Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: slow-000011-P/190359

Anna Sołtan-Romerowa - malarka

Identyfikator: slow-000011-P/190359

Anna Sołtan-Romerowa - malarka

Artystka przyznawała, że malowała od kiedy pamięta. W wieku osiemnastu lat miała pierwszą wystawę swoich prac w Warszawie. W 1914 r. studiowała malarstwo w Warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych u Stanisława Lentza. Poślubiła Antoniego Kazimierza Romera, z którym zamieszkała w Janopolu, potem w Wilnie i Warszawie. Była członkiem Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. W jej malarstwie dominował portret, ale malarka sięgała także po pejzaż, martwą naturę i sceny rodzajowe z życia ludu. Twórczość Anny de Romer wywodzi się z polskiej szkoły realizmu. Używała sobie tylko znanej techniki suchej akwareli, co dawało intensywny efekt kolorystyczny. Przed wojną malarka miała wystawy indywidualne w Warszawie, Wilnie, Rydze, Bydgoszczy, Poznaniu, w Belgii (Anvers - 1931, Bruksela - 1937). Lata wojny artystka spędziła z rodziną w Bawarii, a do Kanady przybyła w 1948 r., zamieszkując w Hudson Heights/Quebec.

W latach 50. malarka uczestniczyła w kilku wystawach w Montrealu i Ottawie, ale głównie realizowała zamówienia na portrety osób z elity kanadyjskiej. Prasa kanadyjska odnotowała przybycie do Kanady baronowej Romer: „Famed Artist Enjoy Living in Montreal” („Montreal Gazette” 1949), „Former European Artist Says Canada - Land of Hope” („Montreal Daily Star” 1951). W październiku 1951 r. „Evening Citizen” zawiadamiał o pierwszej wystawie w Ottawie „Polish Baroness Opens First Ottawa Exhibition”. Wystawa miała miejsce w Odeon Theater Art Salon i kanadyjscy krytycy sztuki przyznali, że choć malarstwo baronowej Romer jest tradycyjną sztuką akademicką, to jej portrety i kwiaty mają urok, charakterystyczny smak i elegancję. Było to duże uznanie dla malarki, bowiem powojenna sztuka kanadyjska zapatrzona w abstrakcję, sceptycznie przyjmowała akademizm i realizm, uważając je za przebrzmiałe nurty w malarstwie.

Tymczasem stara elita kanadyjska przyzwyczajona była do portretu, stąd rektorzy i profesorowie uniwersytetów, politycy, panie z towarzystwa, stanowili klientelę artystki. Malarka portretowała między innymi: F. Cyrila Jamesa - prezydenta International Association of Universities (IAU), Lorda Alexandra - gubernatora generalnego Kanady, Johna Wilsona McConnella - biznesmana, wydawcę prasy, filantropa. W portretach Romerowej wyczuwa się sympatię malarki dla swego modela. Oprócz doskonałej techniki i wierności w oddaniu cech osobowościowych i stroju, artystka lekko idealizuje portretowanych, oświetlając ich korzystnym światłem, ustawiając pod odpowiednim kątem, wydobywając tę cechę osobowości, która może być ciekawa, charakterystyczna czy wzruszająca. Tyczy się to zarówno jej prac malowanych w Janopolu, gdy za modeli artystka często obierała sobie osoby z ludu, jak późniejszych portretów malowanych w Kanadzie. Miękkie światło, intensywny kolor, ułożenie ciała, gest zdradzający charakter osoby, wyraz twarzy modela czy dodany rekwizyt - nad tym wszystkim artystka panowała znakomicie, czyniąc formę portretu na nowo interesującą.

W 1952 r., w domu towarowym Eaton w Toronto, miała miejsce „Wystawa dwóch polskich artystek”: „Wystawione prace baronowej Romer to portrety, w których specjalizuje się artystka. Są one malowane rzadko spotykaną techniką nawarstwiania na grubo groszkowanym papierze akwarelowych farb wodnych, co przypomina obrazy olejne. Drugą część wystawy stanowią szkice akwarelowe pani Mary Schneider.” (Związkowiec) Litewskie Muzeum Sztuki, które w swojej kolekcji posiada prace Anny Romer, w 2006 r. zorganizowało w Wilnie wystawę „The Artists of Romer Family”, prezentując dorobek wszystkich utalentowanych malarsko członków rodu Romerów. W 2012 r., również w Wilnie, w National Gallery of Art, można było zobaczyć wystawę „More than Just Beauty. The Image of Woman in the LAWIN collection”, na której prezentowana była akwarela Romerowej „At the Fortune Teller’s” („U wróżki”) przywodząca na myśl obraz Caravaggia „The Fortune Teller”. Prace Anny Romer znajdują się w kolekcjach muzealnych w Kanadzie: Montrealu, Ottawie, Toronto, w Stanach Zjednoczonych - w Waszyngtonie, w zbiorach Litewskiego Muzeum Sztuki w Wilnie i w kolekcjach prywatnych oraz rodzinnych. Ostatnio praca jej pojawiała się na aukcji na Allegro („Powrót z odpustu”, 1931 r., sprzedany został w 2017 r.).

