Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000459-P/80687

Cmentarz w Berezówce

Berezówka | Białoruś | obwód witebski | rejon dokszycki
biał. Biarozauka (Бярозаўка); inna nazwa: Laszków
Identyfikator: dok-000459-P/80687

Cmentarz w Berezówce

Berezówka | Białoruś | obwód witebski | rejon dokszycki
biał. Biarozauka (Бярозаўка); inna nazwa: Laszków
Cmentarz z polskimi pomnikami nagrobnymi. Informacje o cmentarzu opublikowano (patrz bibliografia).
W Berezówce znajdują się dwa cmentarze. „Cmentarz wojenny żołnierzy polskich z 1920 r., jak piszą Lewkowscy i Walczak “trudny do odszukania, przy dukcie leśnym, teren otwarty- polana o powierzchni ok. 400 m2”. 19 lipca 1920 r. odbyła się tu zwycięska walka 78. pułku piechoty bolszewikami. Zmarłych pochowano na miejscu bitwy i wzniesiono im pomnik. Za wspomnianymi autorami: „W części zachodniej polany zachowały się w betonowych obramieniach ślady czterech kwater z mogiłami żołnierskimi. W środku polany stoi pomnik wzniesiony z ciosów kamiennych wysokości około 4m, na wielostopniowym cokole blok złożony z czterech monumentalnych krzyży połączonych ze sobą tylnymi płaszczyznami. Na cokole pomnika napis: «POLEGŁYM / 78 SŁUCKIEGO P. P. / 19 LIPCA 1920 R. / KOLEDZY»”. 

Drugim cmentarzem w Berezówce jest cmentarz wojenny z I wojny światowej. Jak piszą przywołani badacze, jest to cmentarz „założony na planie kwadratu, zachowały się słupki ogrodzenia powalające na określenie granic i wielkości cmentarza zajmującego teren o powierzchni 400 m2. (…) Po stronie północnej znajduje się duży pęknięty głaz z wykutym symbolem niemieckiego wojskowego «Krzyża Żelaznego» oplecionego wieńcem. Obok leżą kolejne fragmenty głazu na jednym z nich napis w języku niemieckim: «DANK UND EHRE / DER GEFFALLENAN HELDEN... »”. Nie ustalono ilu żołnierzy pochowano na cmentarzu. Spośród „betonowych kwadratowych kostek z nieistniejących mogił- jedna imienna, Georg Smitrikowski”. W opracowaniu Ewy Prusickiej na stronie zabytek.pl czytamy, że cmentarz „wtórnie na pochówki został wykorzystany w 1939 roku”, a także „Na cmentarzu stoją trzy współczesne drewniane krzyże oraz dwie drewniane kapliczki. Przed wejściem na cmentarz zostały umieszczone dwie tablice informacyjne.” (por. https://zabytek.pl/pl/obiekty/g-213677). Jak opisują Lewkowscy i Walczak: „Cmentarz został w ostatnich latach uporządkowany. Na osi wejścia w części centralnej znajduje się współczesny krzyż metalowy i pozioma tablica w języku niemieckim i rosyjskim : «HIER RUHEN SOLDATEN / OPFER DES ERSTEN / ZDJES PAKOJATSJA SOŁDATY / ŻJERTWY PIERWOJ MIROWOJ WOJNY»”.  

Bibliografia i archiwalia:
  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Lewkowska Anna, Lewkowski Jacek, Walczak Wojciech, „Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej. Województwo wileńskie na obszarze Republiki Białoruś”, Warszawa 2007.
Opracowanie:
Bartłomiej Gutowski, Dawid Mendrek
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz