Zarys historyczny
Miejscowość leży nad rzeką Czerniawą, 24 km na zachód od Horodenki. Najstarsze ślady cywilizacji na terenie Obertyna pochodzą z górnego paleolitu. Najstarsze oficjalne wzmianki pojawiające się w pisanych źródłach historycznych pochodzą z XV w. Miejscowość znana jest ze słynnej zwycięskiej bitwy, którą wojska polskie stoczyły nieopodal 22 VIII 1531 r. z czterokrotnie większą armią mołdawską. Wśród dawniejszych właścicieli Obertyna wymienia się m.in.: Dersława z Bybła, Obertyńskich, Tomasza Wolskiego, Macieja Dzieciartowskiego, Mikołaja Czeremowskiego, Macieja Dobrzyńskiego, Aleksandra Sieleckiego, Kalinowskich i Rusieckich.

Trzeba jednak jednoznacznie podkreślić, że władanie majątkiem ulegało na przestrzeni stuleci, a czasem nawet dekad, licznym zmianom. Obertyn z czasem był dzielony, występował w częściach, często go dzierżawiono, często też wracał do poprzednich właścicieli. Osadę spotykały również silne turbulencje historyczne, takie jak np. najazd Tatarów w roku 1594. Warto również odnotować, że miejscowość pozyskiwała i traciła prawa miejskie kilka razy. Wśród najbardziej istotnych historycznie włodarzy, oprócz Obertyńskich, od których wywodzi się nazwa jednostki administracyjnej, powinno wymieniać się Rafała Skarbka (druga połowa XVIII w.). To właśnie on założył w Obertynie parafię i ufundował pierwszy (drewniany) kościół. Co ciekawe, nie była to fara rzymskokatolicka. Skarbek wyznawał obrządek ormiański. Wywołało to pretensje ze strony arcybiskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego, który uznał ten ruch za całkowicie irracjonalny, gdyż wychodziło na to, że fundator założył parafię głównie dla siebie. W miejscowości prawie nie było ormianokatolików. Było za to sporo katolików rzymskich. Pomimo postulatów wskazujących na potrzebę budowy kościoła dla łacinników, którzy do Żukowa, pod który Obertyn podlegał, mieli za daleko, ustalono ostatecznie, że z obiektu będą korzystać wyznawcy obu obrządków. Jak przytacza Michał Kurzej w swoim opracowaniu na temat obiektu: „W roku 1766 syn Rafała Skarbka, Jan zwrócił się do kurii z prośbą, aby opieka nad wiernymi obrządku łacińskiego została powierzona duchownemu ormiańskiemu, ks. Jakubowi Łazarowiczowi”.

Niecałe dwie dekady później parafia została przejęta przez arcybiskupstwo łacińskie. Dokonano wymiany z diecezją ormiańską za parafię w Łyścu. W drugiej połowie kolejnego stulecia pojawiła się potrzeba budowy nowego obiektu, tym razem murowanego, gdyż stary bliski był ruiny. W roku 1889 drewnianą świątynię rozebrano. Nabożeństwa odprawiano w tymczasowej kaplicy. Nowy obiekt został wzniesiony i poświęcony w roku 1891, choć jak podają źródła nie był jeszcze wówczas dokończony. Ostateczne szlify, najprawdopodobniej, wprowadzono przed rokiem 1905, kiedy to miała miejsce konsekracja.

W XIX stuleciu miejscowość (w tych częściach, które nie zostały rozparcelowane i stanowiły spójny majątek) znów znalazła się w rękach Kalinowskich. Później (fragmentarycznie) należała m.in. do Stefana Aywasa, Antoniego Bienickiego, Jana Obertyńskiego, Antoniego Janochy, Józefy Kellermanowej, Kazimiery Kellerman, Karola Dworzaka, Zygmunta Brettlera, Józega Prokocimera, Piotra Romaszkana i Noego Sokołowskiego.

Kościół nie ucierpiał podczas I wojny światowej. Austriackie władze skonfiskowały jedynie dzwon. Nie zmienia to faktu, że i tak obiekt wymagał licznych napraw, które miały miejsce w okresie międzywojennym. Kolejny globalny konflikt przyniósł zniszczenia budynków parafialnych. Ostatni proboszcz Emilian Fijałkowski opuszczając miejscowość dopiero w roku 1945, wywiózł część wyposażenia, które ostatecznie wróciło do dawnych mieszkańców Obertyna. Już na ziemiach zachodnich złożyli je oni w parafii Wierzbno.

W latach 1944-1946 kościół funkcjonował jako cerkiew greckokatolicka, a następnie jako magazyn. Na początku lat sześćdziesiątych został on rozebrany, a cegłę wykorzystano do budowy domów.

Parafia obertyńska została reaktywowana w latach dziewięćdziesiątych XX w. Na kościół zaadaptowano dawny budynek kina. Co ciekawe, dziś na terenie Obertyna istnieje ormiańskokatolicka parafia, która odwołuje się w tradycji do „Rafaela Skarbeka” (Rafała Skarbka) i jego XVIII wiecznej fundacji.

Architektura
Obiekt położony był w centrum miejscowości przy drodze do Chocimierza. Kościół (na rzucie krzyża) wzniesiono na kamiennych fundamentach i wymurowano z cegły. Prezbiterium skierowane było na zachód. Podłużne ramię „krzyża” tworzyła nawa i prezbiterium, a poprzeczne transept. Od frontu nawy dobudowano aneks, który był równy jej wysokości, ale węższy. Do prezbiterium dołączono dwie zakrystie po dwóch stronach.

Wnętrze nakryto drewnianymi pseudosklepieniami. Drewniany chór muzyczny wsparty został na dwóch słupach.

Elewacje wzniesiono na cokole i wyartykułowano lizenami, które wspierały wyłamane nad nimi belkowanie. Z frontu elewacja zasłonięta była przez aneks z (prawdopodobnie drewnianą) wieżą. Elewacja frontowa nawy w większości przesłonięta przez aneks. Na dole, w środku znajdował się spory prostokątny otwór wejściowy zakończony ostrym łukiem. Ozdobiono go profilowanym obramieniem z napisem SOLI DEO HONOR ET GLORIA.

Na górze, tuż pod częścią „wieżową”, znajdował się trójkątny przyczółek ujęty w narożne postumenty z krzyżami.

Dachy nad wszystkimi partiami kościoła były dwuspadowe. Wieża w fasadzie (najprawdopodobniej drewniana) zwieńczona została wysokim, ostrosłupowym daszkiem. Z kolei na skrzyżowaniu kalenicy nawy i transeptu znajdowała się wieżyczka na sygnaturkę: sześcioboczna, obita blachą, zwieńczona daszkiem podobnym do tego w fasadzie.

Obiekt nie istnieje. Jak pisze Michał Kurzej w swoim opracowaniu, jego ogólny styl określano jako gotycki. Na podstawie zachowanych fotografii można uznać, że mimo faktu, iż kościół został wzniesiony pod koniec XIX w., pod względem stylistycznym zawiera elementy charakterystyczne dla wcześniejszych faz historyzmu. „Nieporadne kształty” oraz „stylowe zapóźnienie” wskazują również na to, że jego twórca nie był profesjonalnym architektem.