w roku 1648 został spustoszony przez Kozaków, a na początku kolejnego stulecia został strawiony przez potężny pożar. Dość szybko z fundacji Anny Siemianowskiej chorążyny sandomierskiej postawiono nową, drewnianą świątynię, jednak był to obiekt symboliczny, skromny i w dość krótkim czasie wymagający naprawy.

W XVIII w. zadecydowano, że Radochońce będą należeć do parafii w Hussakowie. Dzięki usilnym staraniom mieszkańców sto lat później miejscowość znów posiadała swoją własną farę. Piotr Krasny w opracowaniu na temat obiektu wspomina o zdeterminowanych wiernych, którzy podejmując wysiłki o przywrócenie parafii w Radochońcach, odrestaurowali stary kościół. Niestety na skutek działań wojennych, w roku 1915, spłonęła większość zabudowań we wsi, w tym obiekt sakralny. W roku 1916 mieszkańcy postawili w miejscu dawnego kościoła prowizoryczną kaplicę. Starania o budowę pełnoprawnego obiektu, z różnych powodów, przeciągnęły się aż do początku lat trzydziestych. Działo się tak głównie dlatego, że niewielkiej parafii nie było stać na prawdziwy kościół. Konsekracja miała miejsce w roku 1932.

W roku 1950 władze zamknęły kościół i zamieniły go na magazyn kołchozowy. Część wyposażenia udało się uratować, przekazując do pobliskiej cerkwi. W roku 1989 wierni odzyskali świątynię. W kolejnych latach przeprowadzono jej gruntowny remont.

Architektura
Obiekt położony jest na skraju wsi, na szczycie wysokiego pagórka. Prezbiterium zwrócone jest na północny zachód. Nawa składa się z czterech przęseł, a węższe i niższe od niej prezbiterium zamknięto trójbocznie. Do fasady przylega przedsionek na planie prostokąta i wieża na planie kwadratu, która mieści klatkę schodową. Hełm zbudowano w formie trzech spiętrzonych baniastych kopułek, zmniejszających się wraz z wysokością. Ta najwyższa i najmniejsza zwieńczona jest proporcjonalnie sporym krzyżem.

Przy trzecim przęśle nawy, po obu stronach, znajdują się kaplice na planie trójkątów równoramiennych. Jak pisze Piotr Krasny w swoim opracowaniu na temat obiektu: „Pomiędzy kaplicę po lewej stronie i czwarte przęsło nawy wbudowany aneks, mieszczący prostokątną kaplicę zimową, poprzedzoną pięciobocznym przedsionkiem, oraz niewielki prostokątny składzik. Po przeciwnej stronie analogicznie usytuowany aneks składający się z zakrystii na planie prostokąta, z również prostokątnymi przedsionkiem i składzikiem, z niewielką półkolistą absydiolą od północnego zachodu”.

Z kolei frontowa elewacja nawy jest jednokondygnacyjna o nieregularnych podziałach ramowych i zwieńczona trójkątnym szczytem. Pomiędzy nim a dolnymi partiami umieszczono wydatny, profilowany gzyms. Ciekawe rozwiązanie zastosowano również na wejściu do kruchty. Otóż otwiera je portal w kształcie aediculi, którą tworzy para toskańskich kolumn. Z kolei attyka wydzielona została profilowanymi gzymsami. Pozostałe elewacje są gładkie. Oprócz profilowanego gzymsu nie zwracają uwagi żadną artykulacją. Wyjątek stanowią przypory, którymi opięto ściany boczne nawy.

Dachy nad głównymi częściami (nawa, prezbiterium, kaplice) są dwuspadowe. Nad pozostałymi fragmentami wielospadowe (apsyda, przedsionek kaplicy zimowej), lub pulpitowe (zakrystia, kaplica zimowa, składziki). Wszystkie zostały obite blachą. Podobnie jak hełm wieży i wieżyczka na sygnaturkę.

W środku uwagę zwraca sklepienie kolebkowe z lunetami, które przykrywa cześć nawową. Przechodzi ono płynnie w prostokątne filary przyścienne, ozdobione pseudopilastrami w stylu toskańskim. Z kolei nad prezbiterium znajduje się sklepienie kolebkowe, w zakrystii kolebkowe z lunetami, a w kaplicach „trójkątnych” lunetowe. W kaplicy zimowej zastosowano strop kasetonowy, a w pozostałych modułach gładkie stropy. Arkada tęczowa została zbudowana w kształcie wykroju półkolistego. Okna w obiekcie są głównie prostokątne, zamknięte półkoliście. W pomieszczeniu organowym znajduje się okienko okrągłe, a w pozostałych miejscach okna prostokątne.

Łuk tęczowy o wykroju półkolistym. Otwory wejściowe z zewnątrz oraz wewnątrz kościoła prostokątne. W nawie, kaplicach i apsydzie wysokie okna prostokątne, zamknięte półkoliście, w pomieszczeniu na prospekt organowy okienko koliste, w pozostałych okna prostokątne. Chór muzyczny został wsparty na trzech arkadach rozpiętych pomiędzy kolumnami.

Piotr Krasny w swoim opracowaniu na temat obiektu pisze, że kościół w Radochońcach można uznać za próbę dostosowania form polskiego stylu rodzimego do zasad architektury funkcjonalnej, pojmowanych w uproszczony sposób.

Osoby powiązane:
Czas powstania:
1932
Twórcy:
Bronisław Wiktor (architekt; Polska, Ukraina)(podgląd)
Bibliografia i archiwalia:
  • Piotr Krasny, „Kościół parafialny pw. Świętego Mikołaja w Radochońcach”, w: „Materiały do dziejów sztuki sakralnej na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej”, cz. 1: „Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego”, Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, 1999, ISBN 83-85739-66-1, t. 7, s. 284-293.
Publikacja:
11.10.2024
Ostatnia aktualizacja:
12.10.2024
Opracowanie:
Michał Dziadosz
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz