Pejzaż „Wieczór wiosenny” [1904, olej, płótno, 87 x 143,5 cm, sygn. p.d.: S. Žukovskij (zapis cyrlicą w jęz. ros.), Narodowe Muzeum Sztuki w Odessie, nr inw. Ż - 4 97, Odessa, Ukraina], fot. Stanisław Żukowski, 1904, domena publiczna
Źródło: Narodowe Muzeum Sztuki w Odessie
Fotografia przedstawiająca Pejzaż „Wieczór wiosenny”
 Prześlij dodatkowe informacje
Identyfikator: POL-002324-P/165830

Pejzaż „Wieczór wiosenny”

Identyfikator: POL-002324-P/165830

Pejzaż „Wieczór wiosenny”

Pejzaż „Wieczór wiosenny” [1904, olej, płótno, 87 x 143,5 cm, sygn. p.d.: S. Žukovskij (zapis cyrlicą w jęz. ros.), Narodowe Muzeum Sztuki w Odessie, nr inw. Ż-497, Odessa, Ukraina]
W następnym obrazie Żukowskiego pt. „Wieczór wiosenny” (1904) widać połączenie nowej impresjonistycznej wizji i techniki malarskiej z tradycyjnym motywem. Obraz został przekazany w 1923 r. do Muzeum Sztuki w Odessie z Muzeum Funduszu Odessy. Do tego czasu płótno znajdowało się w kolekcji prywatnej E.K. Petrokokino (Odessa) było prezentowane na wystawie „Obrazy Muzeum Funduszu Odessy” (1926, Odessa). „Wieczór wiosenny”, jak również inne obrazy Żukowskiego, które powstały w tym okresie, mogą świadczyć o zapoczątkowaniu nowego, kameralnego typu pejzażu lirycznego w jego twórczości. Nowość ta nie polegała na dosyć banalnej treści, która była charakterystyczna dla twórczości Pieriedwiżników. Dzieło miało wywoływać emocje kojarzone z plenerowym malarstwem impresjonistycznym.
Tematyka obrazu pozostaje zwyczajna. Na pierwszym planie z lewej strony prezentowana jest drewniana szopa i fragment dwuspadowego dachu, z prawej widać drzewo. Diagonalne linie usytuowanej na przekątnej obrazu szopy równoważą kompozycyjnie umieszczoną na drugim planie wertykalną grupę brzóz, świerków i drewnianego ogrodzenia. Również pochylone drzewo na pierwszym planie, z prawej strony obrazu, przełamuje monotonię dominujących na drugim planie linii pionowych i doprowadza do balansu kompozycyjnego. Za drzewami po prawej stronie rysują się sylwetki wiejskich chałup. W centrum kompozycji, w jej lewym górnym polu, na niewielkim wzgórzu za brzozami artysta umieścił sylwetkę cerkwi. Tutaj także ukazuje się podwórze przykryte śniegiem, w niebiesko-białych, wczesnowiosennych kolorach. Na pierwszy rzut oka kompozycja przedstawia zwykły fragment natury, który zachwycił malarza. Pejzaże Stanisława Żukowskiego zawsze wyróżniały się logiką budowania kompozycji z wykorzystaniem diagonalnych i parabolicznych linii, z nisko albo wysoko osadzonym horyzontem. Kompozycje charakteryzowały się równowagą między formami architektonicznymi i naturalnymi. W pejzażu „Wieczór wiosenny” centrum kompozycji wydzielone zostało kolorem i asymetrycznym ulokowaniem architektonicznych oraz przyrodniczych obiektów w przestrzeni. 
O wiośnie w tym obrazie mówi tylko mistrzowsko ukazane wilgotne wiosenne powietrze. Mimo dość zimnego wieczoru jedynie ono niesie w sobie poczucie wiosny. Poetycki nastrój został przekazany za pomocą malarskich środków wyrazu plenerowego malarstwa, to bogactwo palety kolorystycznej, umiejętność stworzenia harmonii, zjednoczenia kontrastów rytmów barwnych płaszczyzn i plam charakterystycznych dla wiosennej palety - opozycja barw zimnych i ciepłych dekoratywnego systemu cieni w jednym brzmieniu. Dynamiczna jest również faktura, gdzie farby nakładane były bezpośrednio na płótno pociągnięciami pędzla różnej długości. Wieczorne niebo oddycha mnóstwem delikatnych tonacji - odbijają się na powierzchni śniegu. Słońce chowa się za horyzont i oświetla ostatnimi promieniami jeszcze zimny świat. Ciepło cieni w kolorze ochry, w odcieniach żółtych i oliwkowych, lekko ślizga się po pniach drzew, części podwórza, skraju nieba i harmonijnie przekracza granice ciepłej tonacji. Dominująca staje się kolorystyka zimna - od niebieskiego, jasnoszarego i fioletowego do głębokich granatowych i ciemnozielonych kolorów.
Na jasnym tle niebieskiego śniegu z białymi grzebieniami, soczystym kontrastem wybrzmiewają szare, bladofioletowe i jasnobrązowe kolory starego drewna, z którego zbudowana jest szopa. Na jej dachu piękną dekorację tworzą oddane w granatowym kolorze cienie, rzucane przez gałęzie drzewa znajdującego się naprzeciwko szopy. Drewniane ogrodzenie i grupa ciemnozielonych świerków pozostają w głębokich szaroniebieskich odcieniach. Lekkim pędzlem artysta ukazał sylwetkę szopy, ogrodzenia, grupy drzew. Każdorazowe odrębne pociągnięcia pędzla modelują kwintesencję formy, pokazując twórczy temperament malarza. Sposób pociągnięcia pędzlem oddaje migotliwość wieczornego światła i eteru, które zmiękczają kontury i obiekty. Stanisław Żukowski świadomie nadaje swoim obrazom poetycką swobodę, percepcję świata i przyrody, uwalniając się od jakichkolwiek idei i społecznych motywów sztuki.

Osoby powiązane:

Czas powstania:

1904

Twórcy:

Stanisław Żukowski (malarz; Polska, Rosja)

Bibliografia i archiwalia:

  • „Vystavka kartin Muzejnogo Fonda”, Odesskij Gosudarstvennyj Hudožestvennyj Muzej, Odessa 1926.

Słowa kluczowe:

Publikacja:

10.11.2024

Ostatnia aktualizacja:

10.11.2024

Opracowanie:

Iryna Syzonenko
rozwiń
Fotografia przedstawiająca Pejzaż „Wieczór wiosenny”
Pejzaż „Wieczór wiosenny” [1904, olej, płótno, 87 x 143,5 cm, sygn. p.d.: S. Žukovskij (zapis cyrlicą w jęz. ros.), Narodowe Muzeum Sztuki w Odessie, nr inw. Ż - 4 97, Odessa, Ukraina], fot. Stanisław Żukowski, 1904, domena publiczna

Projekty powiązane

1
  • Katalog poloników Zobacz