Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: dok-000183-P/76132

Cmentarz w Warężu

Identyfikator: dok-000183-P/76132

Cmentarz w Warężu

Nekropolia ta położona jest na wschodnich obrzeżach miasteczka Waręż, na niewielkim zalesionym wzniesieniu. Została założona w II ćwierćwieczu XIX wieku, co można wywnioskować z dat na zachowanych nagrobkach. Najstarsze inskrypcje znajdują się na nagrobkach: Kajetana Osmólskiego (zm. 1838), w formie małego obelisku dekorowanego płaskorzeźbą przedstawiającą sowę oraz Anastazji Litkowicz (zm. 1848). Te w języku polskim pojawiają się w pobliżu wejścia, w zaniedbanej i zarośniętej części cmentarza, po obu stronach ścieżki prowadzącej przez zarośla.

Według Hausera na cmentarzu znajduje się kilka interesujących pomników. Jako najciekawszy uznał (bezimienny obecnie) okazały pomnik z rzeźbą kobiety wspartej o skałki, dekorowany pochodniami życia, panopliami i herbem Łabędź w koronie, znajdujący się po lewej stronie wspomnianej ścieżki. Hauser wymienia również znajdujące się za nim, w głębi zarośli, pomniki: Michała Pobóg Bromirskiego (zm. 1868), zwieńczony krzyżem oplecionym draperią; ks. Michała Mircz-Mroczkowskiego (zm. 1875), dekorowany akroterionem i wysokim krzyżem kamiennym czy Aleksandra Tchórzewskiego (zm. 1889) w formie foremnych skałek zwieńczonych krzyżem kamiennym.

Uwagę Hausera zwraca również okazały pomnik na grobie Leona Jana Kantego Ślepowron Kuczyńskiego (zm. 1887), dekorowany płaskorzeźbą unoszącej się i rozsypującej róże kobiety z gałązką palmy w ręce, opatrzony herbem Ślepowron. Był to więc niegdyś cmentarz „szlachecki”.

Hauser dowiedział się ponadto od mieszkańców Waręża, że przy samej granicy znajduje się inny cmentarz – „polski”. Nie podjął próby dotarcia do niego, chociaż jest on łatwo dostępny nawet dla samych mieszkańców miasteczka.

Na stronie Instytutu Polonika znajduje się informacja o projekcie (realizowanym od 27 lipca, następnie 8−12 września i 13−17 października), którego celem było uporządkowanie terenu cmentarza i otoczenia kościoła św. Marka w Warężu.
https://polonika.pl/programy/programy-grantowe/programy-grantowe-instytutu/wspolnie-dla-przodkow-prace-porzadkowe-na

Dla cmentarza wykonana została dokumentacja (1 karta cmentarza i 23 karty nagrobków) przechowywana w MKDNiS. Informacje o cmentarzu opublikowane (patrz bibliografia).

Bibliografia i archiwalia:

  • „Cmentarze polskie poza granicami kraju” , raport, oprac. B. Gutowski, Warszawa 2022 (maszynopis).
  • Karta dokumentacyjna obiektu zabytkowego poza granicami kraju, powiat nadwórniański, zbiór przechowywany w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Warszawa..
  • Hauser Zbigniew, „Podróże po cmentarzach Ukrainy”, t. III, „Dawna Małopolska Wschodnia. Województwo lwowskie (część wschodnia)", Kraków 2007, s. 291, 292.
  • Dokuementacja wykonana przez Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Rodnowo I Okolic "Szansa I Rozwój" (repozytorium projektu).

Opracowanie:

Bartłomiej Gutowski, Wiktoria Grabowska
rozwiń

Projekty powiązane

1
  • Katalog dokumentacji wykonanych prac inwentaryzacyjnych Zobacz