Michał Paszyn, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Teczka Akt Studenckich, Michał Paszyn, nr 1028, ZAS IX ‘39
Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn
Michał Paszyn, wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Teczka Akt Studenckich, Michał Paszyn, nr 1028, ZAS IX ‘39
Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn
Michał Paszyn, lata 20., wszelkie prawa zastrzeżone
Źródło: Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Teczka Akt Studenckich, Michał Paszyn, nr 1028, ZAS IX ‘39
Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002372-P/165964

Michał Paszyn

Identyfikator: POL-002372-P/165964

Michał Paszyn

„Urodziłem się w Warszawie 19 listopada 1903 r. Mieszkałem z rodzicami od roku 1905 do 1914, tj. do chwili wybuchu wojny w Częstochowie. Na pół roku przedtem zastąpiłem do 1ej klasy gimnazjum i z wybuchem wojny wyjechałem wraz z rodzicami do Połtawy. W Połtawie zostałem przyjęty do 1ej klasy tamtejszego gimnazjum rządowego, gdzie ukończyłem klas 5. W roku 1919, kiedy już nie podobne było wytrzymać od bolszewizmu, matka i nas troje dzieci byliśmy zmuszeni wyjechać do Turcji, gdzie przez pół roku mieszkaliśmy na wyspach Książęcych. W końcu 1920 roku powróciliśmy do Polski. Tu zastąpiłem po zdaniu egzaminów do 7mej klasy rosyjskiego gimnazjum w Warszawie, którego uczniem byłem do wakacji b.r.”

Taki życiorys przedstawił Michał Paszyn w 1922 roku ubiegając się o przyjęcie do Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie. Tam Paszyn szlifował swój talent artystyczny pod kierunkiem Tadeusza Breyera i Wojciecha Jastrzębowskiego. 30 czerwca 1929 uzyskał dyplom ukończenia edukacji specjalizując się w rzeźbie. W tym samym roku wstąpił do Spółdzielni Rzeźbiarskiej „Forma” zrzeszających absolwentów i profesorów rzeźby Warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych.

Po ukończeniu studiów Paszyn rozpoczął podróże po Francji, Włoszech i Niemczech w celu uzupełnienia swojej artystycznej edukacji. W jednym z zaświadczeń wydanych przez ówczesnego dyrektora ASP - Władysława Skoczylasa, czytamy:

„Dyrekcja Szkoły poleca p. Michała Paszyna jako zdolnego rzeźbiarza i prosi o wszelkie ułatwienia w jego pracy artystycznej”. Po powrocie, w latach 1931–1932, wystawiał swoje prace w Zachęcie i w Instytucie Propagandy Sztuki w Warszawie.

W 1933 roku artysta powrócił do Włoch, aby tym razem osiąść tam na stałe. Szkolił się i doskonalił swój fach w wielu włoskich pracowniach, m.in. u rzeźbiarza Giovanniego Ardiniego, u którego zaznajamiał się „z najstarszymi tradycjami techniki rzeźby w marmurze i w kamieniu”. W 1934 roku Paszyn wraz z Michałem Kułakiem zorganizowali wystawę swoich szkiców i rysunków zatytułowaną „Bozzetti e studi architettonici”, które sporządzili podczas wspólnej podróży po Umbrii, Toskanii i Lacjum. Wystawa ta odbyła się w klubie „Roma” a patronował jej Ambasador Polski w Rzymie - Alfred Wysocki.

W 1935 roku zdobył pierwszą nagrodę w konkursie rozpisanym przez Towarzystwo im. Adama Mickiewicza za projekt popiersia Józefa Piłsudskiego przeznaczonego do Sali Instytutu św. Stanisława (drugie miejsce zajęła Krystyna Dąbrowska, trzecie Józef Gosławski). Warto dodać, że w Komisji Artystycznej zasiadał ceniony rzeźbiarz Antonii Madeyski, mieszkający w Rzymie od 1898 roku. Paszyn wykonał rzeźbę w marmurze oraz kilka kopii w brązie. Jedna z nich trafiła do Konsulatu Generalnego RP w Rzymie.

W 1936 roku Paszyn wstąpił do, powstałego z inicjatywy malarza Jana Dzieślewskiego, Związku Artystów Plastyków „Kapitol”, które miało jednoczyć w swoim gronie wszystkich artystów plastyków przebywających w Italii. Pierwsza wystawa, którą ten „ruchliwy związek” zorganizował, odbyła się 9 maja 1936 r. w pomieszczeniach Palazzo Doria w Rzymie (prace malarskie zaprezentowali: Jan Dzieślewski, Wiktor Mazurski, Bolesław Mikulski, Stefan Bakałowicz oraz Leon Siemiradzki. Wśród rzeźbiarz, obok Paszyna, znaleźli się Józef Gosławski, Antoni Madeyski, Jadwiga Bohdanowicz oraz Krystyna Dąbrowska). Paszyn wystawił wówczas pięć swoich dzieł: portrety Murzynki, Kubańczyka, księżniczki malajskiej oraz Pani M. M., a także bozzetto (szkic) Świętego Krzysztofa, przedstawiając swój „skrystalizowany talent rzeźbiarski”.

„W szeregu wystawianych prac Paszyna wybijają się na pierwszy plan prace w ciemnym kamieniu (bigio antico). W portrecie księżnej malajskiej utalentowany autor wydobył pewien mistycyzm wschodu, nawiązując umiejętnie do tradycji starej sztuki indyjskiej. W biuście młodej murzynki, temacie bardzo dziś aktualnym w terenie włoskim, Paszyn pokazał całą swą wiedzę w obróbce ulubionego ciemnego kamienia, syntetyzując formę i nie rozbijając architektury bogactwem bardzo efektywnego uczesania. Portret Kubańczyka ciekawy w wyrazie i mocny w budowie. Kompozycja św. Krzysztofa bardzo interesująca. Niemiły, zgrzytem w zbiorze dobrych prac Paszyna jest polichromowany portret panny M.M, będący próbą nawiązania z renesansem włoskim. Ten rodzaj cukierkowej sztuki wyraźnie nie odpowiada jego monumentalnej rzeźbie, przy której powinien stanowczo się zatrzymać”.

W następnych latach aż do wybuchu wojny tworzył oraz wystawiał swoje prace na wielu różnych wystawach we Włoszech i zagranicą. W 1939 roku wyjechał na kilka miesięcy do Paryża do pracowni Charles’a Despiau

Poślubił, poznaną w Rzymie, filipińską księżniczkę Consuelo, śpiewaczkę operową wraz z którą zakupił zamek Castello di Rotaio Camaiore, niedaleko Viareggio. Artysta poświęcił wiele lat prac konserwatorskich, aby w końcu mógł tam zamieszkać, a także otworzyć swoja pracownię, salę wystawienniczą oraz miejsce spotkań z innymi artystami.

W 1946 roku wstąpił do Art-Club. W 1952 roku został prezesem Związku Artystów Polaków we Włoszech „Quo Vadis” powstałym dzięki wsparciu Fundacji Rzymskiej im Janiny Umiastowskiej i zrzeszającym około pięćdziesięciu członków. W trakcie jego istnienia zrealizowano trzy zbiorowe wystawy w Rzymie: Mostra Internazionale del Centro delle Arti „Quo Vadis” (8-29.05.1954), Prima Mostra d’Arte Interplanetaria (23.04–8.05.1955) oraz Mostra Internazionale del Ritratto (5–19.05.1956), a także jedna wystawa we Frascati Mostra Internazionale „Dal vivo” (28.09–10.10.1963).

W 1950 roku wziął udział w Międzynarodowej Wystawie Sztuki Sakralnej w Watykanie. Wystawił marmurową rzeźbę św. Krzysztofa z Dzieciątkiem (model rzeźby znajduje się w ogrodzie Papieskiego Kolegium Polskiego w Rzymie), oraz brązową rzeźbę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W 1953 roku zorganizował wystawę swoich prac (nie tylko rzeźbiarskich) w odremontowanym zamku w Rotaio. W 1954 roku w Villa Strohl-Fern w Rzymie doczekał się swojej indywidualnej wystawy.

Do najważniejszych realizacji Paszyna należy wymienić przede wszystkim wykonanie elementów rzeźbiarskich na polskim cmentarzu na Monte Cassino (m.in. 16-metrowy krzyż Virtuti Militari ze zniczem cmentarnym otoczonym trawertynowym wieńcem laurowym o średnicy 6,5m), a także detale rzeźbiarskie na cmentarzu polskich żołnierzy w Bolonii, które wykonał w 1946 roku. Zrealizował również kilka nagrobków na Cimitero Maggiore w Mediolanie, Campo Verano w Rzymie i na cmentarzu w Konstantynopolu.

Jego autorstwa jest również krucyfiks znajdujący się w kaplicy Kolegium Polskiego w Rzymie. Tam również znajduje się, wykonana z trawertynu, rzeźba przedstawiająca Świętego Krzysztofa. Z kolei w klasztorze ojców zmartwychwstańców (również w Rzymie) odnaleźć można rzeźbę Chrystusa zmartwychwstałego.

W latach 60. stworzył osiem płaskorzeźb przedstawiających polskich męczenników, patronów i świętych przeznaczonych do polskiej kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej w Grotach Watykańskich.

Ewa Prządka, która po kwerendzie w archiwum Fundacji Rzymskiej im. J. Z. Umiastowskiej stworzyła obszerny tekst o artyście, napisała następująco:

„Michał Paszyn był artystą wszechstronnym. W kompozycjach o tematyce religijnej odwoływał się klasycyzmu, do włoskiej sztuki średniowiecznej oraz do rzeźby etruskiej. W portretach oraz rzeźbach pełnopostaciowych nawiązywał do tradycji danego regionu i „typów” antropologicznych, korzystając z doświadczeń rzeźby antycznej”.

Artysta zmarł w 1970 roku. Niewiele jednak wiadomo o jego ostatnich latach życia. Jego grób znajduje się w miejscowości Capezzano Pianore, niedaleko jego ówczesnej posiadłości.

Osoby powiązane:

Bibliografia i archiwalia:

  • „Kapitol, Catalogo mostra personale. Il Gruppo Artisti Polacchi”, Palazzo Doria, Roma 9 maggio 1936 [katalog wystawy].
  • B. K. Wierzejski, „Wystawa Polskich Plastyków w Rzymie”[w:] „Pion” 1936 nr 28, s. 4..
  • Archiwum Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Teczka Akt Studenckich, Michał Paszyn, nr 1028, ZAS IX ‘39..
  • „Forma. Spółdzielnia rzeźbiarska w Warszawie”, [broszura], Warszawa, 1930.
  • A. Rudzka, „Polska Grupa Kapitol w Rzymie Mussoliniego” [w:] „Stan Badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej rzeczypospolitej, t. IX 2017, s. 233..
  • „Artyści Polacy we Włoszech”[w:] „Ilustrowany Kurier Codzienny” 1936, nr 86, s. 11..
  • E. Prządka, „Michał Paszyn polski artysta na włoskim zamku” [w:] „Świadectwa/Testimonianze”, t. VII: W poszukiwaniu piękna. Polscy artyści plastycy we Włoszech (II poł. XIX i I poł XX w.), red. E. Prządka, Rzym 2014, s. 325.
  • „Presidenza di Edmund Leliwa-Lelesz (1944-1963)”, strona internetowa Fundacji Rzymskiej im. Janiny Umiastowskiej, https://www.fondazioneumiastowska.com/storia-dal-1944/presidenza-di-edmund-leliwa-lelesz-1944-1963/ [dostęp: 21.11.2024]..

Słowa kluczowe:

Publikacja:

21.11.2024

Ostatnia aktualizacja:

27.11.2024

Opracowanie:

Agata Knapik
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn Galeria obiektu +2
Michał Paszyn, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn Galeria obiektu +2
Michał Paszyn, wszelkie prawa zastrzeżone
Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn Fotografia przedstawiająca Michał Paszyn Galeria obiektu +2
Michał Paszyn, lata 20., wszelkie prawa zastrzeżone

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz