W kwaterze 86 paryskiego cmentarza Père Lachaise znajduje się miejsce pochówku poety, krytyka artystycznego i literackiego, o polskich korzeniach  Guillaume'a Apollinaire'a (1880-1918). Od 1919 r. przyjaciele i miłośnicy poety zbierali się przy jego nagrobku około godziny 11:30. Zwyczaj ten kultywowany jest do dnia dzisiejszego.

Apollinaire zapisał się w historii jako jeden z najważniejszych literatów i krytyków działających we Francji w XX w. Był autorem m.in. „Alkoholi”, „Poety zamordowanego”, „Kaligramów”, traktatu „Malarze kubiści”, a także twórcą pojęcia surrealizm. Dzięki swoim recenzjom, publikowanym w różnych czasopismach, odegrał kluczową rolę jako promotor XX-wiecznej awangardy. Jego poglądy miały istotny wpływ na kształtowanie się wielu kierunków artystycznych, takich jak kubizm orficki, surrealizm czy puryzm.

Opis nagrobka

Na nagrobek poety, projektu jego bliskiego przyjaciela, malarza, literata oraz wydawcy czasopisma  „Les Soirées de Paris" Serge'a Férata z 1935 r., składa się prostokątna, kamienna płyta nagroba z menhirem. Na płycie wyryto fragmenty wierszy Apollinaire'a, zaczerpnięte ze zbioru „Kaligramy”: kaligram w kształcie serca w brzmieniu „mon cœur pareil à une flamme renversée” („moje serce jak odwrócony płomień”) oraz trzy strofy z utworu „Les Collines” („Wzgórza"), które przywołują poetycki projekt Apollinaire'a:

Je me suis enfin détaché
De toutes choses naturelles
Je peux mourir mais non pécher
Et ce qu’on n’a jamais touché
Je l’ai touché je l’ai palpé

Et j’ai scruté tout ce que nul
Ne peut en rien imaginer
Et j’ai soupesé maintes fois
Même la vie impondérable
Je peux mourir en souriant (…)

Habituez-vous comme moi
À ces prodiges que j’annonce
À la bonté qui va régner
À la souffrance que j’endure
Et vous connaîtrez l’avenir

(Wreszcie wam siebie uwolniłem

Od wszystkich rzeczy przyrodzonych

Mogę umierać, grzeszyć nigdy

I tego czego nie dotknięto

Ja dotykałem brałem w rękę

Wszystko zbadałem czego dotąd

Nie można było wyobrazić

W ręku ważyłem tysiąc razy

Życie co przecież nic nie waży

Z uśmiechem będę mógł umierać [...]

Przygotowujcie się jak Ja

Do cudów które zapowiadam

Do tej dobroci co ma nastać

Do cierpień które mnie hartują

Wszyscy poznacie wtedy przyszłość).

W nagrobku spoczywa także żona poety Jacqueline Apollinaire (1891-1987).

Geneza powstania projektu

Nagrobek został sfinansowany z aukcji prac artystów zaprzyjaźnionych z Apollinaire'em, która odbyła się 21 czerwca 1924 r. Projekt powstał w porozumieniu z komitetem przyjaciół Apollinaire'a (Souvenir d'Apollinaire), działającym od 1920 r. w celu upamiętnienia poety na cmentarzu Père Lachaise. Wybór autora i koncepcji nagrobka w połowie lat 30. XX w. był rezultatem niemożności osiągnięcia porozumienia między członkami komitetu, w którym decydujący głos mieli przeważający liczebnie literaci oraz wdowa po Apollinairze, a pierwotnie wybranym do realizacji projektu artystą - Pablem Picassem. Awangardowe projekty Picassa, utrzymane w duchu surrealizmu, przedstawione komitetowi w latach 1927–1928, nie odpowiadały tradycjonalistycznej wizji monumentu preferowanej przez decydentów.