Praca w katalogu
Anna Sołtan-Romerowa, portret F. Cyrila Jamesa, rektora McGill University, prezydenta International Association of Universities (IAU), w kolekcji McGill University - Visual Arts Collection. Jest to portret półpostaci - siedzący w fotelu mężczyzna ujęty jest do połowy. Ubrany jest w czarną togę ze złotym haftem, na głowie ma biret ze zwisającym złotym frędzlem. Dostojny i elegancki F. Cyril James wzrok skierowany ma prosto na patrzącego. W prawym ręku trzyma czerwoną tubę, lewa swobodnie leży na oparciu fotela.  Poważna, budząca zaufanie twarz, oświetlona jest ciepłym, jasnym światłem korzystnie wydobywającym walory modela. Ze szczegółami oddany został ubiór rektora i  ozdobny złoty haft. To znakomity przykład akademickiego portretu, z elementami idealizacji. Charakterystyczna dla Anny Romer technika suchej akwareli pozwoliła na stworzenie portretu eleganckiego, o ciekawej kolorystyce i brunatnej głębi.

Imię:

Anna

Nazwisko:

Sołtan-Romerowa

Nazwisko panieńskie lub używane formy poboczne:

z domu Pereświt-Sołtan, również Anna Sołtan de Romer i baronowa Romer

Rodzice:

Wiktor Pereświt-Sołtan i Amelia z Weyssenhoffów

Data urodzenia:

28-04-1895

Miejsce urodzenia:

Warszawa

Data śmierci:

06-10-1974

Miejsce śmierci:

Hudson

Wiek:

79

Zawód:

malarka, artystka malarka

Bibliografia i archiwalia:

  • Szrodt K., „Powojenna emigracja polskich artystów do Kanady - rozwój życia artystycznego w nowej rzeczywistości w latach 40. i 50. XX wieku”, Zeszyty Archiwum Emigracji, nr 12–13 (1–2), UMK, Toruń 2010, s. 257
  • Katarzyna Szrodt, „Polscy artyści plastycy w Kanadzie 1939-1989”, Warszawa 2020
  • A. Wołodkowicz, „Polish Contribution to Arts and Sciencies In Canada”, Montreal 1969, s. 38
  • „Pamiątka wystawy akwarel Anny Romer”, Pałac Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, 1923
  • „Przewodnik Po Wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, Wystawa zbiorowa akwarel Anny Romerowej”, Warszawa 1926, nr. X
  • „Wystawa akwarel Anny Romerowej”, Zw. Artystów Plastyków oraz Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Poznaniu, 1928
  • „Przewodnik nr.97, Wystawa prac Leona Wyczółkowskiego, Anny Romerowej, Grupy z Krakowa”, Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, 1934

Bibliografia uzupełniająca:

„Famed Artist Enjoy Living in Montreal”, Montreal Herald, 24 listopada 1949 r.;
„Former European Artist Says Canada Land of Hope”, Montreal Daily Star, 21 kwietnia 1951 r.;
„Polish Painter”, The Ottawa Evening, 24 maja 1951 r.;
„Les deux Salons du Printemps”, Le Devoir, 5 maja 1951 r.;
„Polish Baroness Open First Ottawa Exhibition”, The Evening Citizen, 13 października 1951 r.;
„Anna Romer-painter”, Montreal Herald, 18 lutego 1952 r.;
„Wystawa dwóch artystek”, Związkowiec, marzec 1952 r.;
„Portraits to be shown”, Montreal Star, 25 stycznia;

Publikacja:

27.04.2025

Ostatnia aktualizacja:

27.04.2025

Opracowanie:

Katarzyna Szrodt
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Słownik artystek i artystów polskich w Kanadzie Zobacz